کرونا از سرگیری تولید در صنایع خودرو و قطعه را با ابهامی بزرگ مواجه کرد

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز؛ صنایع خودرو و قطعه کشور هر سال پس از پایان تعطیلات نوروزی، فعالیت خود را از سر می‌گیرند، امسال با شرایطی متفاوت ناشی از شیوع ویروس کرونا مواجه شده‌اند؛ به‌طوری‌که خطرات و هزینه‌های اقتصادی-اجتماعی سنگین این بیماری، ازسرگیری تولید را با تردیدی بزرگ مواجه کرده است. از آن سو، تعطیل نگه داشتن خطوط تولید خودروسازی و قطعه‌سازی نیز تبعات اقتصادی سنگینی به دنبال دارد.

  طغیان کرونا از خودروسازی

اگر فرض را بر بازگشایی خطوط تولید خودروسازی و قطعه‌سازی بگذاریم، هیچ بعید نیست کشور با طغیانی دیگر از کرونا مواجه شود. حتی اگر به واسطه رعایت سفت و سخت پروتکل‌های بهداشتی در خطوط تولید، طغیان کرونایی رخ ندهد، باز هم نمی‌توان نسبت به عدم گسترش این ویروس در صنایع خودرو و قطعه و انتقال آن از سوی کارگران و کارکنان به خانواده‌های آنها یا دیگر شهروندان مطمئن بود. اتفاقا در نامه‌هایی که اخیرا قطعه‌سازان به مسوولان دولتی نوشته‌اند، بر خطر بروز فاجعه کرونایی در صورت بازگشایی خطوط تولید پس از تعطیلات نوروزی، تاکید شده است. هر دو انجمن قطعه‌سازی کشور (انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو و انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی) در نامه‌هایی جداگانه به مسوولان، بر ضرورت ادامه تعطیلی خطوط تولید خودرو و قطعه (حداقل تا پایان فروردین) تاکید کرده‌اند. ابتدا این انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو بود که اعلام خطر کرد و خواستار ادامه تعطیلی موقت شد. در نامه این انجمن به وزرای صنعت،معدن و تجارت و بهداشت و همچنین استاندار تهران، آمده که «با توجه به اشتغال بیش از ۷۰۰ هزار نفر در خودروسازی و قطعه‌سازی کشور، ممکن است در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۵۰ درصد این افراد به هر دلیل مسافرت کرده باشند و اگر حتی درصد کوچکی از این شاغلان ناقل ویروس کرونا باشند، با بازگشت به کار، خطر بسیار بزرگی را ایجاد خواهند کرد.» در ادامه این نامه تاکید شده بود که بهتر است دستورات لازم برای تعطیلی خطوط تولید خودروسازان (و به تبع آن قطعه‌سازی) تا اوایل اردیبهشت صادر شود تا فرصتی ۱۵ روزه برای غربالگری افراد به وجود بیاید.هرچند ابتدا به نظر می‌رسید تعطیلی موقت خطوط تولید، خواست بخشی از قطعه‌سازان است نه همه آنها، اما با انتشار نامه‌ای مشابه توسط انجمن صنایع همگن قطعه، مشخص شد تعویق تولید، موضع کل جامعه قطعه‌سازی است. در این نامه نیز قطعه‌سازان خواستار تمدید تعطیلی موقت خطوط تولید خودرو و قطعه کشور تا اول اردیبهشت شده‌اند. آنها همچنین وعده داده‌اند که توقف تولید در نیمه دوم فروردین را در ماه‌های بعد جبران خواهند کرد.

نکته مشترک بسیار مهمی که بین هر دو نامه موردنظر وجود دارد، احتمال بالای انتقال ویروس کرونا از سوی کارکنان خودروسازی و قطعه‌سازی به یکدیگر، خانواده‌های آنها و همچنین سایر شهروندان است. در هر دو نامه تاکید شده که با توجه به مسافرت بخشی از نیروی انسانی ۷۰۰ هزار نفری صنایع خودرو و قطعه و احتمال ابتلای آنها به کرونا، بازگشایی خطوط تولید پس از تعطیلات نوروز، می‌تواند به قیمت گسترش شیوع این ویروس تمام شود و صدمات جبران‌ناپذیری را به بار بیاورد. در واقع حرف قطعه‌سازان (والبته خودروسازان که به نظر می‌رسد به دلیل ماهیت دولتی شان، مستقیما حرفی از ضرورت تمدید تعطیلی موقت نزده‌اند) این است که بازگشایی خطوط تولید، به احتمال فراوان منجر به طغیان کرونا در خودروسازی و قطعه‌سازی کشور شود و تبعات آن، دامان کل جامعه را خواهد گرفت. تردیدی نیست این پیش‌بینی، بحران کرونا را در ایران شدیدتر و عمیق تر خواهد کرد و نه تنها ضربه‌ای بزرگ به صنایع خودرو و قطعه (از حیث از دست دادن موقت یا دائم بخشی از نیروی انسانی) وارد می‌شود، بلکه نظام سلامت کشور را با چالشی بسیارسخت‌تر از آنچه هست، مواجه خواهد کرد. بر کسی پوشیده نیست که کرونا سرعت انتقال بسیار بالایی دارد. بنابراین خطوط تولید خودروسازی و قطعه‌سازی به دلیل آنکه اکثرا سربسته بوده و با تجمع انسانی روبه‌رو است و ارتباط فرد به فرد در آنها نرخ بالایی دارد، فضایی ایده‌آل برای جولان این ویروس و تشدید سرکشی هایش خواهد بود. این در حالی است که تمدید تعطیلی موقت تا پایان فروردین، فرصتی مناسب را برای غربالگری نیروی انسانی صنایع خودرو و قطعه فراهم خواهد آورد و این موضوع نقش بسیار مهمی در کاهش خطر گسترش این بیماری خواهد داشت. اما با وجود هشدارهای جدی درباره خطر بازگشایی خطوط تولید خودروسازی و قطعه‌سازی، گویا اراده وزارت صنعت، معدن و تجارت بر از سرگیری تولید است. یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود، در این مورد به «دنیای‌اقتصاد» گفت: سایپا و ایران‌خودرو طرحی را تدوین کرده‌اند مبنی بر اینکه نیروی انسانی به سه گروه کاری تقسیم و به‌صورت نوبتی و هفتگی فعالیت کنند.

