سبقت گوگل از شهرداری تهران

مزیت مشاهده ترافیک آنلاین

مشخص است که ارائه اطلاعات ترافیکی به‌موقع به رانندگان می‏تواند تا اندازه قابل‌توجهی آنان را از وضعیت مسیرهای پیش‌رو آگاه کرده و به انتخاب مسیر مناسب‏تر کمک کند. چند سالی است که در تهران برخی تابلوهای الکترونیکی شهری چنین هدفی را دنبال می‏کنند. این تابلوها که نخستین نمونه‏های آن حدود 15 سال قبل در تهران نصب شدند، تا همین چند سال قبل صرفا با شعارهای ثابت و توصیه به رانندگی بین دو خط تزیین شده‏ بودند. این در حالی بود که حداقل از حدود دو دهه قبل این تابلوهای الکترونیکی در بسیاری از کشورهای جهان کاربردهای اطلاع‌رسانی لحظه‏ای را یافته بودند. در سنگاپور حداقل از حدود 15 سال قبل تابلوهای ترافیکی الکترونیکی بروز یک تصادف را از فاصله چند کیلومتری به رانندگانی که هنوز با محل حادثه فاصله داشتند، اطلاع می‏دادند. این تابلوها حتی وقوع تصادف در لاین ترافیک (یک، 2 یا 3 ) را به رانندگان اطلاع می‏دادند. در ایران از چند سال قبل راه‏اندازی تابلوهای مشخص کننده وضعیت ترافیک موردتوجه قرار گرفت و نصب آنها در معابر اصلی شهر با استقبال خیلی خوب شهروندان روبه‌رو شد، با این حال برای کاربرانی که روزبه‌روز به استفاده از موبایل و اینترنت عادت می‏کردند، رفتن در خیابان و پیدا کردن یک تابلوی ترافیکی (که توسعه آن خیلی هم ادامه پیدا نکرد) کار ساده‌ای نبود.

خوشبختانه بخشی از شهرداری تهران در این مسیر پیشگام بود. دوربین‏های مستقر در سراسر شهر امکان خوبی برای رصد به لحظه ترافیک از سوی اپراتورها فراهم می‏کرد و همین باعث شد که شهرداری به اطلاعات قابل توجهی در زمینه ترافیک معابر شهری دسترسی داشته باشد اما این داده‏ها هیچ گاه به طور کامل در اختیار شهروندان قرار نگرفت. فقدان سیاست و استراتژی مبنی بر ارائه اطلاعات عمومی ترافیکی به شهروندان باعث شد که مدیران شهرداری تا سال‌ها این اطلاعات را صرفا از طریق یک صفحه وب معمولی (با عنوان نقشه آنلاین ترافیک تهران) و به صورت ناقص در اختیار کاربران بگذارند. در حالی که اپلیکیشن‏های ترافیکی متعددی طی سال‌های اخیر در جهان راه‏اندازی شد و کاربردی‏ترین آنها هم گوگل مپ بود، در ایران هنوز هیچ اپلیکیشن حرفه‏ای متناسب با اطلاعات ترافیکی شهری تولید نشده و تنها با راه‏اندازی نقشه شهر تهران، اطلاعات ترافیکی هم به صورت تحت وب روی آن قرار گرفته است. نقشه شهر تهران (Map.Tehran.ir) در نوع خود ابتکارات قابل‌توجهی داشت از جمله مسیریابی یا حتی نمای 360 درجه (برای جست‌وجوی مجازی در شهر و دیدن تصاویر همه کوچه‏ها و خیابان‏ها) اما تنها نقطه ضعف آن، این بود که توجهی به کاربران موبایلی نداشت و این در حالی بود که تعداد دسترسی‏های به اینترنت روی موبایل طی دو سال اخیر رشدی انفجارگونه داشته است.

گوگل مپ در برابر تهران مپ

حالا و از چندی قبل نقشه ترافیکی آنلاین گوگل در دسترس همه کاربران قرار دارد. نقشه‏ای که اطلاعاتش را نه از شهرداری تهران و دوربین‏های آن بلکه از موبایل‏های خود کاربران حاضر در خیابان‏ها دریافت می‏کند. به معنای واضح‏تر اگر در نقشه شهرداری معابر ترافیکی توسط اپراتور مستقر در شرکت کنترل ترافیک، قرمز یا سبز می‏شوند و به این ترتیب نوع ترافیک مسیر مشخص می‏شود، در نقشه گوگل اطلاعات از طریق گوشی‏های موبایل مردم (که به لطف راه‏اندازی نسل‏های سوم و چهارم حالا به اینترنت پرسرعت‏تری دسترسی دارند) به سرورهای گوگل منتقل می‏شود. به این ترتیب سرعت مجموعه‏ای از کاربران در حال حرکت در خیابان‏ها مشخص کننده وضعیت ترافیک آن خیابان است که با علامت‏های سبز و قرمز ونارنجی کیفیت مسیر را مشخص می‏کند. اما شاید مزیت اصلی نقشه گوگل و ترافیک آنلاین آن در مسیریابی بین دو نقطه مشخص شود؛ جایی که گوگل به کاربر پیشنهاد می‏دهد کدام مسیر را انتخاب کند که ترافیک کمتری دارد و زمان کمتری کاربر به مقصد می‏رسد. این امکان الان در نقشه تحت‌وب تهران هم نیست. گوگل این امکان را نه فقط برای تهران بلکه برای همه شهرهای ایران راه‏اندازی کرده است و مهم اینکه اپلیکیشن موبایل آن این امکان را فراهم می‏کند که کاربران حتی داخل خودروی خود به راحتی به آن دسترسی داشته باشند.

