آشنایی با انواع گیربکس‌های اتوماتیک و طرز نگهداری آن +تصاویر

با توجه به تنوع و حجم خودرو‌هایی که در یکی از مراکز تعمیر گیربکس منتظر هستند، شاید برخی افراد قابلیت اطمینان این گیربکس‌ها را زیر سؤال ببرند. مدیر این مرکز تعمیرات می‌گوید تعمیر گیربکس اتوماتیک هزینه‌های زیادی در بر داشته و خریداران و مالکان باید ریسک‌های این موضوع را در نظر بگیرند. ما مدتی در این تعمیرگاه بودیم تا ببینیم گیربکس اتوماتیک چگونه باید نگهداری شود.

پس‌زمینه

محبوب‌ترین گیربکس‌های اتوماتیک شامل نمونه‌های مبدل گشتاور، دوکلاچه و ضریب متغیر یا همان CVT هستند. مدیر تعمیرگاه نمونه‌هایی از گیربکس‌های باز شده را به ما نشان داده و درباره عیوب آن‌ها صحبت می‌کند. ما هم می‌توانیم قطعات گیربکس‌ها را بررسی کنیم. مهم نیست که چه تعداد کتاب خوانده یا چند کلیپ را در یوتیوب دیده‌اید، زیرا هیچ‌چیزی جای تجربه کردن و از نزدیک بررسی کردن یک چیز را نمی‌گیرد.

شرکت‌هایی همچون Triangle تجهیزات تشخیص لازم برای بررسی کد‌های خطای تمامی گیربکس‌ها را پیش از شروع تعمیرات دارند. این کد‌ها به همراه پیام‌های خطا در صفحه‌نمایش دستگاه یاد شده به نمایش درآمده و با توجه به آن می‌توان عیب احتمالی را حدس زد.

گاهی اوقات باید تست‌های فشار روغن هیدرولیک (اکثراً در گیربکس‌های مبدل گشتاور) را انجام داد تا بتوان عیب گیربکس را پیدا کرد. گاهی هم این کار زمانی صورت می‌گیرد که هشدار خاصی به نمایش درنمی‌آید.

۱. مبدل گشتاور

طرز کار: عبارت مبدل گشتاور به جفت شدن بین شفت خروجی و ورودی پیشرانه به گیربکس اشاره دارد (جای کلاچ سنتی را گرفته است). این امر باعث شده عبارت گیربکس لغزنده مطرح شود، زیرا خطای زیادی در گیربکس‌های اولیه وجود داشته است. البته جدیدترین گیربکس‌ها از کلاچ قفل شونده برای حذف لغزش پس از انتخاب دنده سود می‌برند. نسبت‌های واقعی دنده از طریق مجموعه دنده‌هایی به دست می‌آیند که به‌صورت داخلی باهم در ارتباط هستند و کلاچ‌های بیشتری با افزایش دنده‌ها درگیر می‌شوند. فشار هیدرولیک نیز معمولاً برای استفاده از کلاچ‌ها بکار می‌رود.

نشانه‌های عیب: لغزش اضافی، اختلال در تعویض دنده، لرزش یا ارتعاش در زمان استفاده از گیربکس

تعمیرات و هزینه‌ها: در اکثر موارد مهر و موم‌های داخلی گیربکس مبدل گشتاور تضمین کننده این است که فشار درستی به کلاچ قفل شونده وارد شده تا زمانی که نشتی شروع شود کلاچ قفل گردد. برخی کلاچ‌ها به‌صورت پیش‌فرض زمانی درگیر می‌شوند که نشتی تشخیص داده شود. این امر منجر به تعویض‌های دنده ناهنجار می‌شود. برخی دیگر به‌صورت پیش‌فرض باز می‌شوند و این امر باعث لغزش اضافی می‌شود. ما به دو گیربکس یکی مربوط به لندروور دیسکاوری ۴ و دیگری به میتسوبیشی پاجرو نگاه کردیم. این گیربکس‌ها نیازمند مهر و موم‌های جدید و متریال اصطکاکی در کلاچ هستند.

از آنجایی که گیربکس مبدل گشتاور قطعه‌ای جوشکاری شده است بنابراین خودروسازان تنها گیربکس‌ها را به‌صورت کامل می‌فروشند و هزینه‌های آن‌ها متنوع است. البته متخصصان افترمارکتی می‌توانند این گیربکس‌ها را باز کرده و قطعات داخلی آن‌ها را بازکرده و سپس آن‌ها را به هم جوش دهند. هزینه این کار نصف گیربکس کامل است.

زمانی که یاتاقان‌ها به داخل مبدل گشتاور بیفتند پروانه‌های فلزی چرخنده را خواهیم دید که این به معنی پایان کار گیربکس است. به ندرت مشکلاتی در مجموعه دنده‌های سیاره‌ای، واحد‌های کنترل یا پمپ‌های هیدرولیک وجود خواهد داشت، زیرا این تکنولوژی‌ها ثابت شده‌اند.

