جایگاه جهانی ایران در مصرف، تولید و قیمت سوخت کجاست؟ +نمودار

گامی که به نظر می‌رسد می‌تواند مانعی برای قاچاق بیش  از 8 میلیون لیتر سوخت به کشور‌های همجوار و همچنین مصرف بی رویه این سرمایه گران بها شود. سرمایه‌ای که هر چند با بهای تمام شده بیشتری تهیه می‌شود، ولی ارزان بودن آن منجر شده است تا برخی از مردم جامعه در مصرف آن دقت نظر نداشته و عده زیادی از سودجویان خارجی نیز با بهره گیری از عوامل داخلی نسبت به خروج آن از مرز‌های کشور اقدام کنند.

بنزین یکی از پر مصرف‌ترین سوخت خودرو‌های داخل کشور محسوب می‌شود و در کنار انواع مصارفی نظیر گازوئیل (نفت گاز)، نفت سفید (نفت اوره) و گاز سی ان جی  وجود دارد، اما در وهله اول وزارت نفت و مراجع مسئول باید فکری به حال مصرف بی رویه بنزین می‌کردند.

طبق آخرین آمار  هم اکنون میزان مصرف بنزین کشور حدود 94 میلیون لیتر در روز بر آورد شده که به نظر می‌رسد با در نظر گرفتن زمان حساس سال، یعنی فصل تابستان و افزایش تعداد مسافرت ها، این رقم به بیش از 100 میلیون در روز برسد؛ این درحالیست که ظرفیت تولید این محصول در کشور حدود 110 میلیون لیتر در روز است که از این میزان بنزین حدود 90 میلیون لیتر آن با گوگرد کمتر از 50 و 10 پی پی ام تولید می‌شود که در منطقه کم نظیر است.
 

این آمار‌ها نقص یا ضعف در تولید فرآورده‌های نفتی را بیان نمی‌کنند؛ بلکه نشان دهنده مصرف بی برنامه ریزی و روند افزایش قاچاق در کشور است چرا که طبق برآورد‌ها مصرف روزانه بنزین باید چیزی حدود 80 تا 85 میلیون لیتر در سال باشد. طبق آمار سایت گلوبال پترول پرایس که آمار مصرف بنزین و همچنین قیمت سوخت در سراسر جهان را اعلام می‌کند، ایران در جایگاه دوازدهم تولید کننده بنزین و جایگاه 73 سومین کشور مصرف کننده قرار دارد. البته نکته بسیار جالب هم اینجاست که ایران سومین کشور دارای سوخت ارزان در جهان نیز هست!

زندی، کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، استفاده مجدد از کارت سوخت شخصی به دلیل تاثیرات آن در فرهنگ استفاده از بنزین در کشور را هر چند دیر، اما مثبت دانست و گفت: بیشترین دغدغه دولت‌ها برای کنترل و کاهش میزان مصرف بنزین باید با تمرکز بر حوزه مصرف داخل و اصلاح الگوی مصرف جامعه باشد.

او ادامه داد: استفاده از کارت سوخت اولین فاز مدیریت و تغییر الگوی مصرف در حوزه انرژی و فرآورده‌های نفتی است و قاعدتا این مرحله به تنهایی توانایی کاهش میزان قاچاق و مصرف بی رویه سوخت را نخواهد داشت.

عمده دلایل کنار گذاشته شدن کارت سوخت در سال 94
این کارشناس حوزه انرژی به دلایل توقف استفاده از کارت سوخت در سال 94 اشاره کرده و گفت: یکی از دلایل کنار گذاشته شدن کارت سوخت در کشور، یکسان بودن نرخ بنزین عرضه شده از طریق کارت سوخت شخصی و کارت جایگاه داران بود، همین امر سبب شد تا افراد بدون تمایل به استفاده از کارت سوخت شخصی به استفاده از کارت سوخت جایگاه داران متمایل شوند.

او بیان کرد: حذف کارت سوخت شخصی از بدنه سامانه کارت هوشمند سوخت منجر شد تا این سیستم به مرور زمان کارکرد خود را از دست بدهد. یعنی به زبانی ساده‌تر سامانه به کُما رفت. همین امر منجر شد تا اگر رانندگانی کارت سوخت خود را گم کرده بودند به علت بی اهمیت بودن استفاده از آن دیگر به سراغ صدور کارت المثنی نروند و حال با اجرای مجدد این طرح با مشکل مواجه شوند.

