پدال نیوز: تاکید بر «حمایت از حقوق مشتریان خودرو» و طرح موضوع «مظلومیت صنعت خودرو»؛ این دو عبارت ظاهرا متضاد را روز گذشته محمد شریعتمداری، وزیر صنعت در پنجاه و سومین جلسه شورای سیاستگذاری و نظارت بر صنعت خودرو بیان کرد.
به گزارش پدال نیوز، براساس گزارش روابط عمومی وزارت صنعت، شریعتمداری در این جلسه، صنعت خودروی کشور را صنعتی پیشران، پیشتاز و تأثیرگذار در ارزش افزوده و تولید ناخالص داخلی کشور دانست و افزود: این صنعت بهرغم همه محدودیتها و افت و خیزهایی که داشته، اقدامات قابلتوجهی از ابتدای انقلاب تاکنون ارائه داده است و درباره خدمات این حوزه نباید بی انصافی کرد.
وی با تأکید بر این موضوع که باید از حقوق اساسی مردم در کنار صحبت از مظلومیت صنعت خودرو دفاع کرد، گفت: مردم از بیرون به این صنعت نگاه میکنند و حق دارند از خودروی با کیفیت و ایمن برخوردار شوند و ما وظیفه داریم احساس مردم از صنعت خودرو را جدی بگیریم.
سخنان حمایتی وزیر صنعت از خودروسازان، در حالی است که رضایت مشتریان از این صنعت بخصوص محصولات دو کارخانه وطنی، در حداقل خود قرار دارد و متاسفانه خودروسازان همواره به پشتوانه حمایتهای نامحدود دولتی، رفتارهای یکسویهای با مردم دارند.
شریعتمداری در حالی این سخنان را مطرح میکند که اغلب فعالان صنعت خودرو بر انحصاری بودن خودروسازی ایران تاکید دارند و قدرت لابی دو خودروساز بزرگ ایران را آنچنان میدانند که فضایی برای وارد شدن بخش تازه نیست.
خودرو، موتور محرکه اقتصاد ایران نیست
دکتر جمشید پژویان، استاد دانشگاه علامهطباطبایی و رئیس اسبق شورای رقابت درباره مشکل صنعت خودروی ایران به جامجم گفت: سیاستگذاریهای اشتباه چهار دهه گذشته عاملی است برای نا موفق بودن صنعت خودروی ایران که باعث شده حتی از کشورهایی که بسیار دیرتر از ما وارد این صنعت شدهاند، عقب بمانیم.
پژویان افزود: این که مدیران ارشد دولتی براین باورند که خودروسازی، موتور محرکه اقتصاد است تصوری کاملا اشتباه است، چون تجربه نشان داد، این صنعت منافعی برای رونق اقتصادی و اشتغال زایی کشور نداشته است بجز این که هزینههای بالایی را به اقتصاد کشور تحمیل کند.
وی تاکید کرد: ایران دارای نیروی متخصص، انرژی و منابع ارزانقیمت است. بنابراین میتوانیم از این عوامل برای توسعه صنعت استفاده کنیم، به این ترتیب که اصولا نباید خودروساز باشیم بلکه میتوانیم بخشی از صنعت خودرو را که در آن مزیت داریم، توسعه دهیم و با استفاده از ارزهای حاصل شده آن اقدام به واردات یا مونتاژ خودرو کنیم.
پژویان به جامجم گفت: این که دائم خودروسازان خارجی، داخل ایران خطوط مونتاژ ایجاد میکنند جای خوشحالی نیست بلکه جای نگرانی است چون این خودروسازان با علم به این که بازار ایران کاملا انحصاری است وارد میدان شدهاند تا منافع اقتصادی خودشان را تأمین کنند و در نهایت هیچ دستاوردی بجز هزینه بالا برای ما نخواهد داشت و خبری از انتقال فناوری نیست، همان طور که قبلا هم نبود.
به اعتقاد وی، تعدد خودروسازان صرفا هزینههای تولید را افزایش داده، چون تمام سیاستگذاریها برای پاسخ به نیازهای داخلی ایران انجام شده و خبری از صادرات موفق و قابل قبول در سراسر جهان نیست و بخشی از خودروهایی هم که صادر شده، دوباره به بازار داخلی کشورمان بازگشته است؛ مثل اتفاقی که برای سمند در جمهوری آذربایجان افتاده است.
رئیس اسبق شورای رقابت تاکید کرد: اعمال نفوذ مدیران میانی وزارتخانهها و نمایندگان مجلس در صنعت خودروی ایران باعث شده تا بدنه این صنعت، بدون دلیل بزرگ و تنبل شود و عامل سیاستگذاری اشتباه برای حفظ همین صنعت نیمه جان شده است درحالی که اگر منابع در جهت صحیح هزینه میشد، اشتغال زایی بالا و ارزش افزوده بالاتر برای کشورمان ایجاد میکرد.
