دود ۱۱۰ هزار خودروی جدید به حلق چه کسانی می‌رود؟

به گزارش پدال نیوز، هر چند «کمپین مردمی نه به خرید خودرو» چند ماهِ پیاپی سماق مکیدن را برای خودروسازان رقم زده بود و غبارِ ماندگی را بر روی انبوه خودروهای در انبار مانده نشانده بود، اما روزهای منتهی به دهة دوم آبان ماه، روزهای رونق نمایندگی‌های فروش خودرو بود. تا آنجا که طی ۴ روز به اندازة یک سوم آنچه طی ۶ ماه فروخته بودند، دَشت کردند.
 
رونق بازار خودرو به مدد وام کم سابقه و خودرویی دولت بود. وام ۲۵ میلیونی که از روز ۱۸ آبان شروع و پیش‌بینی دولتی‌ها برای امتدادش تا ۶ ماه، ۶ روزه به پایان رسید و علاوه بر ۱۱۰ هزار خودرویی که دولت متعهد شده بود، ۲۰ هزار خودرو نیز تنها طی ۶ روز مازاد ثبت نام شد.
 
در خصوص ابعاد مختلف این طرح و درست و غلط بودنش سخن بسیار است و کارشناسان اقتصادی بیش از هر کسی در این خصوص طی این مدت گفته و حتی بعد از این خواهند گفت، تا آنجا که واژة «پسا تسهیلات» را نیز به ادبیات اقتصادی کشور اضافه کردند! اما شاید نکتة کمتر توجه شده ولی قابل تأمل در این خصوص، جای خالی «ابتکارِ دولت» در کنار تدبیر مردان اقتصادی است.
 
ابتکارِ سازمانِ محیط زیست که بارها توسعۀ مبتنی بر دانش و پژوهش را مبنای حرکت دولت یازدهم خوانده و بر اتاق فکرهای سازمان متبوعش تأکید کرده است، در طول مدت ورودِ یک‌بارۀ ۱۱۰ هزار خودروی شخصی به خیابان‌های مملو از ترافیک کشور، سکوت پیشه کرد و بدون اینکه جایی در اتاق فکرهای تسهیلات خودرویی داشته باشد، همچنان شعارهای پرطمطراقی همچون ارتقاء استاندارد سوخت، ارتقاء استاندارد خودروها، توسعة حمل‌ونقل عمومی در شهرها، اصلاح کیفیت خودروهای سنگین، مدیریت موتورسیکلت‌ها، توسعة مدیریت هیبریدی و استفاده از گازهای طبیعی و اصلاح ساختار نیروگاه‌ها و استفاده نكردن از مازوت در شهرهای نیروگاهی را به عنوان سیاست‌های دولت در جهت کاهش آلایندگی‌های هوا نام می‌برد! اگرچه بارها شاهد تفاهم‌های بین‌المللی بانوی ابتکاری دولت حتی به اسم و ظاهر بوده‌ایم؛ اما گویا برای سازمان عریض و طویل و مهمی همچون محیط زیست تزریق یک‌بارة ۱۱۰ هزار خودرو اتفاقِ قابل تفاهمی از پیش تعیین شده نبوده است. شاید به نظرِ بانوی حافظ محیط زیست، همچنان تاریخ انقضای نقاب بنزین‌های آلوده نگذشته است و هنوز چوب خط روزهای عبور کرده از مرز آلودگی پر نشده است!
 
اینکه جنجال‌ها بر سر پتروبنزین‌ها در حد هیاهو ماند و همچنان با گذشت دو سال و اندی از روزهای اتهام آلودگی‌اش، از ابتکار اصرار است و از تمامی مراجع ذی‌صلاح، تأیید سلامت این بنزین‌ها، بحثی مفصل می‌طلبد؛ اما علی‌رغم ادعاهای مطرح شده در این زمینه و باز شدن بی‌حساب و کتاب در واردات بنزین، آمارها حکایت از حال ناخوش هوا دارد. تا آنجا که رئیس ستاد محیط زیست شهرداری تهران که در دولت قبل معاونت انسانی سازمان محیط زیست را بر عهده داشت و به نوعی متولی اصلی آلودگی هوا در کشور بود، گفته است: «امسال هوای تهران دو برابر آلوده‌تر از سال گذشته شده است.»
 
