صنعت خودروسازی کره با سرعتی فراتر از گذشته، پیش میرود. برندهای هیوندای و کیا در رأس این هجوم به بازار جهانی هستند؛ درحالیکه چندان قدیمیتر از خودروسازان داخلی محسوب نمیشوند. حالا، محصولات از رده خارج کرهای و حتی چینی در ایران مونتاژ میشوند تا چرخ این صنعت پرتقاضای کشور، همچنان با استهلاک بالا و تلفات جانبی باورنکردنی، به گردش ادامه دهد. مدتی قبل، به بررسی هیوندای i۲۰ و هیوندای اکسنت مونتاژ کرمان موتور در زومیت پرداختیم و در این مطلب، کیا سراتو مونتاژ سایپا ارزیابی خواهد شد.
خودروسازی ملی کره با نام کیا موتورز (KIA MOTORS)، در سال ۱۹۴۴ و نزدیک به ۷۲ سال پیش بنیان نهاده شد. این شرکت، امروزه کاملا خصوصی و مستقل از دولت اداره میشود و با توجه به اینکه ۴۵ درصد از سهام آن در اختیار هیوندای قرار دارد، بهنوعی زیرمجموعهی این برند بهحساب میآید. نام کیا و حروف KIA اشارهای به کشور کره (Korea) ندارد و حروف اول کلماتی در یک عبارت به زبان کرهای هستند که «برآمده از شرق» معنی میدهد. این شرکت، با تولید ۳.۵ میلیون دستگاه خودرو در سال، دومین خودروساز بزرگ کرهی جنوبی پس از هیوندای محسوب میشود.
خوردوی سراتو، یکی از پرفروشترین محصولات کیا در ۱۰ سال گذشته است. نسل اول این خودرو که در ایران هم حضور داشت، سال ۲۰۰۳ به خط تولید رسید و تا سال ۲۰۰۹ در تیپهای مختلف تولید شد. نسل دوم سراتو، موفقیت بزرگی برای کیا بود و با نام فورته در بعضی کشورها، از جمله آمریکا فروخته میشد. در واقع نسل اول کیا فورته و نسل دوم سراتو، کاملا مشابه هستند و به همین ترتیب، نسل دوم فورته و نسل سوم سراتو نیز از سال ۲۰۱۳ تاکنون، در خط تولید کیا حضور دارند. این خودرو، صرفا با بدنهی هاچبک در اروپا عرضه میشود و سید (Cee'd) نام دارد. جالب است بدانید در نسخهی جدید، پلتفرم سراتو در مدلهای مختلف، با هیوندای النترا و هیوندای i۳۰ اشتراک دارد.
از حدود یک سال قبل، سایپا اقدام به مونتاژ نسل دوم سراتو با پیشرانهی ۱.۶ لیتری کرد. مدتی بعد، نسخهی ۲ لیتری این خودرو به سبد محصولات سایپا اضافه شد و حالا، با پیشرانهی ۲ لیتری و امکانات نسبتا کامل، به نام سراتو آپشنال فروخته میشود. این خودرو در سال ۲۰۰۶ توسط طراح آلمانی، کورت کال، تحت نظارت پیتر شرایر معروف، مورد توجه مدیران کیا قرار گرفت و با طرح بدنهی کوپهی دودر به نام کیا کوپ (Kia Koup) نیز تولید میشد. با توجه به توقف تولید جهانی سراتو در مدل کوپ و حضور انحصاری هاچبک کیا سید در بازار اروپا، این خودرو صرفا با بدنهی سدان در خط تولید سایپا قرار دارد. عرضهی این مدل از سراتو، صرفا در ایران و چین انجام میشود؛ درحالیکه کارخانههای کیا در کشورهای کره، مکزیک، اکوادور، قزاقستان، مالزی و روسیه، نسل جدید سراتو را تولید میکنند.
