نقش پژوهش‌ در تحقق رونق تولید خودرو

پدال نیوز// برخی مصرف‌کنندگان کالای داخلی خواستار افزایش کیفیت و توان رقابتی تولیدات داخلی با مشابه خارجی هستند اما باید در نظر داشت که صنایع داخلی زمانی امکان تحقیق و افزایش کیفیت را خواهند یافت که از توان مالی و سرمایه‌ای قابل‌قبولی برای توسعه پژوهش‌ها و تولید نوآورانه بهره‌مند باشند.
 
همان‌طور که شناسایی بسترهای موجود برای رونق بخشیدن به تولید ملی در سطح خرد و کلان اهمیت دارد، پژوهش نیز نقش مهمی در توسعه، خودکفایی، ارتقای کیفی محصولات داخلی و رونق تولید ملی دارد. صنعت خودرو به‌عنوان لکوموتیو صنعت کشور، یکی از موثرترین بخش‌ها در حرکت به سمت توسعه اقتصادی و از جمله بخش‌های زیربنایی اقتصاد کشور است که فرآیند توسعه را تحت‌تاثیر قرار داده و از عوامل مهم توسعه اقتصادی است. بخش تولید، به‌ویژه صنعت خودرو تاثیر بسزایی در اشتغالزایی و فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی دارد به این سبب اهمیت توجه به ایجاد زیرساخت‌های پژوهش در صنایع خودروسازی کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا همکاری با مراکز علمی و پژوهشی کشور به‌منظور تبادل اطلاعات و فناوری و ارتقای کیفیت فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با خودروسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ بنابراین با توجه به نیازهای پژوهشی کشور در زمینه خودکفایی این صنعت و از آنجا که دامنه تاثیرگذاری و تاثیرپذیری حرکت پژوهشی و پژوهش‌های علمی در سطح ملی مطرح است، هر اقدامی برای روشن کردن اهمیت پژوهش و موانعی که پیش‌روی آن قرار دارد دارای اهمیت است. برنامه‌ریزی در حوزه خودروسازی فرآیندی فنی و تخصصی است و تهیه و تدوین برنامه‌های ثمربخش و مفید در راستای رونق تولید داخلی و توسعه صادرات خودرو، مستلزم آشنایی دقیق با اصول و فنونی است که صحت‌واعتبار آن در میدان عمل به‌اثبات رسیده باشد. اجرا و ارزشیابی حساب‌شده و دقیق از ارکان و اصول این امر بوده و اجرای درست برنامه‌ها در گرو آگاهی مجریان امور از آخرین یافته‌های علمی و پژوهشی صنعت خودرو است. در صورت درست اجرا نشدن پژوهش، فقر اطلاعاتی و در اختیار نداشتن یافته‌های علمی در هر صنعت، حتی بهترین و کارآمدترین برنامه‌ها با شکست کامل روبه‌رو خواهند شد. ارزشیابی، برای رفع همه کمبودها و تولید اطلاعات درست و دقیق است و تولید هرگونه اطلاعات غیرواقعی موجب بهم‌ریختگی و اختلال نظام برنامه‌ریزی می‌شود. حصول نتایج و استنتاج‌های درست و منطقی در گرو آشنایی دقیق ارزشیابان از روش‌ها و فنون ویژه و تخصصی است. اگر برنامه‌ریزی تنها روش اداره ثمربخش صنعت خودرو است پس پژوهش را باید یکی از عوامل اصلی توسعه و خودکفایی در این صنعت و رونق تولید خودرو به‌شمار آورد. صنعتی می‌تواند از پژوهش‌ به‌عنوان تنها امکان شناسایی و برنامه‌ریزی حل معضلات جاری خود بهره گیرد که علاوه‌بر گسترش فرهنگ پژوهش، به امر نظام‌بخشی به جامعه علمی خود نیز بپردازد و پژوهش را به‌عنوان یک عنصر بنیادین سازماندهی کند. بنابراین هر برنامه‌ریزی موفق منوط‌به سلسله پژوهش‌های کارآمدی است که در گرو برنامه‌ریزی‌های منسجم شکل می‌گیرد و در نهایت منتج به سازمان‌یافتن و شکوفایی نهاد پژوهش می‌شود؛ بنابراین به‌واسطه همین چرخه است که موضوع جایگاه پژوهش‌ها در برنامه‌ریزی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور معنا و اهمیت پیدا می‌کند. البته درحال‌حاضر موضوع‌های زیادی امر پژوهش در سطح کشور را با رکود نسبی و مشکلات جدی روبه‌رو کرده که مهم‌ترین آن عبارت است از:
- نبود ارتباط منسجم و منطقی بین مراکز علمی و صنایع؛
 - بی‌توجهی به نهادینه‌سازی «فرهنگ پژوهش» در مراکز و سازمان‌های اجرایی؛
- توجه نکردن به تقویت انگیزه برای انجام پژوهش‌ها؛
 - تخصیص نیافتن بودجه کافی؛
- کم‌توجهی به پژوهشگران؛
- نبود سیاست‌گذاری‌های مشخص و متمرکز در پژوهش.
چنین فضایی در صورت تحقق، این فرصت را فراروی مجریان صنایع خودروسازی کشور قرار می‌دهد تا گام‌های علمی برای حل معضلات موجود با اتکا به پژوهش‌های ژرف‌نگر و مطالعات کاربردی برداشته و اهداف توسعه همه‌جانبه را به‌تدریج جامه عمل بپوشانند. از آن گذشته اکنون که نیاز به کندوکاو عمیق و پژوهش فراگیرشده و مجریان امور باید به‌دنبال آن باشند که روند تصمیم‌گیری‌ها و اجرای سیاست‌ها در چارچوبی مستدل انجام شود، وقت آن رسیده که واقع‌بینانه پژوهش و جست‌وجوی علمی را بررسی کنیم. برای بهره جستن از آنچه پژوهش‌ نامیده می‌شود، ضرورت دارد که بازخورد پژوهش‌های انجام شده در سطح سازمان‌های مرتبط با صنعت خودرو را بازشناخته و موانع موجود بر سر راه پژوهش‌های زیربنایی را نشانه‌گذاری کنیم. بدون شک برای رونق تولید خودرو و توسعه صادرات خودو با برند ملی، سیاست‌گذاری مناسب در امر پژوهش در عرصه‌های صنعتی می‌تواند در حرکت به سمت خودکفایی و توسعه صنعت نقش‌آفرینی کند اما تا زمانی که پژوهشگران بخش صنعت ویژگی‌های متناسب با توسعه و دیدگاه خودکفا شدن را در رفتار و بینش خود بروز ندهند، رسیدن به این مهم امری غیرممکن است، بدین‌جهت سیاست‌گذاری باید در تغییر بینش‌ها و الگوهای فکری جوامع اقتصادی و صنعتی نیز موثر افتد.
 
شهرام شیرکوند/پژوهشگر و مشاور صنعت خودرو