صنعت خودرو ایران در بزرگراه بین‌المللی

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت، با وجود مشکلاتی که امروز صنعت خودرو با آن دست به‌گریبان است، همکاری با خودروسازان بزرگ خارجی، چرخ این صنعت را با دور بیشتری می‌چرخاند؛ چرخی که در دوران تحریم تا آستانه توقف پیش رفت. اکنون گوی و میدان مهیا شده و تحریم‌ها از پیکره اقتصاد و صنعت کشور رخت بربسته‌اند. در این حال و هوا و شرایط مناسب ایجاد شده، خودروسازان تراز اول بسیاری به ایران آمده و خواهان همکاری در بازار مساعد و مستعد خودرو ایران هستند. در چندماه گذشته، اگرچه خبرهای مختلفی از توافق خودروسازان داخلی با همتایان خارجی آنها منتشر شده اما هنوز قرارداد رسمی بین این صنعتگران منعقد نشده است. «داخلی‌سازی»، «انتقال دانش‌فنی» و «صادرات» پیش‌شرط‌هایی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای همکاری با خودروسازان خارجی تکلیف کرده و هرکدام از این شرکت‌ها که الزام و تعهد بیشتری در این 3 مورد داشته باشند، برگ برنده را در عقد قرارداد در اختیار خواهند داشت.
اکنون که مذاکرات خودرویی ادامه دارد، در این گزارش برگ‌هایی از گفت‌وگوهای انجام شده از سوی خودروسازان ایرانی با خودروسازان جهانی را ورق می‌زنیم.
 
 
مذاکره برای تولید فیات ارزان‌قیمت
در اواسط مرداد یک هیات ایتالیایی به سرپرستی وزیر توسعه اقتصادی و وزیر امور خارجه ایتالیا وارد ایران شد. در این هیات مدیران و نمایندگان شرکت خودروسازی فیات حضور داشتند.
این در حالی است، از آنجایی که سهام خودروسازی فیات در اختیار کرایسلر امریکاست، همکاری با خودروسازان ایتالیایی از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت دور از ذهن عنوان شده بود اما با سفر این هیات به ایران، مذاکراتی با فیات ایتالیا با هدف تولید خودرو ارزان‌قیمت انجام شد که ایران‌خودرو یکی از شرکت‌هایی بود که فیات با آن به مذاکره پرداخت.
با توجه به اینکه فیات به‌عنوان یکی از بزرگترین خودروسازان ایتالیا، پیش از انقلاب سابقه تولید خودرو در ایران را داشته است، عزم خود را جزم کرده تا دوباره به بازار خودرو کشور بازگردد. فیات این توانایی را دارد تا خودروهای ارزان را با همکاری ایران‌خودرو به تولید برساند و جایگزین برخی محصولات قدیمی خود کند تا توده مردم بتوانند با قیمتی مناسب، مالک خودرویی با امکانات روز شوند. فیات ایتالیا مصمم است تا وارد بازار ایران شود. به گفته مسئولان این کشور، بازار ایران کشش بالایی برای خودروهای ارزان و با کیفیت دارد و اگر فیات در یک همکاری مشترک بتواند محصولی با قیمت اقتصادی را وارد بازار ایران کند، قادر خواهد بود بخشی از سهم بازار را به خود اختصاص دهد. هرچند که تاکنون خبر از امضای قرارداد همکاری با فیات ایتالیایی منتشر نشده است اما براساس پیش‌بینی‌ها مقرر شد که هیات بزرگ ایتالیایی در آذر به ایران سفر کند.
 