باید قبول کرد که خودروسازی کره تا پیش از دههی میلادی فعلی، هنوز زیر سایهی سنگین شرکتهای بزرگ ژاپنی قرار داشت. با این حساب، تعجبی ندارد اگر نسل دوم سراتو که سال ۲۰۰۸ عرضه شد، تا حدودی شبیه به هوندا سیویک مدل ۲۰۰۷ باشد. البته این شباهت، هوشمندانه اعمال شده است و صرفا چراغهای جلو و فضای جلوپنجره را شامل میشود.
در نمای روبرو، حالتی نیمدایره دیده میشود که تمامی لبهی کاپوت جلو را فرا گرفته است. این موضوع، علاوه بر هماهنگی جذاب قطعات مختلف این قسمت، از جمله چراغها و جلوپنجره، باعث مخفی شدن لبهی درپوش موتور میشود. چراغها نسبتا باریک و اسپرت هستند و حالتی مثلثی با گوشههای تیز دارند. سایز چراغها و جلو پنجره، کاملا متناسب است و با خط کمعمق بدنه زیر چراغ، تقویت میشود. در جلوپنجره، فضای خالی با قطعهای پلاستیکی، سیاهرنگ و مشبک دیده میشود که لوگوی کیا را در مرکز دارد. در واقع، زبان طراحی امروز محصولات مدرن کیا، با لبهی باریک بالا و پایین جلوپنجره از جنس کروم، از همین مدل سراتو آغاز شد و همچنان الهام گرفته میشود.
سپر جلوی سراتو، ساختار سادهای دارد و با حداقل خطوط حجمدهنده ارائه شده است. علاوه بر خط زیر چراغ که پیشتر اشاره شد، صرفا یک خط تقارن عمودی در مرکز سپر دیده میشود و حتی در نزدیکی چرخ تا چراغ مهشکن، خلاقیت خاصی وجو ندارد. مشابه جلوپنجره، در سه قسمت خالی سپر هم پلاستیک مشبک سیاهرنگ وجود دارد که با مهشکنهای ساده و تقریبا چهارگوش در طرفین، طراحی شده است. ظاهر جلوی سراتو، زیبایی قابل قبولی ارائه میکند؛ اما بدون خطوط حجمدهندهی شاخص در کاپوت جلو، گلگیرهای و سپر، تا حدودی ساده و قدیمی به نظر میرسد.
ظرافت در طراحی سراتو، از نمای جانبی بهوضوح دیده میشود؛ چراکه با ترفندهایی استادانه، برای بیننده جذاب و چشمنواز عمل میکند. از لبهی چراغ عقب تا آینهبغل و ستون A، خط جالبی وجود دارد که از زیر پنجرهها میگذرد. پایین درها و نزدیکی رکاب هم به لطف حجمدهی ظریف سازنده، حالتی شبیه به ذوزنقه و متقارن دیده میشود. در امتداد چراغ جلو تا نزدیکی لبهی در نیز خطی کمعمق وجود دارد که حس اسپرت سراتو را تقویت میکند. در مدل سدان، با هدف کشیدگی بدنه و ارائهی صندوق بار، ستون C. پهنای نسبتا زیادی دارد که البته چندان هماهنگ با فرم کلی بدنه و ضخامت ناچیز ستون A. نیست. از معدود نکات منفی در طراحی این قسمت، میتوان به پلاستیکی بودن قاب پنجرهها، آنتن سنتی انتهای سقف و ظاهر عاری از خلاقیت آینهها اشاره کرد.
