تکرار تاریخ در جغرافیای صنعت خودرو ایران

به گزارش پدال نیوز، طی سال های اخیر ایران درگیر تحریم از سوی آمریکا بوده و در روابطش با شرکای خارجی اش با محدودیت مواجه شده است. اما با نگاهی به تحریم های تحمیلی ایران در دهه 90 شمسی که تاثیر آن ها بر صنعت خودروسازی ایران کم نبوده است، تفاوت هایی میان تحریم های سال 91 و امسال مشاهده می شود به گونه ای که در تحریم های سال 91، صنایع خودروسازی در بخش مواد اولیه، قطعات، خدمات فنی و مهندسی و خدمات پس از فروش نیز در کنار سایر تحریم ها را رقم زد و اما امسال صنعت خودروسازی در اولویت تحریم ها قرار گرفته است.
 
اما آنچه بیش از هر چیز قابل توجه است، تاثیر این تحریم ها بر بازار، تولید و صنعت خودروسازی است؛ چرا که درست از اردیبشهت ماه امسال که زمزمه های خروج امریکا از برجام به گوش رسید، بازار خودرو البته به واسطه چند دلیل که یکی از آن ها خروج امریکا از برجام بود بهم ریخت و قیمت خودرو دو برابر شد. پس از آن، تامین ارز از سوی دولت با مشکلاتی همراه شد و پیش از آنکه امریکا دور جدید تحریم ها علیه ایران با اولویت صنعت خودروسازی را کلید بزند، واردات خودرو ممنوع شد که به تبع آن واردات قطعات خودرویی نیز با مشکلاتی مواجه شد.
 
این درحالی است که در همان سال 91 نیز تولید خودرو در کشور کم کم کاهش یافت و حتی شرکت های کره ای نیز که تا پیش از آن تامین کننده قطعات خودروهای ایرانی بودند هم در راستای این تحریم، با صنعت خودروی ایران خداحافظی کردند و بازار ایران به چینی ها رسید که بازار قطعات خودروی ایران را در اختیار گیرند، اما در تحریم های سال 2018 برای ایران، حتی چینی ها هم توان ماندندر ایران را ندارند و علاوه بر اروپایی ها، زمزمه های خروج چینی ها از ایران نیز به گوش می رسد.
 
اکنون، در حالیکه یک ماهگی اجرای دور جدید تحریم ها که از 16 مردادماه کلید خورد، فرا نرسیده است؛ صنعت خودروسازی ایران اما همچون پازلی بدون نقشه و برنامه از هم جدا و تکه تکه شده است. گویی این بار تحریم های امریکا بسیار کارسازتر از دوران گذشته بوده است، چرا که در فاصله کمتر از یکماه هم تولید خودرو کاهش یافته و هم قیمت خودرو سر به فلک کشیده است.
 
در همین راستا پرسش اصلی این جا است که دلیل تاثیر سریع دورجدید تحریم های امریکا علیه ایران بر صنعت خودروسازی چیست و چرا این صنعت این بار تا این حد سریع به تحریم ها ضعف نشان داده است؟
 
بهرام شهریاری- کارشناس صنعت خودرو- در  همین زمینه می گوید: « دلیل اصلی زیان سریع صنعت خودروسازی ایران از دور جدید تحریم ها، اولویت تحریم های خودرویی نسبت به گذشته است که این بار هدف قرار گرفته شده اند».
 
او ادامه می دهد: « نکته دیگر اینکه در گذشته وابستگی ایران به بازارهای جهانی کمتر بود،  طی سال های اخیر وابستگی ها بیشتر شده و سعی شد با ایجاد منابعی  جدید تعدادی بازرگان وارد بازار شوند که ورود این سازندگان و یا بازرگان، باعث خروج تعدادی تولید کننده از چرخه تولید شد».
به گفته این کارشناس صنعت خودرو، به طور کلی صنعت خودروسازی همچنان درگیر بی برنامگی و بی تدبیری است.
 
او در پاسخ به اینکه چرا درحالی که طی سال های اخیر از خودکفایی در تولید قطعات خودرو خبر می رسد، اما با دو ماه وارد نشدن قطعه تولیدات داخلی با کاهش چشمگیر و تولید خودروهای ناقص مواجه می شوند، می افزاید:« من مخالف واژه خودکفایی هستم، چرا که دروغی بزرگ بیش نیست. زیرا خودکفای به این معنی که هیچ ارتباطی با سایر بازراها نداشت، درست نیست، خودکفایی باید به معنی توانایی تولید از صفر تا صد یک محصول است.»
 
شهریاری تاکید می کند:« زمانی می توانیم ادعای دارا بودن صنعت خودرو را داشته باشیم که توان تولید خودرو از صفر تا صد را داشته باشیم نه اینکه همچنان مونتاژ کار باشیم. اما با وجود این همه سال هنوز مونتاژکار هستیم و به همین دلیل است که مدام از تولید و مونتاژ یک خودرو به سمت خودرویی دیگر می رویم و خودرویی جدید را جایگزین می کنیم».
 
این کارشناس صنعت خودرو ادامه می دهد: « پرسش اصلی این جا است که چرا به جای مونتاژکاری، دانش فنی وارد نمی شود و چرا اشتباهات گذشته مدام تکرار می شود؟ چرا باید یک شرکت دوبار از صنعت خودروسازی ایران خداحافظی کند و بازهم این صنعت از سمت پژو گزیده شود؟ پس پاسخ این جا است که ساختار مدیریتی نیاز به بازنگری دارد».