هجوم برای خرید خودرو؛ طبیعی، سودجویانه یا سرزنش‌آمیز؟

برخی که اهل سیاست هستند قضیه را تاریخی می دانند و می گویند پدران ما هم صبح 28 مرداد زنده باد مصدق گفتند و عصر، مرده باد و البته این حکایت، دروغ است چرا که عوامل شعبان جعفری و ملکه اعتضادی در خیابان ها بودند و عربده می کشیدند نه مردم.

یا بعضی به طعنه می گویند آخر پرایدی که قرار بود کنار گذاشته شود و حتی محصولات دیگر ارزش این همه استقبال و خرید را دارد؟!

این طعنه ها و خود سرزنشی ها اما در حالی است که اتفاقا دلایل کاملا روشنی برای این استقبال می توان برشمرد:

نخست این که با کاهش ارزش پول ملی و نگرانی دربارۀ اندوخته ها و سرمایه ها پس اندازها و ریال ها و موجودی های نقدی به طلا، ارز، ملک و خودرو تبدیل می شود. البته بهتر این است که سراغ بورس بروند اما اوضاع بازار سهام هم خوب نیست و کار هر کسی هم نیست. در حالی که ارز و سکه و ملک و خودرو زیر سر یا زیر پایشان است.

طلا پر ریسک شده و دست خیلی ها می لرزد که بابت یک سکه 4 میلیون تومان بپردازند در حالی که همین چند ماه پیش یک چهارم یا یک سوم قیمت بود و نمی توانند باور کنند این روند همچنان ادامه یابد.

ارز خصوصا دلار و یورو در مجاری غیر رسمی و خارج از شبکه نیما یا کانال های قانونی جنبۀ قاچاق پیدا کرده و همه هم اهل این گونه تبدیل نیستند. ملک هم دست کم با زیر 100 میلیون در شهرهای کوچک و چند برابر در شهرهای بزرگ در دست رس نیست. بنابر این با بیست سی میلیون در مرحلۀ اول، تنها خودرو می ماند. پس جای شگفتی ندارد.

دوم: احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد و دولت هم تنها تا پایان امسال بر حفظ این قیمت تأکید دارد. با افزایش قیمت بنزین که در حال حاضر از آب معدنی هم ارزان تر است خودروهای کم مصرف ارزش مندتر می شود و یکی از دلایل استقبال می تواند همین باشد.

سوم: پراید مانند پیکان یکی از نمادهای طبقه متوسط شهری است. در بحران های اقتصادی طبقه متوسط نگران فروغلتیدن به پایین تر است و خودرو یکی از نمادهایی است که خود را با آن نگاه می دارد یا دست کم تظاهر می کنند.

چهارم: وقتی در مرحلۀ اول تحریم ها که از 13 مرداد شروع شده شاهد این وضعیت هستیم طبیعتا این نگرانی وجود دارد که با آغاز مرحلۀ دوم که از 13آبان آغاز می شود اوضاع، بغرنج تر شود و به همین خاطر شتاب دارند قبل از 13 آبان خرید کنند.

پنجم: این تلقی یا تصور در جامعه وجود دارد که با تشدید تحریم ها خودروها در تأمین قطعات دچار مشکل شوند. از این رو خودروهای کنونی را به لحاظ قطعات مطمئن تر می دانند و ترجیح می دهند زودتر تهیه کنند.

ششم: دلیل واضح دیگر اختلاف قیمت با بازار است. وقتی می توان با یک ثبت نام و ظرف چند ماه به سودی معادل چند ماه کار دست یافت چرا چنین نکنند؟ انگیزۀ کسب سود را نمی توان انکار کرد ولی آیا هر سودجویی قابل سرزنش است؟ وقتی فلان بانک بعد از تعویق دو قسط پیام می فرستد و تهدید می کند چگونه می توان افراد را به خاطر جست و جوی سود و حاشیۀ امنیت سرزنش کرد؟

هفتم: وقتی شرکت خودرو ساز اقدام به پیش فروش می کند نوعی اطمینان خاطر ایجاد می شود و خریداران احساس نمی کنند کاری خلاف قانون و وجدان عمومی انجام داده اند یا سرشان کلاه رفته و خاطرشان آسوده است و یکی از دلایل استقبال یا هجوم همین است. بیست سال پیش از فروش اقساطی و در قالب رایان سایپا هم استقبال می کردند چون این حجم از نقدینگی نبود. اما حالا با افزایش نقدینگی با پول بیشتر استقبال می کنند. ضمن این که تضمین سود هم هست.

هشتم: از این نکته هم نمی توان غافل شد که بخشی از رفتارهای ما از روی چشم و هم چشمی یا این است که از قافله عقب نمانیم. اگر همسایه ثبت نام کند و ما این کار را نکنیم انگار زیان دیده ایم. زندگی در ایران به یک مسابقه تبدیل شده و این گزاره ریشه در نظام آموزشی دارد. همه در حال مسابقه ایم. نه تنها کنکور نماد آموزشی در ترویج مسابقه است که در دیگر عرصه های  جامعه هم این اتفاق در جریان است. وقتی مسابقه در جریان است همه هجوم می برند تا عقب نمانند!

نهم: انگیزۀ برخی هم استفاده از خودرو برای کار در اسنپ و تپسی یا به صورت مستقل است. وقتی بیم از دست دادن کار در میان باشد کار با خودرو یکی از انتخاب هاست ولو ناگزیر و کوتاه مدت و اگر انتخاب شغل باشد چرا با خودرو نو نه و با کهنه و مستعمل؟

دهم و دست آخر این که: برخی جوری انتقاد می کنند که انگار محصولات ژاپن و کره و آلمان را رها کرده و دو دوستی به دو خودروساز چسبیده ایم. وقتی دایرۀ انتخاب محدود و فاصلۀ قیمت هم بسیار است چگونه می توان شماتت کرد که چرا استقبال می کنید؟

این 10 دلیل به قاعده باید کافی باشد تا دست از شماتت و سرزنش هم وطنان مان برداریم و به جای آن انتظار داشته باشیم کیفیت را بالا ببرند و به بهانۀ انبوه تقاضا قیمت را رها نکنند.