یک خودروساز اروپایی دیگر در جاده مخصوص

یکی از حوزه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی، صنعت خودرو ایران است. حالا وزیر صنعت می‌گوید که فیات با خودروساز ایرانی که همان ایران خودرو است، مذاکراتش را آغاز کرده است. محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، روز گذشته در حاشیه این همایش به خبرنگاران گفت: «مذاکرات فیات با یکی از خودرو سازان ایرانی آغاز شده و این شرکت برای همکاری با خودروساز ایرانی اعلام آمادگی کرده و ایران نیز برای همکاری استقبال می‌کند. ایران برای همکاری با فیات برای تولید خودروهای سبک، تجاری، موتورهای گازسوز و اتوبوس آماده است و براساس برنامه‌ریزی‌ها، قرار است در کمتر از 10 سال، 3میلیون خودرو تولید شود که یک سوم آن صادراتی باشد.»

حداقل 2سال دیگر باید منتظر فیات ماند

فیات در پیش از انقلاب، سابقه تولید خودرو در ایران را داشته است. حدود 10 سال پیش نیز مذاکراتی بین خودروسازان ایرانی و فیات برای همکاری انجام شد اما به دلیل آغاز همکاری فیات با آمریکایی‌ها، اجازه فعالیت این شرکت در ایران داده نشد. حالا همزمان با برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، این مذاکرات رنگ جدی‌تری به خود گرفته و ایتالیایی‌ها برای به نتیجه رسیدن مذاکرات راهی جاده مخصوص شده‌اند. حالا چند نکته قابل بررسی است، نخست اینکه تولید میلیونی فیات در صورت عقد قرارداد، چند سال دیگر و در چه طبقه قیمتی راهی بازار خواهد شد؟

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، رقم اعلام شده برای تولید فیات در ایران را خنده‌دار توصیف می‌کند و می‌گوید: «وزارتخانه می‌خواهد 3میلیون دستگاه خودرو تولید کند اما مشخص نیست که در کدام بازار می‌خواهد این خودروها را بفروشد. فیات اکنون در حال بررسی بازار ایران است، بنابراین حرف زدن از تولید 2میلیون دستگاه بدون مطالعه بازار غیرکارشناسی است. نکته دیگر اینجاست که فیات هیچ برندی را در این حد ندارد و بزرگ‌ترین برند فیات اکنون حدود 400 هزار دستگاه خودرو در سال تولید می‌کند. کارخانه‌های بزرگ فیات در ترکیه، لهستان و ترکیه است و اکنون در حال منتقل کردن کارخانه‌های خود از آمریکا به کانادا و مکزیک است.» او می‌افزاید: «فیات در حال حاضر در کل 3میلیون دستگاه خودرو تولید می‌کند بنابراین تولید این رقم در ایران کمی غیرکارشناسی است.»

این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه فیات عجله‌ای برای ورود به بازار ایران ندارد، تصریح می‌کند: «در کوتاه‌مدت نباید منتظر تحولات بزرگ در حوزه شراکت با فیات بود. اگر قرارداد نهایی شود با توجه به اینکه زیرساخت‌های خودروسازی ایران ضعیف است نباید زودتر از 24 ماه منتظر تولید خودروی مشترک با فیات بود. فیات یک برند ارزان قیمت در اتحادیه اروپا به شمار می‌رود و رقیب مستقیم پژو است بنابراین اینکه ایران خودرو هم دوست دارد با فیات کار کند و هم با پژو اتفاق عجیبی است که فقط در ایران می‌تواند رخ دهد. البته فیات نزدیک 17 برند دارد و در سایر برندها به نظر نمی‌رسد که در کوتاه‌مدت بتواند آنها را در ایران عرضه کند.» زاوه معتقد است که فیات به دنبال عرضه مدل ارزان قیمت تیپو در ایران است که به تازگی عرضه‌اش را در ترکیه شروع کرده است.

سابقه ایتالیایی‌ها در ایران

از زمان انجام توافق نهایی میان ایران و گروه 1+5 هیات‌های تجاری اروپایی مختلفی راهی ایران شدند و خودروسازان آلمانی، ایتالیایی و فرانسوی به‌عنوان گزینه‌های شراکت برای خودروسازان ایرانی مطرح شدند. در این میان فرانسوی‌ها از سایر گزینه‌ها بدقول‌تر به شمار می‌روند. اما سابقه شراکت با ایتالیایی‌ها در صنعت ما چگونه بوده است؟

زاوه در این زمینه اظهار می‌کند: «فیات قبل و دوره‌ای بعد از انقلاب مونتاژهایی را در ایران انجام داده است. همچنین چندین بار تلاش‌هایی برای ورود به بازار ایران کرده که خیلی هم موفقیت آمیز نبوده است و تاکنون حضور جدی نظیر سایر برندها در صنعت خودروی ایران نداشته است.»

محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات‌مدیره انجمن قطعه‌سازان که در مذاکرات روز گذشته نیز حضور داشت هم در گفت و گو با «فرصت‌امروز» درباره سابقه همکاری با ایتالیایی‌ها می‌گوید: «مذاکرات با فیات در حال انجام است. به هر حال فیات ظرفیت خوبی برای تولید دارد و آنها نیز بدون راه افتادن کمپینی و به دلیل مشکلات اقتصادی ناچار به کاهش تولید شده‌اند بنابراین می‌خواهند با ورود به بازار ایران ظرفیت‌های خود را بازیابی کنند.» او می‌افزاید: «برخی از قطعه‌سازان ایرانی پیش از این با ایتالیایی‌ها سابقه همکاری داشته‌اند و ما بدقولی از ایتالیایی‌ها ندیده‌ایم.»

قطعه‌سازان پای امضای قرارداد

وزیر صنعت روز گذشته همچنین از تمایل ایران برای همکاری با شرکت‌های ساخت قطعات خودرو ایتالیایی خبر داد. در این راستا مذاکراتی از سوی انجمن قطعه سازان ایران با انجمن AMSIA ایتالیا صورت گرفته است. نجفی منش درباره این مذاکرات بیان می‌کند: «صحبت‌های اولیه برای امضای قرارداد همکاری میان انجمن AMSIA ایتالیا و انجمن‌های قطعه‌سازی و خودروسازی ایران انجام شده است که در قالب‌های قرارداد قطعا همکاری‌های بیشتری صورت خواهد گرفت.»

آنچه از حاشیه‌های این مذاکرات به گوش می‌رسد نشان از قوت گرفتن همکاری صنعت خودروی ایران با رقیب جدی پژو دارد. اما از این دست مذاکرات جدی در چند ماه گذشته زیاد انجام شده و هنوز هیچ یک از گزینه‌های مطرح شده به پای امضای قرارداد نرسیده‌اند.