حال که معضل آلودگی هوا شهرها و کشورهای بسیاری را تهدید میکند، خودروسازان بزرگ دستبه کار شدهاند و بهمنظور همراه شدن با بازارهای جهانی و پیرو مسئولیتهای اجتماعی خود، برآن شدهاند تا با تولید خودروهای الکتریکی سهم بسزایی در کاهش آلودگی هوا ایفا کنند.
از آنجاکه بیشترین سهم در آلودگی خودرویی به خودروهای سنگین ازجمله اتوبوسها و کامیونها تعلق دارد، تولیدکنندگان این سگمنتها نیز به بازار خودروهای الکتریکی وارد شدند و محصولات سنگین و نیمهسنگین خود را با موتورهای الکتریکی به بازارها عرضه کردند.
با توسعه این قبیل خودروها نیاز به مسیرهایی مجهز به شارژر در شهرها احساس شد و برخی شرکتها تصمیم به راهاندازی سیستمهای جدیدی کردند که نیاز این خودروها را به ویژه در بخش کاروتجاری تامین کند.
به این منظور شرکت زیمنس برای نخستینبار در سال ۲۰۱۲ میلادی نمونه مفهومی از بزرگراههای الکتریکی را معرفی کرد این بزرگراهها که eHighway نام داشتند، نخستین بزرگراه الکتریکی مخصوص کامیونها و کامیونتها هستند.
تعریف بزرگراههای الکتریکی سنگینرو
بزرگراههای الکتریکی سنگینرو در واقع مسیرهایی هستند که مختص عبور و مرور خودروهای سنگین الکتریکی بهویژه کامیونها طراحی و ساخته میشوند.
البته بزرگراهها و جادههای برقی تنها به تردد وسایل باری محدود نمیشوند بلکه سایر وسایل نقلیه نیز میتوانند از این جادهها استفاده کنند، این درحالیاست که تنها خودروهای سنگین الکتریکی امکان استفاده از سیستم برق این بزرگراهها را دارند.
این بزرگراهها بهگونهای طراحی میشوند که یک کامیون هیبرید دیزلی-الکتریکی میتواند درحال حرکت با استفاده از بازوهای مخصوص خود شارژ شده و نیروی مورد نیاز را برای حرکت تامین کند. کامیونهای هیبرید که در این مسیرها تردد میکنند، دارای موتورهای احتراقی سنتی هستند اما قابلیت کارکرد با انرژی الکتریکی را نیز دارند.
برای اتصال بهخطوط الکتریکی بزرگراهها، حسگری در بالای کامیون تعبیه شده است که وجود یا عدموجود خطوط اتصال را بررسی میکند و در صورت وجود، رابطی با نام پانتوگراف بهصورت خودکار یا دستی از کامیون خارج شده و پس از اتصال به این خطوط، سامانه کامیون به حالت موتور الکتریکی تعویض میشود و میتواند به شارژ باتریها در حین حرکت بپردازد.
هنگام تعویض خط کامیون یا رسیدن به انتهای خطوط الکتریکی بزرگراهی، این پانتوگراف بسته خواهد شد. پانتوگرافها دستگاههایی هستند که جریان برق را از کابل به وسیله نقلیه منتقل میکنند.
زمانیکه این کامیونها از بزرگراههای الکتریکی خارج شدند یا بنا به هر دلیلی امکان دسترسی به خطوط هوایی برقی را نداشته باشند، با استفاده از موتورهای دیزلی به فعالیت خود ادامه میدهند.
کار این بزرگراه شبیه به مسیرهایی است که برای اتوبوسهای شهری در نظر گرفته میشد و سالهای گذشته نمونهای از آنها را در تهران شاهد بودیم.
این بار اما این طراحی برای کامیونها و در یک بزرگراه انجام میشود و میتواند این خودروها را از جایگاههای ویژه سوخت بینیاز کند. در واقع تجهیزات بزرگراههای الکتریکی با استفاده از خطوط هوایی برقی و بازوی هوشمند پانتوگراف برق، نیروی موردنیاز موتور الکتریکی کامیونها را فراهم میکنند.