این کارشناس حوزه انرژی یکی دیگر از دلایل کنار گذاشته شدن کارت سوخت را بالا رفتن نرخ بنزین در ایران نسبت به کشور‌های منطقه دانست و گفت: سال 94 با اُفت قیمت نفت خام نرخ بنزین در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و همسایگان ایران بشدت کاهش پیدا کرد، تثبیت نرخ ارز نیز منجر شد تا نرخ عرضه بنزین در ایران نسبت به سایر کشور‌ها بالاتر باشد و این موضوع باعث شد تا افراد بسیاری تداوم سیاست‌های کنترلی از طریق سامانه کارت هوشمند سوخت را غیر ضرور دانسته و بر اصلاح سیاست‌های قیمتی تاکید داشته باشند. در سال 94 هرچند بهترین زمان برای اصلاح سیاست‌های قیمتی و تغییر آن از مدل دستوری و تک نرخی به مدل شناور بود، ولی متاسفانه بدون اصلاح سیاست‌های قیمتی، صرفا کارت سوخت کنار گذاشته شد که در شرایط فعلی با جهش قیمت ارز و تورم قیمتی سایر کالا‌ها با مشکل مدیریت در مصرف بنزین روبرو شده ایم.

زندی بیان کرد: استفاده از کارت سوخت از امروز منجر به کاهش یکباره قاچاق سوخت در کشور نخواهد شد بلکه تداوم و تکمیل این طرح قطعا نقطه شروع خوبی برای به سرانجام رسیدن این طرح خواهد شد.

این کارشناس حوزه انرژی به اهمیت کنترل کارت سوخت جایگاه داران در موفقیت طرح کنترل مصرف سوخت اشاره کرده و بیان کرد: استفاده از کارت سوخت شخصی در ابتدا در تعدادی از کلانشهر‌ها عملیاتی شده و سپس تمام کشور به طور سراسری مشمول این طرح می‌شوند. چرا که سامانه باید به مرور زمان بروزرسانی شود.

اجرای کارت سوخت و شهمیه بندی در سیستان و بلوچستان از ماه‌ها قبل
او در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود از شهر‌های مرزی برای شروع این طرح استفاده می‌شد؟ گفت: جالب است بدانید مردمان شهر‌های مرزی سیستان و بلوچستان مدت هاست از کارت سوخت شخصی به همراه سهمیه بندی استفاده می‌کنند. شما در سیستان و بلوچستان نمی‌توانید بدون کارت سوخت شخصی برای خودروی خود بنزین خریداری کنید. اما این عملیات تنها در شهر‌های مرزی سیستان عملیاتی شده و به سایر شهر‌های مرزی تعمیم پیدا نکرده است.

زندی همچنین به دلیل عملیاتی نشدن سراسری این طرح نیز گذری زد و تصریح کرد: قطعا اگر این طرح به صورت سراسری عملیاتی می‌شد بهتر بود، اما اگر دولت و وزارت نفت منتظر آماده شدن زیر ساخت‌های همه شهر‌های کشور می‌شدند طرح استفاده از کارت سوخت شخصی تا سال آینده هم روی عملیاتی شدن را نمی‌دید.

این کارشناس حوزه انرژی به تشریح روند قاچاق سوخت به کشور‌های همسایه پرداخت و تصریح کرد: قاچاق سوخت تنها مختص به بنزین نیست بلکه مشمول نفت گاز (گازوئیل)، نفت کوره و نفت سفید نیز هست. قسمت اعظم قاچاق سوخت مربوط به گازوئیل بوده و حجم کمتری از آن مربوط به بنزین است؛ که این موضوع دلایل متعددی دارد از جمله اینکه قیمت بنزین در داخل در شرایط بهتری نسبت به سایر فرآورده‌های نفتی قرار دارد.

او گفت: هم اکنون برای خرید یک بطری نیم لیتری آب مبلغ یک هزار و 500 تومان می‌پردازیم در صورتی که برای تهیه یک لیتر بنزین که هزینه‌های سنگین استخراج نفت، پالایش و توزیع را به همراه دارد مبلغ 1000 تومان و برای سایر فرآورده‌ها نظیر گازوئیل لیتری 300 تومان و نفت سفید لیتری 150 تومان می‌پردازیم که قطعا این ارقام عادلانه نیست.
اولین گام کنترل مصرف سوخت برداشته شد / جایگاه ایران در مصرف، تولید و قیمت سوخت کجاست؟
لزوم حساسیت بیشتر بر رصد مصرف سوخت در شهرهای بزرگ

صادق مردانی کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص استفاده از کارت‌های سوخت اظهار کرد:  هم اکنون اعداد و ارقامی مبنی بر استفاده از کارت سوخت در دسترس نیست؛ با استفاده از کارت سوخت می توان میانگین و گپ بین تولید و مصرف بنزین  در کشور را رسما بدست آورد. این اعداد و ارقام در مصرف سوخت این اجازه را به ما می دهد تا برای سایر صنایع خود تصمیم گیری های دقیق تری را در پیش بگیریم.