تکنولوژی تخمین مسیر

آنچه گوگل را به جایی رسانده که حالا می‏تواند آنالیز ترافیک خیابان‏ها را انجام دهد باید در تکنولوژی شرکتی جست و جو کرد که چند سال قبل آن را خریداری کرد. شرکت ZipDash در سال 2007 خریداری شد و این امکان را فراهم می‏کرد که اطلاعات کاربران به صورت ناشناس (اطلاعات کاربر ذخیره نمی‌شود بلکه فقط مسیر او مورد تجزیه و تحلیل قرار می‏گیرد) توسط GPS موبایل دریافت شده و سپس سرعت متوسط او مورد تحلیل قرار گیرد. گوگل برای یافتن سرعت متوسط یک خیابان نیاز به کار زیادی ندارد چراکه اطلاعات سرعت متوسط هر خیابان قبلا از طریق کاربران Map Maker روی نقشه گوگل وارد شده و گوگل صرفا تخمین می‌زند مجموعه کاربران در حال حرکت در یک مسیر تا چه حد زیر سرعت متوسط یا بالای سرعت متوسط در حال حرکتند و همین مشخص‌کننده وضعیت ترافیکی مسیر خواهد بود. استفاده از اطلاعات GPS کاربران چیزی است که امروزه می‏تواند توسط خود اپراتورها هم مورد استفاده و تحلیل قرار گیرد هر چند در ایران تنها یک اپراتور به صورت محدود اقدام به راه‏اندازی سرویس‏های مبتنی بر مکان کرده و مشخص هم هست تا زمانی که مدلی برای حفظ داده‏های کاربران و نحوه استفاده از این داده‏ها مشخص نشود راه‏اندازی هر سرویسی می‏تواند ریسک‏های خاص خود را داشته باشد.

مدلی که گوگل از آن استفاده می‏کند حداقل از مدل دریافت اطلاعات بر اساس دیدن (که مثلا در شهرداری توسط اپراتور انجام می‏شود) دقیق‏تر است، چراکه اولا ترافیک توسط خود کاربران مسیر دریافت شده و دوم اینکه در مسیریابی بین دو مسیر قرمز (ترافیک شدید) هم ممکن است تفاوت وجود داشته باشد و از این جهت گوگل با تجهیز به امکان مسیریابی می‏تواند مسیر سبک‏تر را پیشنهاد دهد. گوگل البته در بسیاری از کشورها اطلاعات مربوط به ترافیک را از شهرداری‏ها گرفته و آنها را با اطلاعات خود ترکیب می‏کند و از این طریق نتیجه دقیق‏تری را در اختیار کاربران قرار می‏دهد. در ایران اما به دلایل مختلف از جمله بی‌علاقگی شهرداری به ارائه اطلاعات به گوگل یا تحریم‏ها این تبادل اطلاعات ترافیکی هیچ‏گاه صورت نگرفته اما در بسیاری از دیگر کشورها حتی اطلاعات سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی مثل مترو یا اتوبوس‏ها هم در اختیار گوگل قرار می‏گیرد تا از این طریق سرویس‏های آنلاین با اطلاعات به روزی در اختیار شهروندان قرار گیرد. در ایران اما این اطلاعات به گوگل داده نشده و در عین حال سرویس‏های محلی هم در این زمینه توسط شهرداری ایجاد یا حمایت نشده و شاید بتوان گفت یک دلیل آن می‏تواند این باشد که شهرداری تصور می‏کرده باید در ازای این ایجاد دسترسی به اطلاعات درآمدی کسب کند. راه‏اندازی نقشه ترافیک آنلاین گوگل حالا تلنگری به نهادهای شهری و عمومی است که با فراهم کردن شرایط دسترسی به اطلاعات عمومی مانند اطلاعات ترافیکی آنلاین تجربه زندگی شهرنشینی را از وضعیت فعلی اندکی ارتقا دهند.