  کرونا و خودروسازان جهان

اگر تا سه ماه و نیم پیش، کرونا تنها بحران چین به شمار می‌رفت، حالا دیگر یک شر عالم‌گیر شده که گریبان حدود ۲۰۰ کشور را گرفته است. در این بین، کشورهای صاحب صنعت خودرو نیز آلوده به این ویروس شدند و بسیاری از خودروسازان آنها هنوز با کرونا درگیرند. دامنه گرفتاری خودروسازان جهان ابتدا محدود به چین بود، چه آنکه سبب شد بسیاری از شرکت‌های خودروساز و قطعه‌ساز دنیا، خطوط تولیدشان را در برخی نقاط این کشور تعطیل کنند. در ادامه اما شرایط به شکلی پیش رفت که دامنه تعطیلی‌ها به خاک آمریکا و اروپا و کشورهای آسیایی مانند کره‌جنوبی نیز رسید. مروری بر رفتار خودروسازان و قطعه‌سازان جهانی در عصر کرونا نشان می‌دهد بسیاری از آنها با هدف جلوگیری از گسترش این ویروس و حفظ سلامتی پرسنل خود و خانواده‌هایشان و همچنین سایر شهروندان، خطوط تولید را به‌صورت موقت تعطیل کردند. به‌عنوان مثال، جنرال موتورز غول خودروسازی ایالات متحده آمریکا که در شهر ووهان چین (کانون شیوع ویروس کرونا) پایگاه تولیدی دارد، بلافاصله پس از شیوع کرونا اقدام به تعطیلی خطوط تولید خود در این منطقه کرد. تسلا دیگر خودروساز آمریکایی نیز که مدل مشهور تسلا۳ را در خاک چین به تولید می‌رساند، با وجود زیانی که بابت تعطیلی گریبانش را گرفت، سلامتی نیروی انسانی را در اولویت قرار داد.

از سوی دیگر، تویوتای ژاپن، دیگر خودروساز بزرگ جهان نیز که در چین صاحب پایگاه‌های تولیدی عظیمی است و علاوه بر ساخت خودرو، قطعه نیز می‌سازد، از بیم کرونا، تمام خطوط تولیدش را در چین متوقف کرد. در کنار تویوتا، هوندا نیز سه کارخانه خود را در چین تعطیل کرد و در کنار آن، خطوط تولید موتورسیکلت‌های خود را نیز به تعطیلی کشاند.

از خودروسازان آمریکایی و ژاپنی که بگذریم، غول خودروسازی فرانسه نیز در زمینه مقابله با کرونا اقداماتی انجام داده است. پژویی‌ها ضمن تعطیلی خطوط تولیدشان در چین، کارکنان و خانواده‌های آنها را نیز از این کشور خارج کردند. همچنین هیوندایی کره جنوبی با توجه به انتشار ویروس کرونا در کره جنوبی، مجبور شد خطوط تولید خود در شهر اولسان را به‌طور موقت تعطیل کند. گویا یکی از کارکنان این شرکت به کرونا مبتلا شده بود و هیوندایی تصمیم گرفت برای حفظ سلامت دیگران، در آن مقطع خط تولیدش را بخواباند. در کنار خودروسازان اما شرکت‌های قطعه‌ساز نیز از شر کرونا در امان نمانده و مجبور به تعطیلی موقت شدند. در این بین، بوش آلمان غول قطعه‌سازی جهان، از جمله قربانیان این ویروس بود که مجبور شد خطوط تولید خود را در چین (کشوری که بیشترین نیروی کار بوش را در خارج از آلمان به خود اختصاص داده است) تعطیل کند.

  دوراهی تولید و سلامت

هرچه هست، دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت حالا در معرض آزمونی بزرگ قرار دارند، چه آنکه اتخاذ هرگونه تصمیم ناصحیح و عجولانه در قبال خودروسازی (و قطعه‌سازی) ریسک بزرگی به دنبال خواهد داشت. بدون شک، در هر دو حالت تمدید تعطیلی موقت صنایع خودرو یا بازگشایی خطوط تولید، سود و زیان‌هایی نهفته است که باید منتظر ماند و دید از نظر تصمیم سازان، کفه ترازو به سمت کدام یک از این دو سناریو سنگینی می‌کند. بازگشایی خطوط تولید اگرچه از جنبه اقتصادی بسیار مهم است و می‌تواند از جنبه‌های مختلف از جمله تحویل خودروهای ثبت‌نامی موثر باشد، اما با ریسک بسیار بالایی از جنبه سلامتی و جان نیروی انسانی و سایر شهروندان برخوردار است.از آن سو، تمدید تعطیلی خطوط تولید، می‌تواند ریسک شیوع گسترده کرونا در خودروسازی و قطعه‌سازی را به حداقل برساند و کمک کند تا زحمات دولت، مردم و کادر درمانی کشور برای مدیریت این بیماری و کنترل آن در آینده‌ای نه چندان دور، هدر نرود. این سناریو البته خالی از ضرر و زیان اقتصادی برای این صنایع نخواهد بود و بر خلاف میل وزارت صنعت، معدن و تجارت به سقوط آمار تولید می‌انجامد.