کاتالیزور خودرو چیست و چه تاثیری در کاهش آلودگی هوا دارد؟

به گزارش پدال نیوز،کاتالیزور بخشی از سیستم اگزوز و خروجی گازهای خودور است. مبدل کاتالیزوری مورد استفاده در اگزوز اتومبیل ها ، کاربرد جدیدی از کاتالیزور سطحی است. کربن منوکسید و هیدرو کربن های حاصل از سوخت های نسوخته موجود در دود اتومبیل ، از آلاینده های خطرناک هوا هستند. گازهای خارج شده از اگزوز اتومبیل همراه با مقداری هوا از روی کاتالیزور که شامل فلز اکسیدهاست عبور داده می‌شود. گاز CO و هیدروکربن ها به CO2 و H2O تبدیل می‌شوند که نسبتا بی خطرند و در هوا رها می‌شوند. کاتالیزور بخش مهمی از سیستم کنترل آلایندگی خودروی شماست. ولی گاهی اوقات عملکرد آنها مختل می‌شود.
 
کربن منوکسید ، هیدرو کربن و اکسیدهای نیتروژناز آلاینده های خطرناک موجود در دود اتومبیل هستند . واکنش های شیمیایی و تجزیه گازها توسط کاتالیزور صورت می‌گیرد و این آلاینده های خطرناک را به حداقل می‌رساند.همچنین کاتالیزور، اکسیت ازت که ماده‌ای سمی است را به گاز ازت که یک گاز بی‌خطر محسوب می‌شود ، تبدیل می‌کند.
در بسیاری از کشورها در آوردن کاتالیزور و رانندگی بدون آن تخلف سنگینی محسوب می‌شود و خلاف قانون است. زیرا به محیط زیست صدمه جدی وارد می‌شود. بنابراین در صورتی خرابی کاتالیزور به فکر حذف آن نباشید.
 
عوامل تاثیرگذار در خرابی کاتالیزور
 
در صورت خرابی کاتالیزور اول باید عیب مورد نظر را رفع کرده و سپس اقدام به تعویض کاتالیزور نمایید. زیرا تا وقتی عامل اصلی خرابی ریشه یابی نشود صرفا تعویض کاتالیزور مشکل را حل نمی‌کند و پس از مدتی دوباره عملکرد آن را مختل می کند. ازعوامل تاثیرگذار در خرابی کاتالیزور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
 
• گرم شدن بیش از حد موتور
 
• ضربه شدید و صدمات فیزیکی
 
• معیوب بودن سیستم جرقه خودرو
 
• مکمل های انژکتور شور و مکمل‌های تقلبی
 
علائم خرابی چیست؟
 
اکنون 9 مورد از شایع ترین علائمی که هنگام خراب شدن کاتالیزور رخ می دهند را مرور می‌کنیم.
 
1 – افت شتابگیری
 
2 – ممکن است خودروی شما روشن نشود یا بد استارت بخورد
 
3 – افزایش ناگهانی مصرف سوخت
 
4 – خودروی شما در تست آلایندگی مردود می‌شود(مقادیر HC و CO بیشتر از نرمال)
5 – بوی بد یکی از شایع ترین علائم خرابی کاتالیست می‌باشد. اگر بویی شبیه تخم مرغ گندیده احساس کردید و به مرور زمان بو بیشتر شد نشانه خرابی کاتالیزور است.
 
6 – چراغ اخطار (چک) در پشت آمپر روشن می‌شود.
7 – بد کار کردن خودرو همراه با لرزش در حالت دور آرام
 
8 – کاهش دمای کاتالیزور (با توجه به اینکه بازدهی واقعی کاتالیزور هنگامی است که دمای آن بالا می‌رود و حتی احتمال دارد تا مرز 700 و 800 درجه هم نزدیک شود پس کاتالیزوری که پس از مدتی رانندگی و گرم شدن موتور هنوز به دمای ایده ال خود نرسیده باشد معیوب است)
البته راه تشخیص دمای کاتالیزور نیازمند دستگاهی به نام حرارت سنج اینفِرارِد است.
9 – در صورتی که خودرو کاملا سرد باشد اگر کاتالیزور را با دست تکان دهید و صدایی شبیه تکان خوردن سنگریزه در داخل آن به گوش برسد نشانه ای از ریختن شبکه های داخل آن است.
 
مبدل کاتالیست یا کاتالیزور قطعه ای است به منظور کاهش آلایندگی هوا، که بین موتور خودرو و اگزوز بسته می‌شود و بهترین نسبت سوخت به هوا را تنظیم می‌کند و جلوی خروج سریع گازهای سمی را نیز می‌گیرد.
 
یکی از مهمترین کارهای این قطعه تبدیل گازهای مضر : HC، CO و NOx به گازهای : CO2، H2O و N2 است.
 
معایب حذف کاتالیست چیست؟
 
افزایش آلایندگی خودرو تا حدود 30 برابر، افزایش مصرف سوخت خودروو افزایش صدای موتور از معایب حذف catalytic convertor می‌باشد.
 
البته افزایش صدای موتور یکی از دلایلی است که عده ای اصطلاحا می‌گویند خودرو راحتتر نفس می‌کشد.
 
مزایای حذف کاتالیست چیست؟
 
شتاب خودرو و قدرت موتور در ابتدای کار،به مقدار خیلی کمی بالاتر می‌رود.
اما پس از گذشت زمان، موتور خودرو به دلیل افزایش کار کمی مستهلک شده و این افزایش شتاب دیگر مشاهده نمی‌شود.
 
دوره های تعویض مبدل کاتالیزور چگونه است؟
 
طول عمر مفید این قطعه حدودا بین 100000 تا 120000 کیلومتر است و بعد از مدتی پس از این دوره، عملا کارایی خود را از دست داده و میزان آلایندگی تا 5 برابر افزایش می‌یابد.
 
همچنین به موجب طرح کاهش آلایندگی هوا تست صحت عملکرد مبدل کاتالیست از سال 91 در معاینه فنی اجباری شده است.