تغییر مسیر قطعه‌ سازان از مونتاژ کاری به تولید با استاندارد جهانی

نادر وهاب آقایی، فعال صنعت قطعه در این زمینه معتقد است: «نه‌تنها برای تامین قطعات خودروهای خارج از رده نگرانی وجود ندارد، ‌بلکه بعد از بازگشت تحریم‌ها فرصتی برای قطعه‌سازان به وجود آمده است تا با افزایش توان تولید و دانش‌فنی‌شان در آینده و بعد از تحریم‌ها دست به تامین قطعات خودروسازان دنیا بزنند.»
 
مشروح گفت‌وگوی ما با وی را در ادامه می‌خوانید.
 
در شرایط کنونی که بازار خریدوفروش خودروهای فرسوده داغ شده، این نگرانی به وجود آمده است شاید تامین برخی قطعات این خودروها با مشکل مواجه شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
 
طبیعی است خودروسازان بعد از پایان دوران خدمات پس‌از فروش خودروها دیگر هیچ مسئولیتی نسبت‌به تامین قطعات محصولاتشان نداشته باشند. بنابراین این قطعه‌سازان هستند که وارد بازار می‌شوند و برحسب نیاز مردم تصمیم می‌گیرند چه قطعه‌ای را تولید کنند.
 
در چنین شرایطی که تمایل مردم به استفاده از خودروهای فرسوده افزایش یافته است، خواسته‌مان این است که خودروسازان و دولت به این حوزه ورود پیدا نکنند و بگذارند بازار قطعه به‌تنهایی نیازش را برطرف کند.
 
 بنابراین بازار به‌تنهایی و بدون دخالت متولیان دولتی به‌راحتی می‌تواند شرایطش را تعریف کند و بسنجد چه قطعاتی موردنیاز است. قطعه‌سازان و بازرگانانی هم که در این بخش فعال هستند، بر اساس نیاز روز تصمیم می‌گیرند و دست به تولید می‌زنند.
 
بنابراین سیاست‌گذاری در زمینه تامین قطعات خودروهای فرسوده را بهتر است به قطعه‌سازان واگذار کنیم؛ قطعه‌سازی که خودش می‌تواند بر اساس نیاز مشتری بسنجد چه قطعاتی را تولید کند.// دنیای خودرو
 
 با این تفاصیل، نباید برای جلوگیری از کمیاب‌شدن قطعات این خودروها برنامه‌ریزی کرد؟   
 
مشخص بود با بازگشت تحریم‌ها بسیاری از قطعاتی که در خودروها استفاده می‌شوند، با مشکل تامین مواجه شوند. این نیز فقط به بازار لوازم یدکی خودرو برنمی‌گردد و مشکل خط تولید هم هست.  به‌همین دلیل دو خودروساز بزرگ کشور سیاست داخلی‌سازی قطعات را در پیش گرفتند که این کار زمان‌بر خواهد بود و نباید انتظار داشت طی مدت کوتاهی به نتیجه برسیم.
 
برای مثال گیربکس پژو۲۰۶ قطعه‌ای نیست که توسط ایران به‌راحتی تامین قطعه شود، یا برخی دیگر از قطعات همچون ECU  منبع خارجی دارند. در نتیجه قطعه‌سازان برای تولید این قطعات با مشکل مواجه هستند و به همین میزان نیز مشتری را با مشکل مواجه می‌کنند.
 
حالا در این شرایط شاهد هستیم توان مالی مردم برای خرید خودرو صفر اعم‌از خارجی و داخلی و حتی خودروهای کارکرده مناسب کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل مردم به سمت خودروهای دست دوم با عمر بالاتر می‌روند تا توان مالی‌شان اجازه خرید خودرو را بدهد. بنابراین، به نسبت افزایش مصرف این خودروها باید قطعات آن‌ها هم تامین شود که بازار این کار را انجام می‌دهد.
 
