مسائل و مشکلات سیستم مکش هوای خودرو +آموزش تصویری

یک نفس عمیق
سیستم مکش هوای خودرو به عنوان تنها راه تنفسی پیشرانه، وظیفه تامین هوای تازه، عاری از ذرات و بدون تلاطم را برای سیلندرها بر عهده دارد. سیستم مکش هوا در درون خود مجموعه دریچه گاز را نیز جای داده است، بنابراین نوعی عضو کنترلی نیز محسوب می‌شود.
در عموم خودروها سیستم مکش هوا شامل دریچه ورودی، محفظه فیلتر هوا، محفظه رزوناتور، محفظه تلاطم‌گیر یا آرامش، لوله برگشت بخار روغن، لوله برگشت بخار بنزین، لوله بوستر، غلاف دریچه گاز، مجموعه سنسورهای دما و فشار هوا و در نهایت منیفولد هواست. وجود هر یک از این اجزا و ترتیب قرارگیری آنها در مسیر بسته به نوع خودرو و مدل مهندسی آن ممکن است متفاوت باشد اما در مجموع پروسه کلی مکش هوا یکسان است.
مکش هوا در یک پیشرانه تنفس طبیعی به سبب خلأ ناشی از پایین رفتن پیستون‌ها به وجود می‌آید بنابراین شدت این مکش وابسته به دور پیشرانه، دما و فشار هوا خواهد بود. واحد کنترل پیشرانه یا ECU به کمک سه سنسور دمای هوا، فشار هوا و موقعیت دریچه گاز، حجم هوای مکش شده در هر لحظه را محاسبه کرده و بر مبنای آن مدت زمان پاشش سوخت را تنظیم می‌کند.
مجموعه مکش هوا همچنین وظیفه بازیابی بخارات روغن و بنزین و تامین خلأ مورد نیاز بوستر را برعهده دارد.
قلب مجموعه سیستم مکش را می‌توان غلاف دریچه گاز دانست. غلاف دریچه گاز شامل مکانیسم خود دریچه (که می‌تواند برقی یا مکانیکی باشد) و دریچه است. برخی از دریچه گازها واجد گرمکن برقی برای راحتی در استارت‌زنی هستند.
امروزه عموم خودروها از مکانیسم دریچه برقی بهره می‌برند بنابراین وظیفه تنظیم دور آرام نیز مستقیما بر عهده خود دریچه گاز است. اما در خودروهای واجد دریچه گاز سیمی جهت کنترل دور آرام از یک مسیر فرعی استفاده می‌شود که کنترل مجرای آن بر عهده موتوری به نام موتور استپر است. موتور استپر با دریافت سیگنال‌های مربعی از ECU قادر است شفت خود را به صورت قفلی‌شکل (مشابه ثانیه‌شمار ساعت) دوران دهد. شفت استپر درون یک حلزونی قرار دارد بنابراین دوران قفلی آن موجب برداشتن گام‌های طولی قفلی خواهد شد که این گام‌های ظریف، حجم هوای ایده‌آل دور آرام را تامین می‌کند. همین پروسه عینا در دریچه گاز برقی روی خود دریچه صورت می‌گیرد. مجموعه مکش هوا دارای اعضایی نظیر تلاطم‌گیر و رزوناتور نیز هست. در برخی از خودروها رزوناتور عمل تلاطم‌گیری را نیز انجام می‌دهد. محفظه رزوناتور با فرم هندسی خاص خود موجب حذف صدای ناشی از تلاطم هوا در هنگام مکش شده و جریانی پایدار تحویل دریچه گاز می‌دهد. برخی از خودروها واجد یک محفظه فرعی به نام محفظه آرامش هستند که به نوعی بخشی از هوای در حال مکش را به دام انداخته و در هنگام فشردن ناگهانی گاز موجب تداوم پیوستگی مکش و جلوگیری از سکته پیشرانه می‌شوند.

مشکلات سیستم مکش‌ هوا
مجموعه مکش هوا به خودی خود چیزی نیست جز تعدادی لوله و محفظه پلاستیکی. اما بروز مشکل در هر یک از بخش‌ها نظیر اتصالات، اورینگ‌ها، مجموعه دریچه و سنسورها می‌تواند مشکلات فراوانی ایجاد کند که در ادامه به تعدادی از آنها می‌پردازیم.