بزرگراههای الکتریکی در سوئد
کشور سوئد در اوایل سال جاری میلادی نخستین بزرگراه الکتریکی را در جادههای عمومی این کشور افتتاح کرد. این کشور قصد دارد در دو سال آینده به آزمایش سامانه خطوط الکتریکی شرکت زیمنس بهطول ۲کیلومتر در بزرگراهی در شمالشهر استکهلم، بپردازد.
در این آزمایش از دو کامیون هیبرید-دیزلی که قابلیت سازگاری با خطوط الکتریکی را دارند، استفاده شد. اندرز برنستون، کارشناس ارشد راهبردی ادارهی حملونقل سوئد نیز در این زمینه گفت: «تاکنون بزرگترین بخش حملونقل کالا در سوئد در جادهها انجام میشد و بخش محدودی از این کالاها قابلیت حمل با دیگر انواع وسایل نقلیه را دارد. به این دلیل است که باید وابستگی کامیونها را به سوختهای فسیلی قطع کرده تا در آینده بتوان از آنها استفاده بهینه کرد. این جادههای الکتریکی این مهم را فراهم میکنند و مکمل خیلی خوبی برای سامانه حملونقل به شمار میروند.»
آزمایش بزرگراه الکتریکی در آلمان
نیمهدوم سال جاری میلادی ایالت هس آلمان به شرکت زیمنس ماموریت داد تا یک بزرگراه الکتریکی بهطول ۱۰کیلومتر (۶٫۲ مایل) برای حملونقل کامیونها و کامیونتها در اتوبان A5 راهاندازی کند. احداث اینگونه بزرگراهها به صورت عمومی برای اولینبار است که در آلمان اتفاق میافتد.
زیمنس مسئولیت برنامهریزی و ساخت این پروژه را برعهده دارد و میتواند در صورت تمایل مسئولیت نگهداری از این بزرگراه را نیز قبول کند. همچنین این شرکت مسئول مدیریت جاده و حملونقل در ایالت هس است.
زیمنس این پروژه را به صورت آزمایشی و به طول بیش از ۲ کیلومتر در سال گذشته پیادهسازی کرده است. ساخت این بزرگراه به عنوان بخشی از پروژه مشترک ELISA انجام میشود، این پروژه مشترک که نام کامل آن اشاره به افزایش استفاده از نیروی برق در بزرگراهها به منظور جابهجایی کامیونها دارد به دستور وزارت محیط زیست آلمان (BMUB) انجام میشود.
بزرگراههای الکتریکی در کالیفرنیا
پیشاز این اعلام شده بود شرکت زیمنس به همراه شرکت ولوو به توسعه پروژه بزرگراه الکتریکی در کالیفرنیای آمریکا خواهد پرداخت و تا سال ۲۰۱۷ از آن بهرهبرداری خواهد کرد.
به تازگی این بزرگراهها کار خود را آغاز کردند و سه کامیون در بزرگراه الکتریکی واقع در کالیفرنیای آمریکا در آنها حرکت کرده و این پروژه آزمایشی را تست کردند.
به منظور آزمایش جاده برقی در آمریکا، سه وسیله بزرگ با یک سیستم هدایت برقی در هر دو خطوط شمالی و جنوبی، مورد اتصال و حرکت و آزمایش قرار گرفتند.
این ناوگان آزمایشی کوچک متشکل از یک کامیون باتری الکتریکی، یک کامیون هیبرید ترکیب گاز فشرده طبیعی و برق و یک کامیون دیزلی-الکتریکی بزرگ بود.
هدف از نمایش حرکت سه کامیون در بزرگراه برقی کالیفرنیا این است که توانایی کار سیستم زیمنس در بزرگراههای عمومی در محیط شهری را نشان دهد.
انتظار میرود با بهرهمندی از این بزرگراهها میزان انتشار دود و
آلایندهها در اطراف بنادر نیز بهطور قابلملاحظهای کاهش یابد.
آندریاستون، یکی از طراحان پروژه هشدار داد که بهگفته کارشناسان انتشار
گازهای گلخانهای حاصل از حمل و نقل جادهای تا سال ۲۰۵۰ بیش از دو برابر
خواهد شد.
این سیستم کامیون الکتریکی میتواند زیرساختهای موجود را با استفاده از
جدیدترین فناوریها بهروز کند تا میزان رشد روزافزون حملونقل جادهای و
انتشار گازهای مضر را کاهش دهد.