پیشگیری از خسارت: زمانی که خودرو تحت‌فشار است (همچون حرکت در سربالایی یا یدک کشی) و گیربکس هم دنده‌های سنگین را انتخاب کرده است، باید از حالت دستی استفاده کرد تا گیربکس در دنده مناسب باشد، زیرا فشار کمتری به گیربکس و پیشرانه وارد می‌شود. همچنین باید به روغن و فیلتر‌ها توجه کرده و آن‌ها را به‌موقع تعویض کرد.

۲. دوکلاچه

طرز کار: ما با گیربکس DSG فولکس‌واگن کاملاً آشنا هستیم، اما بسیاری از خودروسازان دیگر هم از گیربکس‌های دوکلاچه استفاده می‌کنند. این گیربکس دارای دو شفت خروجی است که به دیفرانسیل ارتباط پیدا می‌کنند. دنده‌های فرد به یک کلاچ و دنده‌های زوج به کلاچ دیگر متصل شده‌اند. این آرایش باعث می‌شود دنده بعدی از قبل انتخاب شود و کلاچ‌ها هم تنها زمانی که دنده بعدی نیاز باشد درگیر یا آزاد خواهند شد. این امر منجر به تعویض‌های سریع می‌شود.

نشانه‌های عیب: عادی‌ترین مشکل این گیربکس دنده‌هایی هستند که انتخاب نمی‌شوند. همچنین در زمان تعویض دنده شاید لرزش‌هایی دیده شود.

تعمیرات و هزینه‌ها: مشکل انتخاب دنده‌ها اکثراً به واحد‌های مکاترونیک مربوط است. این واحد‌ها مجموعه‌ای از نرم‌افزار و سخت‌افزار کنترل گیربکس و پمپ هیدرولیک و فعال‌کننده‌های دنده‌ها و کلاچ‌ها می‌باشند. البته در این گیربکس‌ها مشکلات دیگری هم دیده می‌شود، اما عادی‌ترین آن‌ها از کار افتادن پمپ هیدرولیک و سیستم کنترل می‌باشند.

برای مثال فولکس‌واگن چند هزار دلاری برای واحد‌های مکاترونیک کامل درخواست می‌کند درحالی‌که تعمیرکاران متفرقه می‌توانند این بخش را باز کرده و مشکل را پیدا کنند. با نصف هزینه درخواستی نمایندگی رسمی و اضافه شدن دستمزد به آن می‌توان سیستم‌های کنترل الکترونیکی را تعویض کرد.

لرزش دنده نیز معمولاً خبر از ساییده شدن کلاچ‌ها می‌دهند. البته این لرزش در مقدار کم وجود دارد، اما وقتی بیشتر شود باید به فکر تعویض کلاچ بود.

پیشگیری از خسارت: گیربکس‌های دوکلاچه به‌شدت به کیفیت روغن حساس هستند. اگرچه برخی خودروسازان تعویض روغن گیربکس در هر ۱۰۰ هزار کیلومتر را توصیه می‌کنند، اما اکثر افراد معتقدند بهتر است روغن گیربکس را در ۲۰ هزار کیلومتر تعویض کرد. اشتباه بزرگی که رانندگان این خودرو‌ها مرتکب می‌شوند نگه داشتن گیربکس در حالت D در ترافیک‌ها و شیب‌هاست.

۳. ضریب متغیر CVT

طرز کار: گیربکس CVT از دو پولی که توسط تسمه فلزی به یکدیگر متصل شده‌اند تشکیل شده است. نسبت دنده‌های این گیربکس در واقع بی‌نهایت است. هدف طراحان گیربکس CVT این بوده که یک پیشرانه درون‌سوز می‌تواند در سرعت ثابتی کار کرده و حداکثر پرفورمنس یا مصرف سوخت را داشته باشد. برخی خودروسازان دنده‌های مصنوعی را در نرم‌افزار کنترل گیربکس در نظر گرفته‌اند تا لذت رانندگی گیربکس‌های سنتی را شبیه‌سازی کنند. در اکثر موارد یک کلاچ برای قطع شدن گیربکس از پیشرانه در هنگام توقف خودرو وجود دارد.

نشانه‌های عیب: لرزش و ارتعاش عادی‌ترین مشکل این نوع گیربکس است، اما در موارد بدتر خودرو راه نمی‌رود.

تعمیرات و هزینه‌ها: ارتعاش دنده‌ها معمولاً به روغن قدیمی یا کلاچ مربوط است. تعویض روغن می‌تواند تا حدی این اشکال را برطرف کند.

برخی گیربکس‌های CVT تسمه فلزی پاره می‌کنند که عواقب بدی دارد. یکی از این نمونه‌ها به مرسدس بنز و محصولات قبلی همچون اولین نسل B کلاس مربوط می‌شود.

پیشگیری از خسارت: تعویض به موقع روغن و فیلتر حیاتی است. از حرکت پرفشار در زمان‌هایی که بار خودرو زیاد است خودداری کنید.