مصرف سوخت بالاست
بالا بودن مصرف سوخت دلایل بی‌شماری دارد اما یکی از مهم‌ترین آنها کثیفی فیلتر هوا و یا انتخاب نوع نامناسبی از آن است. توصیه می‌شود فیلتر هوا را به‌موقع تعویض کرده و با انواع دارای برند معتبر جایگزین کنید.

دور پیشرانه نوسان می‌کند
نوسان دور پیشرانه خصوصا ‌هنگام سرد‌بودن خودرو و رها بودن پدال گاز، نشان‌دهنده وجود نشتی اضافی هواست. علت آن می‌تواند ناشی از خرابی اورینگ‌های دریچه گاز و یا واشر منیفولد هوا باشد که موجب نفوذ هوای سرد اضافی و ایجاد تلاطم و گیجی دور پیشرانه می‌شود. شل بودن اتصالات محفظه فیلتر هوا و یا رزوناتور و یا وجود نشتی هوا از محدوده شلنگ‌های جانبی نیز این ایراد را به وجود می‌آورد. در صورت عدم وجود نشتی در مجموعه، باید به سلامت موتور استپر و یا از سنکرون خارج شدن موتور دریچه گاز شک کرد.

پیشرانه به سختی استارت خورده، کپ می‌کند و با گرم شدن مشکلش رفع می‌شود
در صورت سلامت اجزایی نظیر پمپ بنزین و سنسور اکسیژن، باید شرایط استپر و تمیزی دریچه گاز را بررسی کرد. کثیفی و خشکی استپر موجب می‌شود که شفت آن در هنگام سرد بودن قادر به دوران صحیح درون اورینگ‌های استپر نباشد و پیشرانه سرد سخت روشن شده و کپ کند. با گرم شدن پیشرانه و حرکت روان‌تر استپر این ایراد رفع می‌شود، بنابراین بهتر است غلاف دریچه گاز و موتور استپر باز شده و با اسپری مناسب شست‌وشو شود.

ترمز چوب می‌شود
این ایراد دلیلی ندارد جز عملکرد نادرست بوستر ترمز و نداشتن خلأ کافی که می‌تواند ناشی از شل بودن یا سوراخ بودن شلنگ بوستر و یا خرابی دیافراگم داخلی خود بوستر باشد.

بوی بنزین در محدوده پیشرانه می‌پیچد
این ایراد خصوصا در فصول گرم که تبخیر بنزین بیشتر است، می‌تواند ناشی از اشباع محفظه کنیستر و یا شل شدن شلنگ آن باشد. عملکرد نادرست شیر برقی نیز می‌تواند علت آن باشد. گاهی سر آزاد کنیستر با قرارگیری در موقعیت نامناسب نیز می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.

پیشرانه موقع استارت دود کرده و بد کار می‌کند
هنگامی که سنسور مپ (فشار هوا) درست کار نکند ECU سعی می‌کند اطلاعات فشار هوا را با توجه به موقعیت دریچه گاز حدس بزند بنابراین اگر سیستم انژکتور خودرو مدار‌بسته باشد (وجود سنسور اکسیژن و ناک) عملا خرابی این سنسور مشکل حادی ایجاد نمی‌کند اما در سیستم‌های قدیمی‌تر خرابی این سنسور می‌تواند موجب دود کردن، بد کارکردن و حتی خاموشی خودرو شود. لازم به ذکر است که دود‌کردن پیشرانه سرد انژکتوری می‌تواند ناشی از عملکرد نادرست فشنگی آب نیز باشد.

پیشرانه گاز هرز خورده و یا دور آن بی دلیل بالا می‌رود
این ایراد ناشی از عملکرد نادرست دریچه گاز و یا موتور استپر است. گیر‌کردن یا سوختن استپر می‌تواند موجب خاموشی پیشرانه ‌هنگام رها کردن گاز و یا گاز هرز خوردن بشود. مشکلات نرم‌افزاری خود ECU نیز می‌تواند دلیلی برای بروز این مسئله باشد.

تعویض به موقع فیلتر و انتخاب نوع مناسب آن در بهبود مصرف سوخت تاثیر شایانی دارد

مجموعه دریچه گاز هرچند وقت یک‌بار باید تمیز شود

خرابی واشر منیفولد هوا موجب نوسان دور خواهد شد

وقتی سنسور مپ خراب شود اطلاعات از سنسور دریچه گاز حدس زده می‌شود

محفظه رزوناتور

نویسنده: عارف منظری