او یک از ویژگی‌های وجود کارت سوخت را  مدیریت و کنترل سوخت کشور و اطلاع از وضع سوخت استفاده شده در هر شهر و هر خودرو دانست و  ادامه داد: مهم ترین ویژگی استفاده از کارت سوخت هوشمند شخصی، مشخص شدن استفاده سوخت در هر خودرو است، این امر سبب می شود تا بتوان به موارد استفاده بی رویه افراد از سوخت مشکوک و از قاچاق یا سوء استفاده از منابع طبیعی جلوگیری کرد.

مردانی در خصوص حساسیت بیشتر شهر‌های بزرگ به استفاده از کارت سوخت بیان کرد: کلان شهر‌هایی مانند تهران که میزان سوخت مورد نیاز آن‌ها با تعداد ماشین‌های موجود مطابقت ندارد، نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد؛ که استفاده از این تکنولوژی (کارت سوخت) اجازه مدیریت مصرف و سقف گذاری برای اصلاح الگوی مصرف را هم می دهد.

این کارشناس حوزه انرژی استفاده از کارت سوخت را مقدمه ای بر مسیر کنترل و اصلاح الگوی مصرف جامعه دانست و گفت: اگر شرکت ملی پخش و پالایش نفت بخواهد اقدامات بیشتری در زمینه مدیریت مصرف سوخت اعمال کند باید ابتدا میزان مصارف استان ها و کلان شهرها را در دست داشته باشد که این آمار در اقدام اولیه این شرکت محقق خواهد شد.

او بیان کرد:  معتقدم اگر قرار است به فردی کارت سوخت شخصی تعلق بگیرد؛ آن افراد باید از دهک های پایین جامعه باشد تا باتوجه به شرایط آسیب پذیر زندگی اشان برای استفاده از بنزین امتیاز ویژه ای داشته باشند. در واقع باید تفاوتی در تخصیص منابع ملی بین فردی که اتومبیل معمولی دارد با فردی که ماشین های لوکس سوار می شود وجود داشته باشد.

صادق مردانی در پایان  استفاده از کارت سوخت‌های متعلق به جایگاه داران را از عوامل تحریک بازار سیاه دانسته و کنترل میزان مصرف آن را نیز از اقدامات مهم وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران تلقی کرد.
نگران نباشید فعلا کارت سوخت جایگاه ها فعال است
امیر وکیل‌زاده مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه از 22 مرداد سوخت با کارت شخصی عرضه می‌شود، تصریح کرد: در این مرحله مردم نگران دریافت سوخت نباشند و تا زمانی که همه افراد دارای کارت نشده اند، کارت جایگاه‌ها فعال خواهد ماند.

او بیان کرد: با هماهنگی‌های صورت گرفته به مدت چند روز کارت سوخت جایگاه‌ها در اختیار مردم قرار می‌گیرد و تا زمانی که مطمئن نشده ایم همه مالکان خودرو و موتورسیکلت ها دارای کارت هستند و مشکلی در این زمینه ندارند، محدودیت‌ها را اعمال نخواهیم کرد. همچنین  به مدت یک ماه شرایطی فراهم شده که رمز همه کارت‌های سوخت موجود به چهار رقم آخر کد ملی فردی که اسمش روی کارت سوخت ثبت شده، باز گردد. بنابراین افراد می‌توانند با مراجعه به جایگاه سوخت و وارد کردن چهار رقم آخر کد ملی خود، آن را فعال کنند.

اولین گام کنترل مصرف سوخت برداشته شد / جایگاه ایران در مصرف، تولید و قیمت سوخت کجاست؟

این مقام مسئول بیان کرد:  اگر کسی نتوانست رمز قبلی کارت سوخت خود را پیدا کند در تهران 19 مرکز برای بازیابی رمز کارت سوخت وجود دارد.

در نهایت باید گفت که طبق آمار بدست آمده ،  ماه گذشته چیزی بالغ بر 710 هزار کارت سوخت در باجه‌های معطله داشتیم که از این تعداد حدود 200 هزار  کارت‌ به صاحبانشان تحویل داده شده است. شهروندان می‌توانند با داشتن شماره VIN کارت خودرو، نسبت به پیگیری کارت سوخت خود از سایت  najatracking.post.ir اقدام کنند.