احتمال حرکت خودروسازان به سمت ادغام

بیوک علی‌ مرادلو، مشاور وزیر صنعت نیز با اشاره به همین موضوع در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» از موانع و مشکلات تولیدکنندگان خودروهای کاروتجاری و دلایل رونق نگرفتن بازار آن‌ها سخن به میان آورده است.

او با بیان این‌که وقتی بازار وجود ندارد، هرچه هزینه‌های ثابت بیشتر باشد، حجم مشکلات نیز بزرگ‌تر خواهد بود، می‌گوید: بعد از برداشته شدن تحریم‌ها، تولید نفت افزایش پیدا کرده است اما قیمت آن نسبت به دوران تحریم کاهش یافته است. از این رو نمی‌توان مانند گذشته از درآمدهای نفتی انتظار داشت.
به عقیده وی، در چنین شرایطی باید به‌موازات تلاش برای جبران عقب‌ماندگی رشد اقتصادی کشور و بازگشت رونق به پروژه‌ها، در پی سرمایه‌گذاری‌های مشترک بود و از خودروسازان بزرگ تجاری خواست تا در قالب این سرمایه‌گذاری‌ها، امکان فاینانس و لیزینگ را نیز برای فروش تولیدات مشترک خود در ایران فراهم کنند.

این راه حل، تا حدودی حلال مشکل کمبود منابع مالی هم برای تولیدکننده و هم برای خریداران خودروهای سنگین خواهد بود.

مشروح گفت‌وگوی ما با مشاور وزیر صنعت در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

بسیاری از کارشناسان حوزه خودروهای سنگین پیش‌بینی کرده بودند که بازار خودروهای سنگین و وضعیت تولید خودروسازان در این بخش بعد از گذشت مدتی از برداشته شدن تحریم‌ها رونق می‌گیرد. به نظر شما بعد از گذشت حدود یک سال و نیم از برجام آیا به سمتی رفته‌ایم که در این بخش شاهد رونق باشیم؟
بازار خودروهای سنگین رابطه مستقیمی با وضعیت اقتصادی کشور دارد. با توجه به این‌که رشد اقتصادی کشور به دلایلی اتفاقاتی که در گذشته افتاده است، به کندی پیش می‌رود، در بازار خودروهای کاروتجاری نیز دچار مشکل هستیم.

از سوی دیگر دو اهرم پروژه های عمرانی و مسکن نیز در این صنعت مطرح است که این دو مورد به‌ویژه مسکن با رکود روبه‌رو هستند.

مجموع این عوامل که همگی عوامل اقتصادی هستند، باعث می شوند بازار کار برای خودروهای کاروتجاری شفاف و روشن نباشد. از سوی دیگر بودجه‌هایی که در زمینه جایگزینی خودروهای فرسوده باید از سوی دولت تامین شود، دچار افت‌وخیزهایی بوده و عملا به‌صورت روان پیش نرفته است.

چنین عواملی سبب می‌شوند بازار خودروهای سنگین با رونق روبه‌رو نشود. برجام مساله تحریم‌ها را حذف کرد اما واقعیت این است که خراب کردن همیشه بسیار راحت‌تر از درست‌ کردن است.

تحریم را می‌توان یک‌شبه اعمال کرد اما حذف آن فرآیند سخت و زمان‌بری است. بعد از حذف تحریم‌ها به زمان زیادی نیاز است تا دوباره اعتمادسازی شود و شرکت‌ها بتوانند شرکای خود را پیدا کنند.

همچنین نمی‌توان انتظار داشت یک‌شبه وضعیت اقتصادی کشور روبه‌راه شود. بعد از برجام شرایط آرام‌آرام در حال برگشت به وضعیت قبلی است اما هنوز نرمال نیست.

این عوامل تاثیر خود را روی اقتصاد کشور گذاشته‌اند. به‌عنوان مثال بعد از برداشته شدن تحریم‌ها، تولید نفت افزایش پیدا کرده است و در‌حال‌حاضر به سمت یک نُرم حرکت می‌کند، اما از سوی دیگر قیمت نفت کاهش پیدا کرده است. از این رو نمی‌توان مانند گذشته از درآمدهای نفتی هم انتظار داشت.

برخی کارشناسان معتقدند یکی از مشکلات تولیدی بخش خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین تنوع بدون تیراژ محصولات و نادیده‌ گرفته شدن راه حل ادغام خودروسازان برای بالا بردن شمارگان تولید محصولات و افزایش داخلی‌سازی آن‌هاست. آیا در کشور ما چنین ظرفیتی ایجاد شده که خودروسازی‌های بزرگ و کوچک در یکدیگر ادغام شوند؟
در‌حال‌حاضر در کشور ما خودروسازان بزرگ با مشکلات بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و این اتفاق در بخش دیزلی پررنگ‌تر است. زمانی که بازار وجود ندارد، هرچه هزینه‌های ثابت بیشتر باشد، حجم مشکلات نیز بزرگ‌تر خواهد بود.

