ظرفیت‎های بخش واردات خودرو برای افزایش درآمدهای دولت

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز، شاید هیچ بازاری به اندازه بازار خودرو تا این میزان نتواند در زندگی روزمره مردم ایران مورد‌توجه واقع شود. اگرچه با‌توجه به بلندپروازی‌های دلار مقابل ریال، بازار ارز بی‎رقیب به نظر می‌رسد، اما بحث خودرو و علاقه شدید ایرانیان به‎خصوص قشر جوان جامعه (که بیشترین نرخ جمعیتی کشور را شامل می‌شوند) همواره بسیار داغ‌تر از آن بوده است که بازارهای مصرف خودرو خالی از مشتری بماند. تا حدی که حتی می‌توان گفت شدت داغی این بازار باعث تمرکز بیش‌از حد مردم روی موضوع نوسانات قیمت خودرو شده است. خودرو جزو نخستین کالاهایی است که بلافاصله قیمت خود را با نرخ روز بازار آزاد ارز تنظیم می‌کند. اگرچه خودروسازان داخلی برای این کار مجبور به تحمل مصایب عدیده‌ای هستند، اما حتی قیمت خودرو‌های ساخت یا مونتاژ داخلی هم از این تنظیم لحظه‌ای در بازار بی‌بهره نمانده‌اند.
 
کامران بهزادی، کارشناس صنعت خودرو درخصوص تناسب ارزش ارز و نرخ خودرو معتقد است: «ارتباط میان نرخ ارز و قیمت خودرو هم یک رابطه معنادار به‌نظر می‌رسد؛ زمانی که شاهد افزایش چندبرابری ارزش دلار در سطح بازارهای کشور بودیم، قیمت بسیاری از کالاها از‌جمله خودرو رشد چشمگیری داشت و این نوسانات از هیجان حضور خریداران غیرحرفه‌ای در بازارهای مصرف نشأت می‌گرفت اما در مواجهه با کاهش ارزش دلار باز هم شاهد افزایش قیمت خودرو اعم‌از داخلی و خارجی بودیم که این مساله نشان از حرکت سرمایه‌های غیرتخصصی در بازارهای امن در کشور است و تنها دلیل آن نبود برنامه‌ریزی کلان برای جذب این سرمایه‌های سرگردان است.»
 
تاثیر نوسانات نرخ ارز را بر قیمت خودروهای خارجی چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا روند افزایش قیمت خودروهای خارجی را منطقی می‌دانید؟  
 
اگر می‌شد قیمت خودرو را در نمایشگر‌های روزانه با نرخ روز ارز محاسبه و اعلام کرد، احتمال‌اینکه از تنش‌های بازار خودرویی کاسته شود، وجود داشت. زیرا به‎طور یقین با نمایش ارزی، اغلب قیمت‌ها ثابت و شاید برخی روند کاهشی را تجربه کنند. اما خبر روز پنجشنبه 29 فروردین 98 درخصوص پیش فروش 30روزه یک خودرو لوکس خارجی از این موضوع استثنا بود و این امر می‌تواند بعضی واقعیت‌ها را برای افکار عمومی روشن کند. در این خبر قیمت مدل پایه این مدل خودرو لوکس با احتساب هر دلار 13500 تومان چیزی حدود 230هزار دلار اعلام شده است. همین خودرو در کشور همسایه یعنی دوبی با احتساب هر دلار معادل 3.65 درهم، قیمتی در حدود 95هزار دلار خواهد داشت، در حالی که در کشور آمریکا شروع قیمت این‎ مدل خودرو حدود 75هزار دلار است.
 
دلیل اختلاف 2.5 تا 3برابری قیمت خودرو در بازارهای مصرف داخلی به‌نسبت با سایر نقاط دنیا در چیست؟
 
 فارغ‌از دلایلی که بتواند این اختلافات را توجیه کند (مانند تعرفه بازرگانی، حقوق و عوارض گمرکی و هزینه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده)، برای ریشه‎یابی و رسیدن به دلیل مشخص این اختلاف بین بازارهای مصرف ایرانی وخارجی، ابتدا باید برای این سوالات پاسخ مناسبی جست‌وجو کرد. آیا در این شرایط بحران اقتصادی بهتر نیست با اخذ تصمیمات بهتر و عاقلانه‌تر، بخشی از فشارهای روانی وارد بر جامعه را کاهش داد؟ آیا افزایش بی‌رویه نرخ ارز خود به اندازه کافی نیست تا حداقل بتوان برای جلوگیری از تنظیم نجومی بازار خودرو، قدری از وضع قوانین تنش‌زا کاسته  یا برای تعدیل آن‌ها اقدام شود؟ آیا با‌توجه به شرایط سخت اقتصادی و برای مقابله‌به‌مثل با تحریم‌های اقتصادی، بهتر نیست با استفاده از روزنه‎های باز مانده (مانند واردات خودرو که مشمول تحریم نیست) خودروهای خارجی مستقیما توسط نمایندگی‌های رسمی همان خودروساز و با قیمتی معقول‌تر به بازار عرضه شود؟ شاید بدین ترتیب هم راه کانال‌های مالی با خارج کشور برقرار شده و هم بخشی از فشارهای ناشی از افزایش چندبرابری ارزش دلار بر کالاهای مصرفی وارداتی کاسته شود.
 
