از تیر 96 تا تیر 97 به صنعت خودرو چه گذشت؟

به گزارش پدال نیوز، دهم تیرماه در تقویم، روز مهمترین موتور محرک اقتصاد کشور، روز صنعت معدن و تجارت عنوان می شود. صنعتی متشکل از صنایع بزرگ و کوچک، از تولید پوشاک گرفته تا خودرو که هر یک به نوعی توان ایجاد اشتغال پایدار چند صد هزار نفری و راه اندازی موتور اقتصادی را دارند تا در تولید ناخالص ملی نقش بسزایی ایفا کنند.
 
 اما طی سال های گذشته به میزان فرصت های پیش روی صنعت، چالش هایی نیز بر سر صنایع  وجود داشته است. چالش های داخلی و خارجی که همواره تاثیر زیادی در حیات صنایع داشته است. حال در ادامه همه فرصت ها و تهدید هایی که طی یکسال گذشته بر سر راه صنایع خودروسازی و  قطعه سازی قرار گرفته است، بازبینی می شود.
 
از تیرماه 96 تا  تیر 97
یکی از مهمترین چالش های پیش روی صنعت خودروسازی از سال گذشته تاکنون که اکنون نیز اثرات آن بر صنعت و بازار خودرو ادامه دارد، بسته شدن ناگهانی سایت ثبتارش و ادامه آن تا شش ماه بعد بود. سایتی که گرچه بسته بود، اما پس از 9 ماه خبر ثبت سفارش شش هزار خودرو در آن به گوش رسید.
 
اواخر تیرماه سال گذشته بود که ناگهان سایت ثبت سفارش برای خرید هرگونه خودرو خارجی بسته شد. البته بسته شدن این سایت بهانه های متعددی از جمله ثبت نام بیش از حد خودروهای خارجی در دوماه ابتدای سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تا خرابی های پی در پی و تغییر پرتال ثبتارش به سامانه جامع تجارت را در بر داشت که در نهایت مشخص نشد دلیل اصلی چه بود؟
 
در هر صورت، بهانه های بسته ماندن این سایت، شش ماه زمان برد و همین شش ماه برای شروع مشکلات متعدد برای بازار خودروهای خارجی بس بود. به گونه ای که در همان زمان مشکلات واردات خودرو یکی پس از دیگری  نمایان شد، مشکلاتی از قبیل افزایش پله ای قیمت خودروهای موجود در بازار، دیرکرد اعلام تعرفه های واردات به واسطه بسته بودن سایت ثبتارش و حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر تعیین تکلیف قیمت وارداتی ها، شروط پیش روی واردات خودروهای خارجی با حجم موتور سی سی مشخص، ثبت سفارش غیر قانونی بیش از شش هزار خودرو در زمان بسته بودن سایت ثبتارش و در نهایت ممنوعیت واردات خودرو حداقل تا پایان امسال همگی چالش های این صنعت بود که البته هنوز  برخی از این مشکلات به قوت خود باقی است.   
 
البته، شاید هر یک ازاین چالش ها به تنهایی برای زمین زدن این صنعت کافی باشد، اما همزمانی همه این اتفاقات باعث شد تا در کمتر از یکسال قیمت خودروهای وارداتی 50 تا 80 درصد افزایش قیمت را تجربه کند، جالب است که در همین زمان دولت این افزایش قیمت را حباب عنوان می کند و فعالان بازار، اتفاقات داخلی و بین المللی را مقصر اصلی می دانند، در مقابل صاحبنظران نیز می گویند نبود نظارت قیمتی بر بازار دلیل برهم خوردن بازار خودرو شده است.
 
به واسطه افزایش قیمت های پرتلاطم خودرو در بهار امسال، اما مجلس آستین بالا زد و گفت که می خواهد بازار خودرو را ساماندهی کند، اما پس از حدود دوماه و با اعلام ممنوعیت واردات خودرو از سوی وزیر صنعت معدن و تجارت، مجلس نیز نظار بر بازار خودرو را به شش ماه آینده موکول کرد.
 
پای قطعه سازان به مشکلات صنعت خودروسازی باز شد
از طرفی دیگر، قطعه سازان پای به پای خودروسازان در این مسیر هموار راه آمدند تا جایی که این روزها خبر ورشکستگی و کناره گیری برخی قطعه سازان به گوش می رسد. همان قطعه سازانی که روزی امید به شراکت و افزایش سهم حضور آن ها در قراردادهای مشترک تا 40 درصد عنوان می شد، همان هایی که با قطع شدن ارز مبادله ای در پاییز سال گذشته کنار آمدند و سختی های کار دربازاری با حضور قطعات وارداتی و تولید های زیر زمینی ادامه همکاری دادند، حالا در آستانه روز صنعت، با دریافت ارز دولتی 4200 تومانی دست و پنجه نرم می کنند و برخی قصد جمع کردن بنگاه اقتصادی شان را دارند.
 
