قطار تولید خودرو روی ریل افتاده است +نمودار

آنچه میخوانید بخشی از گزارش جامع تولید خودرو در ایران است که توسط بخش مطالعات بازار خودرو امروز تهیه شده است. جهت دریافت نسخه کامل این گزارش میتوانید با شماره تلفن 88926000-021 تماس حاصل کنید.

ایران خودرو
آبی پوشان جاده مخصوص در 10 ماهه سال 1395 درمجموع 531,392 دستگاه انواع خودرو (شامل خودروهای سواری، وانت و خودروهای تجاری) تولید کردند و به این ترتیب توانستند علاوه بر رشد 31.6درصدی، جایگاه خود را به عنوان بزرگترین خودروساز ایران تثبیت کنند. ایران خودرویی ها در این زمینه سهم 49درصدی را از بازار خودرو ایران به دست آوردند که بالاتر از رقیب سنتی، سایپا با سهم 42درصدی است. در میان طیف محصولات گروه ایران خودرو، خودروهای سواری (شامل خودروهای شاسی بلند و کراس اوور) با تولید 515,508 دستگاه، سهمی بیش از 97درصد از تولیدات را به خود اختصاص داده اند تا اصلی ترین ستون فعالیت های آبی پوشان جاده مخصوص باشند. بخشی از این سهم بالا به تقاضا برای خودروهای سواری باز می گردد اما بخشی دیگر از این موضوع به کاهش قابل توجه سهم وانت ها در گروه ایران خودرو مربوط است؛ سهمی که به دنبال خروج وانت پیکان از خطوط تولید این شرکت در دو سال پیش کاهش پیدا کرده است و تاکنون هم ایران خودرو (و حتی کل خودروسازان کشور) نتوانسته اند آن را جبران کنند.

ایران خودرو، مدل های خانواده سمند و رانا و دنا را به عنوان خودروهای ملی با برند خود در طیف محصولاتش میبیند اما نکته جالب آنکه این خودروها هنوز نتوانسته اند جایگاه بالایی در طیف محصولات ایران خودرو از آن خود کنند و همچنان محور فعالیتهای ایران خودرو بر مدار محصولات قدیمی پژو میچرخد؛ محصولاتی که هرچند از خطوط تولیدی شرکت مادر خارج شده اند اما همچنان در ایران پرطرفدار هستند و همین مسئله باعث شده باوجود اشتراکات فراوانی که با خودروهای برند ایران خودرو دارند، بیش از آنها مورد توجه بازار باشند.

در این میان پرتیراژترین محصول ایران خودرو پژو 206 است؛ خودرویی که بیش از یک دهه از معرفی آن به بازار می گذرد و هم اکنون مدل های دو نسل بعدی آن در خطوط تولیدی پژو تولید می شوند اما همچنان این هاچ بک دوست داشتنی، محبوب بازار خودرو ایران است و در 10 ماهه سال 1395 درمجموع 128,842 دستگاه از این خودرو خطوط تولید ایران خودرو در سایت مرکزی این شرکت در جاده مخصوص را ترک کرده است. پژو 206 از ابتدای ورود به کشور خودروی محبوبی بود و همیشه در میان پرتیراژترین ها جای داشت اما به دنبال مشکلات ناشی از تحریم ها برای مدتی تولید آن کاهش یافت و پس از آن با داخلی سازی قطعات شاهد بروز مشکلات کیفی در این محصول بودیم تا جایی که به مرور سهم بازار آن از تولیدات ایران خودرو کم شد. اما اکنون به نظر میرسد با مساعد شدن شرایط همکاری میان ایران خودرو و پژو و البته ارتقای کیفی پژو 206، شاهد اوج گیری این خودرو هستیم تا جایی که این هاچ بک فرانسوی-ایرانی، در بازاری که سال ها خودروهای سدان را به عنوان گزینه مطلوب انتخاب میکرد به تنهایی توانسته سهمی 25درصدی از سبد تولیدات سواری ایران خودرو را از آن خود کند و درمجموع نیز سهمی در حدود 13درصد از کل سواری های تولید شده در ایران را در اختیار بگیرد.

در رتبه دوم در سبد محصولات سواری ایران خودرو شاهد حضور پژو 405 هستیم؛ خودرویی که طراحی آن به 3 دهه پیش بازمیگردد و در این مدت تغییرات چندانی را شاهد نبوده و جالبتر آنکه در بازار خودرو ایران همچنان پرطرفدار است و حضور پررنگ خودروهای مختلف و به ویژه نمونه های چینی با آپشن های بیشتر و ظاهر به روزتر هم نتوانسته از محبوبیت این شیر پیر فرانسوی کم کند. ایران خودرو در دو سایت تولیدی خود درمجموع 123,486 دستگاه پژو 405 روانه بازار کرده است تا این سدان پیر به تنهایی سهمی 24درصدی در سبد سواری های ایران خودرو داشته باشد.