این کار هم همان‌طور که در گذشته انجام شده است، صورت می‌گیرد. بنابراین بعید می‌دانم نگرانی برای تامین قطعات خودروهای فرسوده باشد. به این دلیل که تامین قطعات این خودروها منبع درآمدی است که هیچ وقت تمامی ندارد؛ بنابراین قطعه‌سازان همچنان دست به تولید قطعات این خودروها می‌زنند.  
 
 در گذشته تامین قطعات این خودروها با مشکل مواجه نبود؛ به این دلیل که بخشی از نیاز این بازار نه در داخل بلکه از کشورهای همسایه مانند هند، ‌ترکیه و غیره تامین می‌شد. حالا تحریم‌ها بر تامین این قطعات اثرگذار نیست؟
 
بله؛ یکسری از قطعات مرجع داخلی ندارد. برای مثال در مورد قطعه بلبرینگ به‌رغم این‌که در مقطعی بلبرینگ‌ساز بودیم، اما باتوجه به وجود شرایط نامساعد برای قطعه‌سازان تمام این قطعات اکنون از طریق واردات تامین می‌شود. البته قطعات خودروهایی همچون پیکان درصورت عبور از موانع تحریم‌های بانکی و حمل‌ونقلی، از تمام کشورهایی همچون چین، ترکیه، هند و غیره قابل تامین است.  
 
 با توجه به بازگشت تحریم‌ها باز هم واردات این قطعات انجام می‌شود؟
 
فکر می‌کنید نیاز این همه خودرو را چه کسانی تامین می‌کنند؟ بخشی از نیاز این خودروها به‌طور حتم از طریق تولیدکننده داخلی و بخشی دیگر هم از طریق واردات تامین می‌شود. این کار در حال انجام است و روی این مورد کمترین دغدغه را خواهیم داشت و نیاز مشتریان هم تامین خواهد شد.  
 
 به‌هرحال با توجه به این‌که شما هم تایید کردید بازار خریدوفروش خودرو به سمت خودروهای فرسوده حرکت کرده است و این موضوع بر آلودگی هوای کلان‌شهرها هم می‌افزاید، به نظرتان برای خروج از این وضعیت چه راهکاری وجود دارد؟  
 
اگر می‌خواهیم خودرو باکیفیت بالا داشته باشیم، مستلزم این است دانش آن را هم وارد کنیم. به طور حتم در این شرایط نمی‌توانیم با شرکای خارجی وارد مذاکره شویم و دانش فنی را وارد کنیم تا آب‌وهوای خوبی هم داشته باشیم. باید بپذیریم فعلا در شرایطی نیستیم که با خودروسازان دنیا ارتباط برقرار کنیم. بنابراین، یا باید دست از تولید بکشیم یا دانش بومی را توسعه دهیم؛ کاری که در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ توسط خودروسازان شروع شد و نتیجه آن هم تولید چند مدل خودرو بود.
 
اگر همان رویه ادامه می‌یافت، با مشکلات امروز صنعت خودرو مواجه نمی‌شدیم. نکته مهمی در این میان وجود دارد، این‌که؛ تحریم‌ به‌رغم مشکلاتی که به وجود آورده اما فرصت‌های بسیاری را هم پیش روی ما گذاشته و این فرصتی است که بفهمیم نقاط ضعف صنعت خودرو کجاست تا برای رفع آن‌ها تلاش کنیم.
 
بر این اساس، اگر اکنون سیاست‌گذاران دوراندیشی داشته باشند و از حالا به فکر تامین دانش فنی و خودکفا کردن حوزه قطعات خودرو باشند، شاید بهترین فرصت باشد تا بتوانیم در این شرایط که تحریم‌ها مشکل‌ساز شده‌اند، همپای شرکت‌های خارجی فعالیت خودمان را گسترش دهیم؛ گسترشی که در آینده می‌تواند قطعه‌سازان ما را به قدری تقویت کند که بعد از کنار رفتن تحریم‌ها برای تامین نیاز شرکت‌های خارجی هم صادرات قطعه داشته باشیم.