 اکنون به بهانه روز دهم تیرماه به نام روز صنعت، این پرسش مطرح است که طی یکسال اخیر صنعت خودرو چه میزان پیشرفت و پسرفت داشته و فرصت ها و تهدیدهای پیش روی این صنعت تا چه میزان به بهبود شرایط کمک کرده است؟ همچنین دولت که همواره حامی صنعت خودروسازی است، چه قدمی در جهت بهبود شرایط صنعت خودروسازی و در پی آن صنعت استراتژیک قطعه سازی برداشته است؟ آیا دولت توانسته است طی یکسال اخیر صنعت خودروسازی و قطعه سازی را آنگونه که از آن ها توقع دارد، حمایت کند؟
 
نگاهی اجمالی به همه آنچه امسال حول خودروسازی چرخید
 
بن رو به بن بست رسید
قرارداد رنو-ایدرو که قرار بود از ابتدای سال 96 وارد فاز اجرایی شود اما بازهم این قرارداد با تعویق پنج ماهه مواجه شد و این قرارداد با خلف وعده طرف ایرانی برای در اختیار قرار دادن سایت بن رو، به بن بست رسید. با این حال خبرهایی مبنی بر اجرای بخشی از فاز بن رو در سال 97 به گوش می رسد.
 
سیتروئن تولید شد
بر اساس آنچه از اواسط سال 96 مقرر بود، قرارداد سایپا کاشان با سیتروئن بر اساس زمانبندی پیش رفت و در نهایت در اردیبهشت ماه امسال سری اول تولیدات سیتروئن C3  آماده و پس از ان سری اول این خودرو پیش فروش شد که البته با اعلام خروج شرکت پژو ازایران، در ادامه فعالیت سیتروئن نیز ایجاد شبهه کرده است. اما باید منتظر ماند و دید تا مردادماه امسال و در فاز اول آغاز تحریم های سختگیرانه، کدام شرکت های خودروسازی توان مقابله با فشارهای ترامپ را دارند و در ایران ماندگار خواهند بود.
 
فولکس واگن نیانده رفتنی شد؟
در حالیکه قرار بود ماموت به نمایندگی از بخش خصوصی در شهریور 96 با فولکس واگن آلمانی قرارداد امضا کند، این خودروساز بزرگ به دلیل سیاست های وزارت صنعت در مواجهه با موضوع واردات خودرو، از امضای قرارداد تولیدی پا پس کشید و صرفا اجازه واردات محصولاتش به ایران را داد.پس از آن نیز، با اعلام تصمیم های ترامپ مبنی بر خروجش از برجام، بسیاری از صاحبنظران صنعت خودرو اعلام کردند حتما با این تصمیم فولکس واگن از ایران می رود.
 
صعود دو پله ای ایران در میان جهانیان
نگاهی به صنعت خودروسازی ایران در یکسال اخیر، فقط خبرهای بد به همراه نداشته، چرا که آخرین گزارش انجمن جهانی خودروسازان نشان می دهد؛ خودروسازی ایران براساس میزان تولید با دو پله صعود در رتبه شانزدهم قرار گرفته است.
 
رشد ناگهانی قیمت خودروهای داخلی و خارجی
از همان هفته دوم فروردین ماه بود که نرخ ارز روندصعودی به خود گرفت و همین امر باعث شد تا به تدریج قیمت خودروهای خارجی روز به روز با افزایش قیمت همراه شوند. از طرفی دیگر و براساس رسم افزایش دستمزد و حقوق سالانه و در مقابل افزایش قیمت 50 تا 10 درصدی قیمت خودروهای تولید داخل، روند صعودی قیمت خودروهای داخلی پیش از اعلام مصوبه از سوی شرکت ها و شورای رقابت آغاز و بازار با هرج و مرج و شتاب قیمتی شدید مواجه شد.
 
پژو می رود، رنو می ماند
پس از صحبت های ترامپ مبنی بر خروجش از برجام و تقویت تحریم ها علیه ایران، پژو فرانسه به عنوان یکی از قدیمی ترین شرکای تجاری ایران نیز خبر خروجش از ایران را اعلام کرد. اما پس از آن رنو از ماندنش در ایران آن هم به واسطه بازار خوب و با پتانسیلش در ایران خبر داد. در همین میان نیز شایعات خروج و ماندن برخی دیگر از شرکت های خودروسازی خارجی به گوش رسیده است که البته هنوز ماندن یا رفتن هیچ یک قطعی نیست و باید تا مردادماه صبر کرد.
 
با ادامه این روند و نا به سامانی بازار خودرو، ناگهان ترامپ تیر نهایی را زد و خبر خروجش از برجام را اعلام کرد و در مقابل آن نیز آغاز دوباره تحریم ها علیه ایران را در دو فاز اعلام کرد.
 
شاید قسمت بد ماجرا برای ایران، زوم کردن تصمیمات ترامپ بر صنعت خودروسازی ایران است، چرا که در تحریم های پیشین، خودروسازی در اولویت های نهم و دهم تحریم ها بود؛ اما این بار تحریم های صنعت خودروسازی در اولویت اول قرار گرفته است. شاید ترامپ می خواهد با این اقدام چرخ صنعت خودرو ایران را پنچر کند، اما مقامات ایرانی بر این باورند اگر ایران بخواهد می تواند علاوه بر تحکیم روابطش با شرکای تجاری که در ایران می مانند، تولیدات داخلی را در بازار رقابتی عرضه کند.
 
همان گونه که ذکر شد، از دهم تیرماه سال گذشته تاکنون اتفاقی نبوده که صنعت خودروسازی و قطعه سازی درگیر آن نشده است، از افزای قیمت گرفته تا خروج شرکای خارجی و پس از آن بسته شدن درهای ورود خودرو؛ دست به دست هم داده اند صنعت خودروسازی ایران را زمین بزنند، اما همچنان این امیدواری وجود دارد که دولت و شرکای خارجی خوش قول تا جای ممکن در کنار این صنعت باقی بمانند.
 
خودروکار