پس از این دو خودرو نوبت به پژو پارس میرسد که با آمار تولید 99,778 دستگاه، در رتبه سوم ایستاده است. این خودرو که هنوز هم میتوان آن را بهترین فیس لیفت انجام گرفته در صنعت خودرو ایران دانست (که البته با مشارکت مستقیم پژو انجام شده است و روزگاری قرار بود جانشین پژو 405 شود)، نقش مهمی در سودآوری ایران خودرو دارد و بی دلیل نیست که هم اکنون در چهار سایت تولیدی این شرکت روی خطوط تولید است. پژو پارس که روزگاری با عنوان پرشیا شناخته میشد، در عمل یک فیس لیفت از پژو 405 است و از نظر قوای محرکه و شاسی و بسیاری بخش های دیگر تفاوتی با پژو 405 و حتی سمند ندارد اما از ابتدا ایران خودرو آن را به عنوان خودرویی لوکس تر در بازار جا انداخت تا جایی که اختلاف قیمتش با 405 هیچگاه مانع از فروش آن نشد و در این مدت همواره جزو سودآورترین محصولات ایران خودرو بوده و این در حالی است که هزینه تولید آن تفاوت چندانی با پژو 405 و حتی سمند ندارد اما ایران خودرویی ها با بازارسازی مناسب برای این محصول توانسته اند آن را به عنوان ستون تولیدات خود مستحکم کنند. پژو پارس البته تا مدتی قبل در صدر تولیدات ایران خودرو جای داشت و رتبه سوم آن را نباید نشانه ضعفش دانست چراکه ایران خودرویی ها هر زمان که بخواهند میتوانند با اندکی بازاریابی، مشتریان جدید برای این خودرو بیایند و شاهد افزایش تولیدش خواهیم بود ضمن آنکه با تغییرات روی داده در کابین این خودرو، میتوان مطمئن بود پارس هنوز هم برای مشتریانش تازگی خواهد داشت.

به این ترتیب در سبد محصولات ایران خودرو که سه خودروی ملی را در خطوط تولیدی خود دارد، محصولات با برند پژو بیش از 68درصد از تولیدات را شامل میشوند و محصولاتی با نشان ایران خودرو (شامل خانواده سمند، رانا و دنا) با تولید مجموع 117,037 سهمی معادل 23درصد را در اختیار دارند. در رتبه های چهارم تا ششم این جدول به ترتیب سمند، تندر 90 و دنا ایستاده اند که در این میان افزایش 127درصدی تندر 90 در 10 ماهه سال 1395 نسبت به مدت مشابه سال گذشته را میتوان یکی از مهمترین اتفاقات مهم در ایران خودرو دانست ضمن آنکه دنا هرچند هنوز تا صدرنشینی راه درازی در پیش دارد اما باوجود قیمت بالاتر نسبت به محصولات خانواده سمند توانسته جایگاه مناسبی را در اختیار بگیرد تا نشان دهد خریداران ایرانی تا چه حد به ظاهر و امکانات خودرو اهمیت می دهند.

کرمان موتور

سال 1395 برای کرمان موتوری ها سال بدی بود و کاهش تولید 10درصدی، در بازاری که بیش از 30درصد افزایش تولید داشته و در مواجهه با رقبایی که همگی شاهد افزایش تولید بوده اند قطعاً نشانه ای از بد بودن وضعیت در کرمان موتور است. این شرکت تا مدتی قبل جایگاه سوم خود را تثبیت کرده بود و هرچند فاصله زیادی تا رتبه دوم داشت اما از بابت جایگاه سوم خود مطمئن بود اما به مرور سهم بازار خود را به دنبال کاهش تولید محصولات از دست داد و به این ترتیب مدیران خودرو توانست جایگاه این شرکت را از آن خود کند به گونه ای که کرمان موتور با تولید 31,643 دستگاه انواع خودرو سواری، اختلافی بیش از 10هزار دستگاهی با رتبه سوم جدول دارد و نمی تواند تا پایان سال این شکست را جبران کند.