از نمای پشت، با چراغهای اسپرت مواجه هستیم که با رنگ قرمز، متمایز دیده میشوند. تقریبا تمامی لبهی کاپوت و قسمت عقب خودرو با نوعی برآمدگی شبیه به دیفیوزر ارائه میشود که تاحدودی طول کم بدنه در این بخش را پوشش میدهد. سطح بیرونی درپوش صندوق، فاقد خطوط حجمدهنده است و جزئیات خاصی ارائه نمیکند. فضای مناسبی برای پلاکهای پهن و نمونهی مورد استفاده در ایران وجود دارد؛ ضمن اینکه با دستگیره و بدون قفل کلیددار ارائه میشود. سپر عقب سراتو هم مشابه سپر جلو، صرفا با خطی نیم دایره و متقارن با بدنه طراحی شده؛ درحالیکه با حداقل هزینه، حتی از چراغ راهنما و چراغ ترمز مرسوم در خودروهای معمولی نیز محروم است. بخش پایین این قسمت را پلاستیک سیاهرنگ تشکیل میدهد که البته جایگاه مناسبی برای اگزوز دارد.
در مجموع، نمیتوان ایرادی اساسی به طراحی ظاهری کیا سراتو گرفت؛ هرچند امروزه، ساده و از مدافتاده به نظر میرسد. ابعاد این خودرو، شامل طول ۴۵۳۰ میلیمتر با عرض ۱۷۷۵ میلیمتر میشود که ارتفاع سقف ۱۴۶۰ میلیمتر و فاصله محورهای ۲۶۵۰ میلیمتر ارائه میکند.
کیا سراتو، اصولا در زمانی طراحی شد که نمایشگر میان داشبورد، اهمیت بالایی برای عموم مردم نداشت و یک آپشن محسوب میشد. این موضوع در خودروهای امروزی با کلاس قیمتی متوسط، مورد توجه خریدار است؛ اما همچنان در خودروهای تولید یا مونتاژ داخل، در مقابل دریافت هزینهی اضافه ارائه میشود. سراتو عرضهشده توسط سایپا نیز چنین شرایطی دارد و تنها در نسخهی آپشنال، دارای نمایشگر لمسی ۷ اینچ خواهد بود.
برای افرادی که سابقهی رانندگی با سراتو وارداتی دارند، فضای داخلی نسخهی مونتاژ سایپا، کاملا متفاوت و قابل تشخیص خواهد بود. پلاستیک مورد استفاده در نمونهی وطنی، کیفیت پایینتری دارد و البته صرفا با رنگ سیاه و تا حدودی شبیه به سدانهای چینی معمول در بازار ایران ارائه میشود. تقریبا همه چیز در کابین سراتو سایپا، سیاهرنگ است و فقط در مدل آپشنال، شاهد رنگ روشن در قسمت پایین داشبورد و پوشش داخل درها هستیم.
فرمان و پنل مربوط به سرعت و دور موتور سراتو، از طرح سیلندری استفاده میکند که تا حدودی شبیه به مزدا ۳ است. فرمان سراتو ظاهر خاصی ندارد و حتی با نمونهی چرمی در نسخهی آپشنال، قدیمی به نظر میرسد؛ ولی حس خوبی به راننده میدهد و در شب با استفاده از نور پس زمینهی قرمز در قسمت عقربهها، کاملا اسپرت عمل میکند. کلیدهای روی فرمان هم برای استفاده از کروز کنترل، مدیریت سیستم سرگرمی و ارتباط تلفنی کارایی دارند.
جای تعجبی نیست که حتی در نسخهی گرانقیمت سراتو آپشنال با نمایشگر بزرگ هم حس یک خودروی قدیمی به سرنشینان القا میشود. این واقعیت، با داشبورد نسبتا تخت و کلیدهای مستطیلی ثابت میشود؛ ضمن اینکه در نگاه اول، گروهبندی خاصی برای دکمهها به چشم نمیخورد. مجرای هوای تهویه مطبوع، حالت پرانتزی دارد و با نمایشگر قدیمی مربوط به ساعت در بالاترین قسمت داشبورد ارائه میشود. باتوجه به تیره بودن کلیت داشبورد و فضای داخلی، نمونهی فاقد نمایشگر لمسی با مانیتور تکرنگ TFT که نوشتههای قرمزرنگ دارد، ترکیب ساده و قابل قبولی ارائه میکند.