پژویان معتقد است، نقشه راه مناسب برای صنعت خودروی ایران همانی است که ترکیه به کار گرفته و بیشترین استفاده اقتصادی را از آن داشته است چون از طریق تولید قطعات باکیفیت توانسته صنعت خودروسازی خود را به سیستم فروش بینالمللی خودروسازان بزرگ جهان متصل کند. این استاد دانشگاه علامهطباطبایی تصریح کرد: بیتوجهی به توانمندی قطعهسازی ایران باعث شد تا بسیاری از تولیدکنندگان بنام ایران به دلیل مشکلات اقتصادی اکنون واردکننده قطعات خودرو از خارج بشوند و دستاوردها و دانش فنی خود را فراموش کنند درحالی که ترکیه از این امتیازها به نفع ورود به شبکه بینالمللی تأمین قطعات خودروسازان بزرگ استفاده کرد.
با تیراژ 5000 دستگاه خودروساز نمیشویم
از سوی دیگر، فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به تعدد تولیدکنندگان خودرو در ایران به جامجم گفت: هماکنون بیش از 70 مدل خودرو در ایران تولید میشود. واقعا نیازی به این تعداد خودرو نداریم، به این دلیل که اغلب این خطوط تولید با ظرفیت بسیار محدود برای بازارهای داخلی طراحی شدهاند و توجیه اقتصادی ندارند.
زاوه افزود: تولیدکنندگان خارجی با توجه به امتیازهای ویژه خودروسازی در بازار داخلی ایران برای دستیابی به منافع اقتصادی بالاتر وارد بازار ایران شدهاند که نباید آن را به حساب موفقیت و آینده درخشان خودروسازی کشورمان گذاشت بلکه باید از هماکنون نگران آینده باشیم که این هزینهها چگونه تأمین شود.
وی تاکید کرد: برخی از این خطوط مونتاژ که دولت از آنها به عنوان موفقیت پسابرجامی یاد کرده، تنها برای تولید 5000دستگاه خودرو در سال طراحی شدهاند که واقعا نمیتوان از آنها انتظار معجزه اقتصادی داشت و حتی اگر در صورت اجرای قرارداد، 30 درصد آن صادر شود، باید از مسئولان پرسید، آیا واقعا صادرات 1500 دستگاه خودرو موفقیت است؟
وی معتقد است، نگاه دولتی به صنعت خودروسازی ایران باعث شده، اقتصاد به نفع سیاست کار کرد داشته باشد درحالی که همیشه برعکس بوده و سیاست در خدمت اقتصاد است. سیاستگذاری اشتباه ایران در صنعت خودرو به دلیل نداشتن نقشه راه دقیق باعث شده تا گرانفروشی، رایج و قابل دفاع باشد چون تولیدکنندگان با تیراژ پایین هیچ راهی جز گرانفروشی برای تأمین هزینههای خود ندارند.
ضعف خودروسازان در زنجیره تأمین
دکتر ابوالفضل خلخالی، استاد دانشکده فنی خودرو درباره نقشه راه خودروساز شدن ایران به جامجم گفت: سیاستی که تاکنون اجرایی شده تا با استفاده از مونتاژ به فناوریهای نوین دست یابیم اجرایی نیست و نمیتوانیم از آن انتظار داشته باشیم برای خودروسازی ایران مفید باشد چون شرکتهای خودروساز بزرگ جهان اطلاعات اساسی را در اختیار ایران قرار نمیدهند؛ دقیقا مانند آنچه در پروژه ال 90 یا موارد مشابه تجربه شده است.
این استاد دانشکده خودرو تصریح کرد: برای این که بتوانیم صنعت خودروسازی کشورمان را به سمت مسیر درست هدایت کنیم، لازم است یک پلتفرم ملی طراحی و آن را با مشارکت خارجیها تولید کنیم نه این که همه قطعات را از خارجیها بگیریم و صرفا این جا آن را سرهم کنیم.
وی معتقد است، برای رسیدن به قله موفقیت باید از زنجیره تأمین آغاز کنیم و آن بخش از محصولات را که دارای مزیت هستیم، با حمایتهای دولتی تقویت کنیم تا این که در نهایت بتوانیم وارد زنجیره تأمین تولیدکنندگان بینالمللی بشویم. این نکتهای است که متاسفانه تاکنون دولت به آن توجه نکرده و همواره درباره محصولات نهایی قرارداد منعقد شده بیآن که درباره زنجیره تأمین فکر اساسی صورت گرفته باشد.خلخالی تاکید کرد: تخصصهای بالایی در کشور وجود دارد ولی از آنها استفاده مناسب صورت نمیگیرد و تنها به پروژههای کاغذی ختم میشود در حالی که همه کشورهای موفق در صنعت خودروسازی از این پتانسیلها بخوبی استفاده کردهاند یا این که برای تربیت نیروی انسانی متخصص بورسهای خارجی اختصاص دادهاند.
این کارشناس صنعت خودرو به جامجم گفت: خودروسازان ایران به دلیل مشکلات اقتصادی بالایی که دارند اکنون زیاد به بخش تحقیق و توسعه توجه ندارند و به همین دلیل است که پیشرفتهای بزرگی در آن صورت نگرفته و بسیاری از نیازهای داخلی با استفاده از واردات تأمین میشود.