کرمان موتور تا مدتی قبل دو برند جک و لیفان را در اختیار داشت و توانسته بود این دو برند را در بازار جای بیندازد و اعتماد مشتریان را جلب کرده بود و به ویژه با عرضه مدل های جدید از هر دو برند، میتوانست سالی خوب را رقم بزند اما روند تولید در این شرکت به گونه ای دیگر رقم خورد و کرمانی ها روند نزولی را در پیش گرفتند. این شرکت البته به تازگی از دو مدل i10 و i20 از محصولات هیوندای رونمایی کرده است و پیش فروش آنها هم آغاز شده و شاید عرضه این خودروها بتواند کمی به وضعیت کرمان موتور سروسامان بدهد. بر اساس شنیده ها، بخشی از کاهش تولید در کرمان خودرو به دلیل تامین مالی پروژه هیوندای در این شرکت بوده و شاید بارونق تولید این خودروها شاهد تامین مالی و بازگشت تولید در کرمان موتور باشیم هرچند این مسئله بهصورت رسمی از سوی مدیران این شرکت تایید نشده است.

محور اصلی فعالیتهای کرمان موتور، خودرو کراس اوور S5، محصول جک است؛ خودرویی که از زمان ورودش به بازار توانسته نظر مثبت زیادی را به خود جلب کند و بیش از هر چیز به دلیل توانایی بالای موتورش شناخته میشود ضمن آنکه مدلهای اتوماتیک آن با امکانات بیشتر هم در سال جاری روانه بازار شد که تاثیر مثبتی در فروش این خودرو داشت تا جایی که S5 توانست با اختلاف قابل توجهی بالاتر از رقیبش در مدیران خودرو، تیگو5 قرار بگیرد.

وضعیت برند جک در کرمان موتور مناسب است به گونه ای که رتبه دوم این جدول هم به مدل J5 این برند رسیده؛ سدانی که با امکانات مناسب، توانسته حضوری قابل قبول در این بخش از بازار داشته باشد هرچند آمار تولید آن افتی 48درصدی را نسبت به مدت مشابه سال پیش نشان میدهد که شاید نشانه ای دیگر از وضعیت نامناسب کرمان موتور باشد.

رتبه سوم جدول بازهم به یک کراس اوور رسیده است و لیفان X50 با تولید 5,157 دستگاه، توانسته وضعیت مناسبی برای خود در کرمان موتور دست و پا کند. در مقابل اما مدل X60 این برند وضعیت مطلوبی ندارد و افت تولید 76درصدی و تولید تنها 1,532 دستگاه از این مدل درحالیکه کرمان موتور نمونه های اتوماتیک آن را هم آماده کرده است، نشان میدهد برخلاف برادر کوچکترش، فعلا در برنامههای تولیدی کرمان جایگاه بالایی ندارد.

سایپا

نارنجی پوشان جاده مخصوص هرچند با تولید مجموع 458,890 دستگاه انواع خودرو (شامل سواری، وانت و تجاری) توانستند رشد 54درصدی را نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن خود کنند که به شکل قابل ملاحظه ای از رشد عمومی صنعت خودرو و البته از رشد تولید در ایران خودرو بالاتر است اما درنهایت نتوانستند رقیب آبی پوش خود را در این زمینه شکست دهند و در رتبه دوم ایستاده اند و این در حالی است که سایپا روزگاری به مدد پراید و پس از خروج پیکان از خطوط تولید، یکه تاز بازار خودروهای ایران بود و صدرنشینی جدول تولید خودرو در کشور را با اقتدار از آن خود میکرد.

در 10 ماهه سال 1395، سایپایی ها (با احتساب پارس خودرو و بنرو به عنوان زیرمجموعه های این شرکت) درمجموع 416,749 دستگاه خودرو سواری (شامل خودروهای شاسی بلند و کراس اوور) تولید کردند و در این زمینه نسبت به مدت مشابه سال پیش رشد 58درصدی را شاهد بودند که رشد بسیار مناسبی است هرچند نباید روزهای بد سایپا را از یاد ببریم و این افزایش تولید در بهترین شرایط میتواند التیامی بر زخم های چندساله این شرکت باشد.

همانگونه که قابل پیش بینی بود، محصولات خانواده پراید محور اصلی فعالیت های سایپا در 10 ماهه سال 1395 است و به این ترتیب نمیتوان امیدوار بود سایپایی ها به این زودی این خودرو را از خطوط تولیدی خود خارج کنند به ویژه که بازار هم از این موضوع استقبال نمیکند چراکه در حال حاضر باوجود عرضه خودروهای ارزان قیمت دیگری از سوی سایپا همچون خانواده تیبا، پراید همچنان در کلاس قیمتی خود بیرقیب است و به این ترتیب نه سایپا و نه بازار راضی به خروج بی جانشین آن نیستند.