راهکار پیشنهادی شما برای کاهش تنش‌های بازار خودرو در کشور چیست؟  
 
در هر صورت آنچه‌ مشخص است، فشار مضاعف بر بازار داخلی به‌دلیل کاهش ارزش پول ملی مشکل‎ساز بوده است. اما حداقل می‌توانیم با تعدیل قوانین موجود، قدری از این فشارهای روانی وارد بر جامعه را کاهش دهیم. یقینا برای رسیدن به این امر باید پتانسیل گروه‌هایی که مستقیما در واردات خودرو تجربه دارند را نیز به‎گونه‌ای دخیل کنیم و از توانایی‌های آنان تا حصول نتیجه بهره بگیریم تا بتوانیم رضایت مصرف‌کنندگان خودروهای خارجی را هم به‌دست بیاوریم.
 
ممنوعیت واردات خودروهای خارجی تا چه میزان در افزایش یا کاهش درآمد دولت تاثیرگذار بوده است؟ قانون ممنوعیت واردات خودروهای لوکس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 
اگر قرار است از این طریق درآمدهای دولت افزایش پیدا کند که امری کاملا پذیرفته‎شده و قابل‌قبول منطقی است، پس چرا فقط محدود به چند مدل باید باشد؟ دلیل عدم حضور مدل‎های قوی‌تر چیست؟ اذهان عمومی به‎ندرت قابلیت‌تشخیص تفاوت‌های یک اتاق با موتورهای گوناگون را دارند. زیرا همه این مدل‌ها با یک اتاق تولید شده است و تفاوت فقط در زیر کاپوت خودرو نمایان می‌شود.  اگر قرار باشد نماد لوکسی یک مدل با اتاق مشخص شود، با همان مدل پایه هم این موضوع امکان‎پذیر است. پس محدودیت حجم موتور هیچ نقشی در لوکس‎بودن یا نبودن ندارد و فقط جنبه برآورد نیاز بخشی از بازار را دارد که به‌دنبال تفاوت هستند.  
 
چرا نباید از این بخش از بازار پرجاذبه و متمول برای افزایش درآمدهای دولت استفاده کرد؟ اگر قرار بر این است که خودرو 75هزار دلاری در کشور تا سه‎برابر گران‎تر فروخته شود، چرا این امر برای یک خودرو 200هزار دلاری ممکن نباشد، آن هم درحالی‌که تقاضا در بازار هم وجود دارد؟ آیا بهتر نیست حالا که قرار است معاملات میلیاردی در بازار صورت پذیرد، حداقل با مدل و تکنولوژی روز دنیا باشد؟ بدین‎ترتیب دولت نیز منابع درآمدی بیشتری را در اختیار خواهد داشت.
 
دلایل موفقیت پایدار در شرکت‌های خودروسازی خارجی چیست؟ چرا برخی شرکت‌های بزرگ باتوجه به موفقیت‌های پی‎درپی از نردبان ترقی به یکباره می‌افتند؟
 
سازمان‌هایی که شکست می‌خورند، عموما‌ در برهه‌ای گرفتار نوعی غرور ناشی‌از موفقیت شده‌اند. در این هنگام، مدیران سازمان موفقیت را حق خود می‌دانند، اما عوامل و تلاش‌هایی را که منتج به موفقیت آن‌ها شده است، فراموش می‌کنند و عبارت «ما شایسته موفقیت بودیم، چون هوشمندانه و خلاقانه عمل کرده‌ایم» جایگزین درک عمیقی می‌شود که نسبت به فعالیت‌هایی که منتهی به موفقیت داشته‌اند.   
 
 مدیران جنرال‎موتورز به‌دلیل فروش بالایی که در آمریکا داشتند، تا آن‎جا پیش رفته بودند که محصولات خود را با این پیش‎فرض که آمریکایی‌ها همیشه به آن‌ها وفادار خواهند بود، طراحی می‎کردند.
 
در سال 2006 زمانی که یکی از اعضای هیات‎مدیره به نام «جری یورک» نسبت‌به اشتباه‌های فاحش استراتژیک GM هشدار داد، با بی‌توجهی محض مواجه شده بود.  مدیران GM در دهه 90 به این نکته پی بردند مردم حاضر هستند از خودروهای شاسی‌بلند و وانت‌های بزرگ به‎جای خودرو‌های شخصی استفاده کنند، ولی با گذشت 10 سال در دهه اول هزاره سوم این گرایش کاهش پیدا کرد. اما نگرش ناشی‌از تکبر باعث شده بود به‎جای تمرکز بر مشتریان و برآوردن نیاز و خواست آن‌ها، بر خودروهایی تمرکز کنند که GM با آن‌ها شناخته می‌شد.
 
پیشنهاد شما برای دستیابی به راهکاری جامع درخصوص بخش واردات خودرو برای جلب رضایت مشتریان و فعالان این بخش چیست؟
 
امید است تصمیم‌گیرندگان در این حوزه با تعامل و مشورت با متخصصان فنی و مهندسی و اقتصادی و علوم اجتماعی درنهایت به راهکاری دست یابند که مشمول مرور زمان نشود و بتوان با استفاده از قوانین منطقی و درست مانند الگوهای موجود در کشورهای توسعه‎یافته، ثبات نسبی و منطقی در این بخش اثرگذار بر بازار و افکار عمومی ایجاد کرد.
 
هرچند باردیگر باید یادآور شد اخذ این‎گونه تصمیمات، مستلزم پوشش منافع تمام گروهای ذینفع در این بخش از بازار است و همه عوامل ذینفع باید در گرو یک توافق برد-برد از این تصمیمات حمایت کنند. شاید حضور متخصصان دانش علوم اجتماعی در کنار متخصصان فنی و مهندسی و اقتصادی بتواند به این امر کمک کند.دنیای خودرو