جالب است بدانید سراتو برخلاف ظاهر بیرونی خود که چندان بزرگ به نظر نمیرسد، کابین جادار و قابل قبولی ارائه میکند. این محصول، خصوصا در فضای بالای سر، عالی عمل میکند و حتی برای فردی با قد ۱۸۵ سانتیمتر، ایدهآل خواهد بود. چنین مزیتی، در مورد فضای جلوی زانو، صدق نمیکند و برای سرنشینان بلندقد روی صندلیهای عقب، پاها در وضعیت چسبیده به صندلی جلو خواهد بود. فرم کلی صندلیها و مواد بهکاررفته در پوشش آنها، رضایتبخش است و البته در نسخهی آپشنال با چرم مصنوعی، راحتی مناسبی فراهم میکند.
ظرفیت صندوق بار در سراتو، ۴۱۵ لیتر است که برای یک خودروی سدان سایز متوسط، ایدهآل به نظر میرسد. البته صندلیهای عقب هم قابل جمع شدن به سمت جلو هستند تا فضای بیشتری در اختیار باشد و دسترسی سرنشینان به صندوق سادهتر شود.
سراتو مونتاژ سایپا، در زمان خود بهعنوان یکی از پرشتابترین خودروهای سدان کامپکت با قیمت زیر ۲۰ هزار دلار مطرح بود. این محصول با سه پیشرانهی ۱.۶ لیتر، ۲ لیتر و ۲.۴ لیتر در نقاط مختلف دنیا عرضه شد؛ اما در نمونهی ۲ لیتری محبوبیت بیشتری داشت.
ارزانترین نسخهی سراتو که در سبد محصولات سایپا نیز حضور دارد، با پیشرانهی ۱.۶ لیتری ارائه میشود. این مدل، قدرت ۱۲۶ اسب بخار و گشتاور ۱۵۶ نیوتنمتر از دور موتور ۴۲۰۰ دور بر دقیقه فراهم میکند. سراتو ۱.۶ لیتری، با دو جعبهدندهی دستی ۶ سرعته و اتوماتیک ۴ سرعته تولید شده است که معمولا با نمونهی دنده دستی توسط سایپا پیشفروش میشود. این خودرو برای رسیدن به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت، ۱۰.۵ تا ۱۱ ثانیه زمان میبرد؛ درحالیکه نهایت سرعت ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت خواهد داشت. میانگین مصرف سوخت سراتو با پیشرانهی ۱۲۶ اسب بخار و گیربکس غیر اتوماتیک با بنزین ایران، حدود ۸ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر اعلام شده است؛ درحالیکه با سرعت ثابت بزرگراه، کمتر از ۷ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر و با سرعتهای پایین ترافیک شهری، ۹ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، برآورد میشود.
سراتو با پیشرانه ۲ لیتری هم توسط سایپا مونتاژ میشود که در نمونهی فولآپشن، به سراتو آپشنال معروف است. این مدل، قدرت ۱۵۶ اسب بخار و گشتاور ۱۹۵ نیوتنمتر از دور موتور ۴۳۰۰ دور بر دقیقه فراهم میکند. سراتو آپشنال، با جعبهدندهی ۶ سرعتهی خودکار ارائه میشود و در زمانی حدود ۹.۵ تا ۱۰ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت میرسد. این محصول، نزدیک به ۲۷ ثانیه پس از شروع حرکت، به سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت خواهد رسید و نهایت سرعت آن به دلیل محدودیت الکترونیکی، ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت خواهد بود. میانگین مصرف سوخت این مدل، ۸.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که در بزرگراه، ۷ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر و در ترافیک شهری، کمتر از ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر گزارش شده است.
معدود نسخههایی از سراتو با پیشرانهی ۲.۴ لیتری تولید شدهاند که البته در ایران حضور ندارند و توسط سایپا، عرضه نخواهند شد. این مدل با قدرت ۱۷۱ اسب بخار و گشتاور ۲۲۷ نیوتنمتر، در زمانی حدود ۸ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت میرسید.