 
2 غول آلمانی در راه ایران
آلمان به‌عنوان یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایران پیش از شدت گرفتن‌تحریم‌ها، پس از دستیابی به توافق هسته‌ای با گروه 1+5، بالاترین هیات رسمی بود که به ایران سفر کرد. این هیات 60 نفره به ریاست زیگمار گابریل، قائم‌مقام صدراعظم آلمان، در تیرماه وارد ایران شد که در بین اعضای آن، نمایندگانی از شرکت‌های خودروسازی فولکس واگن و دایملر (مرسدس بنز) حضور داشتند. از همان زمان با شنیده‌شدن زمزمه‌های حضور فولکس واگن در کشور، ایرانیان دوستدار خودروهای آلمانی خرسند از این ارمغان به انتظار ورود خودروهای آلمانی شرکتی نشستند که در 6ماه نخست 2015م گوی سبقت را از تویوتا ربود و رتبه یک جهانی در زمینه فروش خودرو را به‌دست آورد. اکنون فولکس واگن که چشم به موقعیت بازار صادراتی ایران دوخته، با ایران‌خودرو وارد مذاکره شده و به احتمال زیاد رقیبی برای پژو محسوب خواهد شد. در سفر مهرماه هیات آلمانی، عضو هیات‌مدیره شرکت فولکس‌واگن به ایران سفر و برای بررسی زیرساخت‌های ایران‌خودرو از این شرکت خودروسازی داخلی بازدید کرد. البته شنیده‌ها حکایت از آن دارد که دو خودروساز داخلی دیگر نیز خواستار همکاری با فولکس‌واگن در قالب مونتاژ محصولات این شرکت
شده‌اند.
مرسدس بنز، دیگر خودروساز آلمانی که تجربه همکاری با ایران‌خودرو دیزل را در کارنامه خود ثبت کرده است، براساس سخنان مدیرعامل ایران‌خودرو، مذاکرات خوبی با همتای آلمانی خود داشته و تمام‌قد وارد بازار ایران خواهد شد. آلمان لقب بزرگترین کشور صادراتی فناوری و ماشین‌آلات صنعتی را یدک می‌کشد و خودروسازان ایرانی امیدوارند در صورت قطعی‌شدن قرارداد با همتایان آلمانی خود، موفق به انتقال دانش فنی و صادرات خودروهای تولید مشترک با این خودروسازان باشند.
 
بد اقبالی فرانسوی‌ها در مذاکره با ایران
تجارت با ایران و استفاده از فرصت‌های همکاری به‌وجود آمده پس از لغو تحریم‌ها، برای فرانسوی‌ها به اندازه‌ای اهمیت داشت که در مرداد، هیاتی بلندپایه که در راس آن لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه قرار داشت، وارد ایران شد. پیش از سفر هیات فرانسوی به کشور، تعدادی از کارشناسان شرکت پژو فرانسه به ایران آمده و در یکی از شرکت‌های خودروسازی برای ازسرگیری همکاری مستقر شده بودند.
خودروهای فرانسوی محصول دو شرکت پژو و رنو برای مشتریان ایرانی نام‌آشنا هستند؛ خودروهایی که در چند سال گذشته به دلیل بی‌تعهدی این دو شرکت که به قطع همکاری با سایپا و ایران‌خودرو منجر شد، زنجیره تامین قطعات را با مشکل مواجه کرد؛ اما حال این فرانسوی‌ها هستند که از گذشته درس گرفته و میدان رقابت را برای دیگر خودروسازان خارجی تنگ‌تر کرده‌اند.
در رفت‌وآمد خودروسازان خارجی به کشور، خوش‌اقبالی فرانسوی‌ها نسبت به دیگر رقبای خود کمتر به نظر می‌رسید اما گویی همکاری با آنها قطعی بوده و در آینده نزدیک خودروهای جدید آنها روانه بازار خواهد شد.
از آنجایی که ایران‌خودرو و سایپا دو همکار قدیمی فرانسوی‌ها هستند، تولید این خودروها نیز در این دو شرکت بزرگ خودروساز داخلی عملیاتی خواهد شد. اکنون که همکاری با پژو قطعی شده، همانطور که پیش‌تر مدیرعامل ایران‌خودرو اظهار کرده بود، خط تولید برخی خودروها نظیر 405 از رده خارج و مدل‌های جدید جایگزین آن خواهد شد.
 
 
اما همکاری صنعت خودرو ایران با پژو، شریک فرانسوی خود با چالش مواجه شده است. از سویی این شرکت به دلیل رها کردن بازار ایران در شرایط تحریم ملزم به پرداخت غرامت شده که به تازگی نیز مدیرعامل شرکت سیتروئن فرانسه از تهدید این شرکت برای افشای مذاکرات با ایران خبر داده است. این شرکت فرانسوی که پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات بارها درخواست خود برای بازگشت دوباره به ایران را مطرح کرده است، هربار به در بسته می‌خورد و این واکنش نشان از به ستوه آمدن مذاکرات بی‌پایان او با ایران دارد. ایران نیز به صراحت اعلام کرده که به راحتی اجازه حضور دوباره به پژو را در بازار ایران نمی‌دهد، به طوری که شروطی تعیین کرده و خواستار انتقال دانش فنی این شرکت به ایران شده است. در همین حال پژو سیتروئن پیشنهاد تاسیس یک شرکت مشترک به صورت 50-50 را مطرح کرده است.
در حالی که پژو سیتروئن برای بازگشت به ایران وارد مذاکرات سختی با این کشور شده، رنو، دیگر شریک فرانسوی صنعت خودرو ایران نیز بیکار ننشسته است. این شرکت فرانسوی نه تنها ارسال قطعات تندر و نوع پیکاپ آن به ایران را در زمان تحریم‌ها متوقف نکرد بلکه به گفته مدیران این شرکت، برنامه گسترش و تنوع محصولات این شرکت در ایران نیز از جمله برنامه‌های رنو در ایران است. رنو در سال گذشته 34 هزار دستگاه خودرو روانه بازار ایران کرد. رنو شرکتی مشترک در ایران داشته که از سال 2003م فعال است و 51درصد سهام آن را در اختیار دارد.
 