در 10 ماهه سال 1395، درمجموع 217,994 دستگاه از خودروهای خانواده پراید از خطوط تولیدی سایپا در 4 سایت مختلف تولیدی خارج شده است تا این خودرو به تنهایی سهمی 52درصدی در سبد تولیدات سایپا داشته باشد و 21درصد از تولیدات خودروهای سواری در ایران را به خود اختصاص دهد و به این ترتیب عنواندار بالاترین تیراژ تولید خودرو در ایران باشد. طراحی و مهندسی پراید متعلق به اواسط دهه 80 میلادی است و هرچند سایپایی ها در این مدت تلاش کرده اند با ارتقای پلتفرم این خودرو و تغییراتی در ظاهر و داخل آن، پراید را به روز کنند اما درنهایت نمیتوان از ضعف های این خودرو گذشت هرچند به نظر میرسد در بازار بی رقیبی که برای این خودرو وجود دارد، مشتریان همچنان خرید این خودرو را به خرید نمونه های دست دوم خودروهای دیگر در بازه قیمتی حدود 20 میلیون تومان ترجیح می دهند و به این ترتیب پراید میتواند امیدوار باشد تا چند سال بعد هم به یکه تازی خود ادامه دهد.

سایپایی ها خودروهای خانواده X200 یا تیبا را نیز در طیف تولیدات خود دارند که با تولید 90,006 دستگاه در مدل های سدان (بنزینسوز و گازسوز) و هاچ بک، توانسته بخشی از بازار را از آن خود کند اما به نظر میرسد هنوز تا رسیدن به جایگاهی که سایپا برای این خودرو در نظر گرفته بود راه درازی در پیش است.

تیبا در زمانی به بازار وارد شد که زمزمه های خروج پراید از خطوط تولید شنیده میشد و سایپایی ها امیدوار بودند با ورود تیبا بتوانند به مرور فشار تولید روی پراید را کاهش دهند؛ امری که مدیرعامل این شرکت هم بر آن تاکید کرد. وضعیت اما به گونه ای دیگر رقم خورد؛ تیبا هرچند خودروی بهتری نسبت به پراید بود اما نتوانست نظر خریداران پراید را تامین کند و از سوی دیگر آنقدر خوب نبود که خریداران کلاس های بالاتر را به سمت خود بکشاند و به این ترتیب تیبا هرچند توانست موفق باشد و به ویژه با ورود نمونه های هاچ بک، روند موفقیت هایش تسریع شد اما به هیچ عنوان نتوانست خود را به عنوان جانشین پراید نشان دهد هرچند درنهایت این دو خودرو درمجموع سهمی معادل 74درصد از تولیدات سایپا را به خود اختصاص داده اند تا بار دیگر مشخص شود بازار خودرو ایران، سایپا را به عنوان تولیدکننده خودروهای اقتصادی می شناسد و این شرکت باید تمرکز خود را در کلاس قیمتی زیر 30 میلیون تومان قرار دهد.

در رتبه سوم تولیدات در سایپا طی 10 ماهه سال 1395، خانواده محصولات رنو شامل تندر 90، پارس تندر، ساندرو و استپ وی ایستاده است؛ خودروهایی که به طور پیوسته صف خرید طولانی برای آنها وجود دارد و سایپا با اندکی تعامل بیشتر با رنو پارس و تامین خودروها میتواند سود خوبی از این محل به دست آورد هرچند به نظر میرسد سیاست سایپا در این بخش (به ویژه در زمینه ساندرو و استپ وی) عرضه محدود برای تشنه نگه داشتن بازار است و با تثبیت جایگاه این خودروها، عرضه پررنگتر محصولات رنو آغاز خواهد شد. در مدت موردبررسی درمجموع 65,421 دستگاه از محصولات خانواده رنو در پارس خودرو به عنوان زیرمجموعه سایپا تولید شد که هرچند در مقایسه با آمار تولید دو محصول پرفروش سایپا عدد بزرگی نیست ولی وقتی آن را با تولید دیگر خودروهای لیست سایپا مقایسه میکنیم میتوان گفت رنو عملکرد بسیار موفقی داشته است به گونه ای که تولید این خودروها از مجموع تولید 4 برند دیگر شامل کیا، چانگان، برلیانس و زویتی بیشتر است و با این دیدگاه شاید بهتر باشد سایپا تمرکز خود را بر تولید محصولات رنو قرار دهد و از تعدد بیشتر شرکایش پرهیز کند.