پیشتر اشاره شد که سراتو مونتاژ سایپا، در دو نسخهی اصلی عرضه میشود که شامل ۱.۶ لیتری دنده دستی با آپشنهای محدود و ۲ لیتری فولآپشن، موسوم به سراتو آپشنال است. نسخهی ۲ لیتری با گیربکس اتوماتیک و آپشنهای کمتر، تا مدتی پیش در سبد محصولات سایپا وجود داشت؛ اما امروزه سراتو ۲ لیتری صرفا با مدل آپشنال پیشفروش میشود. سایپا وعده داده است سراتو ۱۶۰۰ نیز با پکیج آپشنال به سری محصولات این شرکت، اضافه خواهد شد.
در ارزانترین مدل سراتو، نمایشگر لمسی وجود ندارد؛ اما سیستم پخش CD، ورودی AUX، درگاه ارتباطی USB برای خواندن فایلهای Mp۳ و همچنین توانایی ارتباط با تلفن همراه از طریق بلوتوث، در دسترس خواهد بود. نسخهی پایه از سراتو، بهراحتی با گوشیهای هوشمند اندروید ارتباط برقرار میکند؛ اما برای اتصال نمونههای مجهز به iOS، نیازمند یک تبدیل قطعهی کوچک، جهت وصل کردن گوشی به درگاه USB خواهد بود. این خودرو با ۶ بلندگو، شامل ۴ اسپیکر اصلی و ۲ توئیتر ارائه میشود. در نسخهی آپشنال، علاوه بر تمامی امکاناتی که ذکر شد، نمایشگر لمسی ۷ اینچ، دوربین عقب و ناوبری ماهوارهای هم قابل استفاده خواهد بود.
دیگر امکانات مخصوص مدل آپشنال، شامل کروز کنترل، سیستم ورود بدون کلید، پدال تعویض دنده پشت فرمان، نور قرمز پسزمینهی عقربهها، سانروف، تهویه مطبوع اتوماتیک، روشنایی اتوماتیک و رینگهای اسپرت ۱۶ اینچ با لاستیکهایی با پهنای ۲۰۵ میلیمتر میشود. از آپشنهای ثابت در همهی نسخههای سراتو سایپا میتوان به ایموبلایزر، گرمکن شیشهی عقب و چراغهای مهشکن جلو و عقب اشاره کرد. نسخهی غیر آپشنال، با رینگهای ۱۵ اینچ و لاستیکهایی به پهنای ۱۹۵ میلیمتر ارائه میشود.
مقاومت بسیار خوب ستون A. و ثابت ماندن سقف خودرو در تصادف روبرو، ثابت میکند که حتی با دو کیسهی هوا میتوان روی استحکام بدنهی سراتو حساب کرد. آنچه عجیب و البته تأسفبار به نظر میرسد، عدم استفاده از ۶ کیسهی هوا، حتی در مدل گرانقیمت آپشنال است. این موضوع، بهوضوح در سایت رسمی سایپا اطلاعرسانی میشود. به بیان دیگر، نسخهی استاندارد و آپشنال سراتو مونتاژ سایپا، از نظر امکانات ایمنی، تفاوتی با یکدیگر ندارند.
علاوه بر دو کیسهی هوا که صرفا برای سرنشینان جلو استفاده میشود، ترمزهای ضد قفل (ABS) و سیستم کمکی ترمز (EBD) برای سراتو در نظر گرفته شده است؛ درحالیکه دیگر سیستمهای مشهور ایمنی، مثل سیستم کنترل پایداری (ESP) و هشداردهندهی فشار باد لاستیکها (TPMS) در فهرست این محصول سایپا دیده نمیشوند.