اتریش، قلب قطعه‌سازی اروپا
اتریش از جمله کشورهای هدف اقتصادی بود که هیاتی از ایران در واپسین روزهای مرداد به این کشور سفر کرد.
اگرچه اتریش صنعت خودرویی به معنای خاص ندارد اما به باور اهالی این کشور، استان اشتایرمارک اتریش، قلب خودروسازی و قطعه‌سازی اروپاست زیرا تمام خودروسازهای بزرگ اروپایی نظیر «مرسدس‌بنز» و «بی. ام. و» در این استان کارخانه‌های تولید خودرو و قطعه‌سازی دایر کرده‌اند. فعالان جهان در حوزه خودرو، قطعات تولید قطعه‌سازان اتریشی را به‌خوبی می‌شناسند.
صنعتگران این کشور در صنعت قطعه‌سازی به‌ویژه در تولید موتور خودرو پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای داشته و محصولات خود را به سراسر دنیا صادر می‌کنند. بنابراین در تعامل با اتریش، بسترهای بسیار مناسبی در زمینه همکاری با قطعه‌سازان این کشور به‌ویژه در بخش صادرات قطعه وجود دارد که نباید به راحتی از آن گذشت.
 
 
لهستان
هیات لهستانی در هفته نخست مهر، مهمان ایران بود. در این حضور محسن جلال پور، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با برشمردن زمینه‌های همکاری تهران و ورشو، از همکاری در زمینه صنعت خودرو نیز سخن به میان آورد که هنوز از جزییات آن خبری منتشر نشده است.
 
 
ژاپنی‌های محافظه کار
صنعت خودرو و قطعه‌سازی از جمله صنایعی بوده‌اند که با ورود هیات ژاپنی به ایران در مهر از فرصت‌های همکاری دو کشور در این صنایع از آنها سخن به میان آمد.
تجربه سال‌های پیش خودروسازان ژاپنی نشان داده خودروسازان این کشور، بازار هدفی را برای یکه‌تازی خودروهای خود انتخاب می‌کنند که مجبور به انتقال دانش فنی به آن نباشند و آن بازار تنها مقصد صادراتی آنها باشد اما در همین حال مهندس محمدرضا نعمت‌زاده در دیدار با هیات ژاپنی، سرمایه‌گذاری مشترک و بلند مدت در صنایع مختلف را خواستار شد که خودرو نیز از این مهم مستثنا نبود.
هرچند تجربه حضور ژاپنی‌ها در صنعت خودرو نشان از این دارد که آنها تنها به فکر فروش محصولات خود در بازار ایران هستند و ایران را تبدیل به مونتاژ کار کرده‌اند اما با وجود تفکر محافظه‌کارانه آنها، بعد از به نتیجه رسیدن مذاکرات و رفع محدودیت‌های بین‌المللی علیه ایران، شرکت‌های خودروساز ژاپنی تویوتا، نیسان موتور، ایسوز موتور و سوزوکی موتور چشم به صادرات خودروهای خود به ایران دوخته‌اند؛ خودروسازانی که با نام‌های پرطمطراق خود، حس امنیت در رانندگی را در ذهن مخاطب القا می‌کنند.
اما با این وجود در هفته‌های ابتدایی مرداد که گروه‌های تجاری عازم ایران شده بودند، نشست بررسی همکاری صنعت خودرو دو کشور ایران و ژاپن در دوره پساتحریم در محل سفارت ایران در ژاپن و اتاق بازرگانی تهران از طریق ویدئو کنفرانس برگزار شد. در این گردهمایی بیش از 75 شرکت سازنده خودرو و قطعات آن از جمله هوندا، مزدا، نیسان، تویوتا به همراه تاجران و فعالان اقتصادی و نمایندگان برخی سازمان‌های بازرگانی این کشور حضور داشتند و از نزدیک با زمینه‌های همکاری با شرکت‌های ایرانی آشنا شدند اما با این وجود هنوز هم وضعیت ورود شرکت‌های خودروساز ژاپنی به ایران مشخص نیست.