مدیران خودرو

مدیران خودرو به عنوان نماینده چری چین در ایران در سالهای اخیر توانسته روند نسبتا موفقیت آمیزی داشته باشد و اکنون نیز با عرضه محصولات جدید و البته در دوران افول کرمان خودرو رتبه سوم بازار خودرو کشور را در اختیار دارد. اصلی ترین برگ برنده مدیران خودرو عرضه متنوع محصولات است به گونه ای که هم اکنون این شرکت 8 مدل خودروی مختلف تولید میکند و به این ترتیب میتواند طیف گستردهای از سلایق را از خودروهای کوچک تا کراس اوورهای بزرگ پوشش دهد.

به علاوه باید به حضور پررنگ مدیران خودرو و چری در بازار خودروهای کراس اوور اشاره کرد؛ بازاری که مشتاقان زیادی دارد و خودروسازان داخلی نتوانسته اند به خوبی از توان خریداران این بازار بهره بگیرند اما مدیران خودرو با عرضه خودروهایی همچون تیگو5، X33 و به تازگی X22 حضور پررنگی در این بخش از بازار دارد و هماکنون نیز مدل تیگو5 به عنوان گرانترین محصول این شرکت، یکی از بالاترین آمار تولید را در میان محصولات چری در ایران در اختیار دارد که نشان دهنده جهت گیری درست چری و مدیران خودرو در بازار ایران است.

البته مدیران خودرو همیشه از برگ برنده بزرگ خود، شرایط فروش اعتباری به بهترین شکل استفاده کرده است و همین مسئله باعث شده علاقه مندان به خودروهای این کلاس تقریبا با هر بودجهای بتوانند یکی از محصولات این شرکت را خریداری کنند.

صدرنشین جدول تولیدات در مدیران خودرو، خودروهای 315 هستند که در دو مدل صندوق دار و هاچ بک عرضه میشوند و البته نمونه های هاچ بک مقبولیت بیشتری دارند. اگر نمونه های هاچ بک را به تنهایی در نظر بگیریم رتبه دوم تولید را به دست می آوردند اما در همراهی با نمونه های سدان و به عنوان خانواده 315، درمجموع با تولید 13,466 دستگاه رتبه نخست را در اختیار گرفته اند.

رتبه دوم تولیدات مدیران خودرو همانگونه که عنوان شد مدل تیگو5 است؛ خودرویی که هرچند در ایران تولید میشود اما به عنوان نمونه ای لوکس تر از محصولات مدیران خودرو با نشان چری و البته گارانتی بیشتر عرضه میشود و باوجود قیمت بالاتری که نسبت به سایر محصولات این شرکت دارد توانسته فروش بالایی را به دست آورد.

این خودرو روند طراحی جدید در محصولات چری دارد و به لطف ابعاد بزرگتر نسبت به X33 و البته آپشن های بیشتر و تبلیغات گسترده مدیران خودرو، خریداران زیادی را به سوی خود جلب کرد به گونه ای در 10 ماهه 1395، درمجموع با تولید 11,574 دستگاه، توانسته رتبه دوم را به دست آورد که سهمی 26درصدی از تولیدات را شامل میشود.

مدیران خودرو به تازگی X22 را نیز روی خط تولید برده است که هرچند در آمار امسال اعداد پایینی دارد اما از استقبالی که از آن به عمل آمده میتوان پیش بینی کرد روند موفقی داشته باشد و شاید در سال آینده بتوان آن را در میان خودروهای برتر مدیران خودرو در بازار دید.

مجموع تولید دو خودرو نخست مدیران خودرو سهمی معادل 57درصد از تولیدات را به خود اختصاص داده اند و این میتواند نشانه خوبی از تنوع مناسب مدلها باشد چراکه نیمی از تولید متعلق به دیگر خودروهای لیست است.
البته در این میان شاید فروش نه چندان مناسب نسل جدید MVM110 یک نقطه منفی باشد؛ خودرویی که در نسل پیشین به عنوان یک جانشین متفاوت برای پراید مطرح بود اما در نسل جدید با افزایش قیمتی که داشت عملا بازه قیمتی حدود 20 میلیون تومان را از دست داد و همین مسئله باعث شده فروش اش کاهش پیدا کند. درمجموع البته مدیران خودرو سال خوبی را پشت سر گذاشت و افزایش تولید 70درصدی میتواند گواهی بر این مسئله باشد اما نباید فراموش کنیم سال گذشته سال رکود در این شرکت بود و مدیران خودرو هنوز فضای زیادی برای پیشرفت دارد.