خریدار ایرانی با ۴ مدل سراتو مواجه است که همراه پیشرانههای ۱.۶ لیتری و ۲ لیتری بهصورت استاندارد و آپشنال ارائه میشوند. این موضوع تا حدودی گیجکننده به نظر میرسد؛ اما با توجه به اینکه در حال حاضر صرفا در نسخهی ۲ لیتری آپشنال فروخته میشود، حق انتخابی زیادی برای خریدار وجود ندارد. از سویی دیگر، نمونههای ۱.۶ لیتری و ۲ لیتری غیر آپشنال، همچنان در بازار دست دوم معامله میشوند.
اگر نسبت به قیمت بیتوجه باشیم، از نظر شتاب و هیجان رانندگی، هر دو نسخهی ۱.۶ لیتری و ۲ لیتری سراتو عملکرد قابل قبولی دارند. قدرت ۱۲۶ اسب بخار در نمونهی ۱.۶ لیتری، کافی به نظر میرسد و خصوصا با جعبهدندهی دستی، فراتر از خودروهای ۱.۸ لیتری ایرانی و چینی عمل میکند. از سویی دیگر، مسلما سراتو ۲ لیتری با پیشرانهی ۱۵۶ اسب بخار، گزینهای پرقدرت و جوانپسند محسوب میشود. این خودرو در نسخهی آپشنال با پدال شیفترهای پشت فرمان، حس یک خودروی اسپرت با شتابگیری ناگهانی را القا میکند که البته، مهمترین تفاوت این مدل با دیگر محصولات همقیمت است. فقدان ESP، در این خودرو کاملا احساس میشود و میتواند منجر به گردش ناگهانی بدنه هنگام مانورهای ناگهانی شود.
جالب است بدانید خریداران نسخههای مختلف سراتو، از تفاوت فاحش در کیفیت فنی و ظاهری این خودرو نسبت به نمونهی وارداتی خبر دادهاند. محصول مونتاژ داخل، نهتنها از مواد متفاوتی در کابین و داشبورد استفاده کرده است، بلکه در زمینهی عایقکاری بدنه وکنترل کیفیت نهایی رضایتبخش به نظر نمیرسد. در بسیاری از نمونههای اخیر، صداهای داخل اتاق، پس از چند ماه به طرز قابل توجهی افزایش پیدا میکنند و البته اثبات این موضوع توسط مالک خودرو، هنگام استفاده از گارانتی مشکل خواهد بود. امیدواریم در آینده، حساسیت بیشتری بر خودروهای داخلی حاکم شود و ایرادات نامتعارف سراتو، مرتفع شود. در مجموع، کیفیت مونتاژ سراتو سایپا نسبت به نمونهی ساخت کرهای پایینتر است. این موضوع شاید نشان میدهد خودروسازان بزرگ کشور، نهتنها در تولید محصول باکیفیت و هماهنگ با استاندارد جهانی ناتوان هستند؛ بلکه در مونتاژ یک نمونهی خارجی هم ناامیدکننده ظاهر میشوند.
اگر بخواهیم با دید مثبت به سراتو مونتاژ سایپا نگاه کنیم، خودرویی با اتاق جادار و نسبتا راحت برای استفادهی روزانه محسوب میشود؛ هرچند افراد بلندقد، راحتی کافی در صندلی عقب این خودرو نخواهند داشت و احتمالا با کمبود فضا در قسمت مقابل زانو مواجه خواهند بود. از سویی دیگر، میتوان به ارتفاع مناسب سقف و صندوق عقب قابل قبول سراتو امتیاز مثبت داد. هر دو نمونهی سراتو با پیشرانههای متفاوت، مصرف سوخت مناسب و عملکرد رضایتبخشی دارند؛ اما سطح آپشنها، حتی در گرانترین نمونه هم فراتر از نمایشگر، دوربین پارک و سانروف نخواهد بود. فراموش نکنیم، سراتو مونتاژ سایپا فقط با دو کیسهی هوا عرضه میشود و از نظر تنوع آپشنهای ایمنی، حتی از بسیاری نمونههای چینی پایینتر است.