با این موضوع که تعداد خودروسازان در کشور زیاد است، موافق هستم اما نمی‌توان این‌ها را با پاک‌کن پاک کرد. اگر بازار رونق داشته باشد این خودروسازان به سمت عملکرد بهتر و شرایط مناسب‌تر کشیده می‌شوند و این احتمال وجود دارد که به سمت ادغام شدن پیش بروند.

هرچند ادغام در شرایط سخت اتفاق می‌افتد و مستلزم وجود یک دورنماست.

در شرایط فعلی مقرراتی در زمینه میزان داخلی‌سازی خودروهای سنگین در نظر گرفته شد که شامل حداقل ۴۰ درصد داخلی‌سازی می‌شود. آیا چنین قوانینی به صنعت راکد خودروهای سنگین کمک خواهد کرد؟
در شرایط فعلی خودروسازان کاروتجاری که تیراژ تولید پایین است، طبیعتا اینچنین قوانینی خود مشکل‌ساز است. از طرف دیگر اگر خودروسازان به سمت ادغام بروند و حداقل از پلتفرم‌های مشترک استفاده کنند، حتما چنین قوانینی برای آن‌ها بهتر خواهد بود. در غیر این صورت اگر تصمیم به فعالیت مستقل بگیرند، قطعا مشکلاتی پیش پای آن‌ها قرار خواهد داشت.

در قراردادهای سواری سعی شده قطعه‌سازان داخلی را هم درگیر کنند و به سمت توسعه بازار پیش بروند. آیا در قراردادهای مربوط به خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین هم چنین مواردی در نظر گرفته می‌شود تا این صنعت هم گسترش پیدا کرده و در حد مونتاژکار باقی نماند؟
درگیر کردن قطعه‌سازان داخلی در چنین قراردادهایی کار بسیار سختی است. با توجه به حجم تیراژ تولید این خودروها در کشور، امضای قراردادهایی با چنین شرایطی سخت خواهد بود.

به عقیده من باید در این زمینه تلاش کنیم ابتدا بحث سرمایه‌گذاری مشترک را گسترش دهیم. اگر سرمایه‌گذاری مشترک وجود داشته باشد، می‌توان چنین شرایطی را ضمن این سرمایه‌گذاری‌ها در نظر گرفت.

خودروسازی در ایران تقریبا هم‌زمان با کشورهای همسایه‌ مانند ترکیه بود. به نظر شما چه اتفاقی رخ داد که خودروسازان ما به ویژه در بخش کاروتجاری به سمت مونتاژ حرکت کردند و کشوری مانند ترکیه پیشرفت کرد و سایت‌های تولیدی خودروسازان بین‌المللی را در کشور راه‌اندازی کرد؟
دوران تحریم‌ها این امکان را برای ترکیه فراهم آورد تا صنعت حمل‌ونقل خود را گسترش دهد و باید در نظر گرفت که صنعت حمل‌ونقل ترکیه در مقایسه با ایران بسیار پیشرفته‌تر و گسترده‌تر است. حتی در‌حال‌حاضر بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل ترکیه وظیفه حمل بارهای ایران را برعهده گرفته است.

باید این واقعیت را هم در نظر گرفت که کشور ترکیه دو، سه اقدام مناسب انجام داد؛ با توجه به این که حمل‌ونقل در این کشور از گستردگی بسیاری برخوردار است و اقتصاد حاکم بر این کشور یک اقتصاد برون‌گرا و صادراتی است، در نتیجه حجم کار، بار و حمل‌ونقل در این کشور به دلیل حضور توریست‌ها و دلایل دیگری از این دست، افزایش یافت و بازار داخلی این کشور گسترده شد و امکانات بیشتری در زمینه تولید خودروهای سنگین در این کشور فراهم آمد.

بنابراین بسیاری از سایت‌ها از اروپا به سمت ترکیه آمدند. ترکیه نیز در زمینه حمل‌ونقل مسافری کارهای بسیاری اجام داده است. شرکت‌هایی را ایجاد کردند که توان مهندسی و طراحی داشته‌اند.

زمانی می‌توان نقش خود را در صنعت پررنگ کرد که به توان مهندسی بها داد و این حلقه‌ای است که در کشور ما با فقدان مواجه شده است. تا زمانی که مهندسی و طراحی قوی در کشور نداشته باشیم، در هیچ صنعتی به موفقیت دست پیدا نمی‌کنیم. در سیاست‌هایی که در برخی سال‌ها اعمال می‌شد، مهندسی و طراحی کمتر دیده شد.

پیش‌بینی شما از وضعیت خودروسازی در بخش کاروتجاری چیست و این صنعت چه زمانی رونق را به خود می‌بیند؟
وضعیت این صنعت زمانی بهتر می‌شود که وضعیت اقتصادی و پروژه‌های عمرانی در سطح کشور بهبود یابند. اما وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز باید به‌موقع و آگاهانه در مسیر توسعه این صنعت اقدامات شایسته و بایسته را انجام دهد و با سیاست‌های درست این صنعت را به سمتی ببرد که در کشور شاهد حضور خودروسازان باشیم نه مونتاژکاران.