به گفتة «علی‌محمد شاعری» هوای تهران با افزایش ۲.۳ برابری آلودگی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته مواجه است و در ۳ ماه ابتدایی سال جاری، تهران ۳۰ روز هوای ناسالم داشته است. در صورتی که در مدت مشابه سال ۹۳ تهرانی‌ها فقط ۱۳ روز هوای ناسالم را تجربه کرده‌اند!
 
البته این آمار برای روزهای گل و بلبل بهار است و همه ساله با آغاز فصل سرما و پدیدة وارونگی، آلودگی و هشدارهای پیاپی تا مرز تعطیلی هم کشیده می‌شود. از طرفی دیگر به گفتة بيشتر کارشناسان و حتی معاون اجرایی رئیس دولت تدبیر، حدود ۷۰ درصد آلودگی هوا توسط وسائل نقلیة فرسوده و غیراستاندارد ایجاد می‌شود. وسائل نقلیۀ فرسوده‌ای که تنها در پایتخت ۳هزار اتوبوس و ۵۰۰ هزار خودروی سبکش را به ستون‌های آمار رقم زده است و در شهرهای دیگر به خصوص کوچکترها نیز به وفور یافت می‌شود.
 
نکتة قابل توجه دیگر در تسهیلات ۱۱۰ هزار خودروی زود تحویل، افزایش مصرف سوخت است. براساس آخرین گزارش‌ها، واردات بنزین معمولی و سوپر در سال‌های ۹۰ تا ۹۳ به ترتیب ۱.۷۲۳ میلیون لیتر،۵۶۲ میلیون لیتر،۱.۳۳۶ میلیون لیتر و ۱.۶۵۱ میلیون لیتر گزارش شده است. تنها در سه ماهة نخست سال جاری، ۵۶۲ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده است.
 
کارشناسان معتقدند یکی از عوامل اصلی افزایش مصرف بنزین و به‌دنبال آن افزایش واردات بنزین، خارج نشدن خودروهای فرسوده از چرخة سوخت و جایگزین کردن واردات به جای تولید بنزین در واحدهای پالایشگاهی داخلی است. آمارها نشان می‌دهد که شیب تند مصرف بنزین طی سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است.
 
«بیژن حاج محمدرضا» رئیس انجمن جایگاه‌داران بنزین می‌گوید: «در سال‌های اجرای سهمیه‌بندی، مصرف بنزین کشور بین ۷۲ تا ۷۶ میلیون لیتر در ماه در نوسان بوده است، اما اخیراً صحبت از واردات ۱۲ میلیارد دلار بنزین به کشور است.»
 
وی می‌افزاید: «قرار بود روزانه ۳ میلیون لیتر بنزین وارد شود و همزمان خودروهای فرسوده از رده خارج شوند تا در مصرف بنزین نوسان ایجاد شود اما این روزها صحبت از واردات روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین است. مشخص نیست چه میزان از این بنزین‌ها ذخیره شده و چقدر وارد چرخة مصرف می‌شود!»
 
با این وصف حالا با توجه به اضافه شدن بی‌برنامۀ ۱۱۰ هزار خودرو به خودروهای موجود و خودروهای فرسوده‌ای که مورد بی‌مهری هستند، بی‌شک روزبه‌روز شاهد افزایش مصرف سوخت و به‌دنبال آن آلودگی بیشتر هوا خواهیم بود. اگرچه ابتکارِ دولت در اظهارنظرهای پرسروصدایِ سیاسی شهره است ولی در مسئولیت‌های حفاظتی‌اش سکوت پیشه می‌کند. گویی این روزها تدبیرش به‌جای دلسوزی بر ریه‌ها و قلب‌هایی که در آلودگی نابود خواهد شد، بر خالی شدن انبار خودروسازان حکم می‌دهد. باید منتظر ماند و دید بانوی رئیس و حافظ محیط زیست تدبیری بر حالِ ناخوش هوا خواهد داشت؟
منبع:نماینده