خودروسازان چگونه بازار را میان خود تقسیم کرده‌اند؟ +نمودار

برای این منظور 4 بازه قیمتی (تا 30 میلیون تومان، 30 تا 40‌، 40 تا 50 و 50 تا 60 میلیون تومان) در نظر گرفته شده است. هرچند بسیاری از خودروهایی که مشتریان تمایل به خرید آنها را پیدا کرده‌اند، در این بازه قیمتی قرار ندارند ولی با توجه به تراکم تولید و فروش، این بازه قیمتی مورد بررسی قرار گرفته است.

کمتر از 30 میلیون تومان

بازار خودروهای صفرکیلومتر زیر 30 میلیون تومان در ایران را می‌توان در انحصار سایپا دانست. هرچند که ایران‌خودرو هم در این بازه قیمتی محصولاتی را ارائه می‌دهد، ولی عموم محصولاتی که می‌توان با این مقدار پول تهیه کرد، تولیدات سایپا هستند.
در این بازه قیمتی می‌توان از سایپا محصولات خانواده پراید، تیبا و ساینا و از ایران‌خودرو نیز پژو GLX 405 را خریداری کرد.
در بین محصولات سایپا، انواع پراید که درواقع بیشترین سهم از تولید را به خود اختصاص می‌دهند، در 3 استان، تهران، کاشان و آذربایجان درمجموع به تعداد 51,648 دستگاه تا پایان شهریور امسال تولیدشده‌اند که این عدد به نسبت 6‌ماهه نخست سال 94 رشد 18.4 درصدی داشته است.
در این میان ایران‌خودرو که در این بازه قیمتی سهم ناچیزی در مقایسه با سایپا دارد هم ‌رشد منفی 64.3 درصدی تولید محصولات پژو 405 در 6ماهه نخست امسال در مقایسه با سال 94 را داشته و در کل تولید محصول پژو‌GLX 405 ‌ را به میزان 17.1 درصد نسبت به سال قبل کاهش داده است. این مسئله را می‌توان نشانه خوبی در روند تکاملی ایران‌خودرو برای از چرخه خارج‌کردن محصولات قدیمی و تولید محصولات جدید در جریان تحولات اقتصادی پسابرجامی دانست.
هرچند در این بازه قیمتی پر‌تقاضا تعداد نسبتا محدودی از محصولات برای عرضه وجود دارد ولی بر اساس آمار 61.89 درصد از تولیدات شرکت خودروسازی سایپا را انواع پراید و تیبا تشکیل می‌دهد که همگی در این بازه قیمتی هستند و این مسئله نشان از تمرکز بالای این شرکت بر بازه قیمتی کمتر از 30 میلیون تومان دارد. درمجموع 6 ماه ابتدای سال جاری 133,106 دستگاه پراید و تیبا (در همه مدل‌ها) از مجموع 215,246 دستگاه خودرو سواری ساخت سایپا را شامل می‌شود. این در حالی است که ایران‌خودرو تنها 24.8 درصد از تولیدات خود را در این بازه قیمتی عرضه می‌کند که آن‌هم فقط پژو 405 GLX‌‌ در دو نوع بنزینی و دوگانه‌سوز است و مدتی است از تولید سمند SE که در همین بازه قیمتی قرار داشت، خبری نیست و به نظر می‌رسد ایران‌خودرویی‌ها آن را به نفع پژو 405 از خط تولید خارج کرده‌اند. البته نمونه‌های 4 سیلندر خودرو MVM110 هم در این بازه قیمتی قرار دارد که البته در نیمه نخست سال فقط 46 دستگاه از آن تولیدشده است و بنابراین می‌توان سهم آن را در این بازه قیمتی ناچیز دانست ضمن آنکه با عرضه نمونه‌های به‌روز‌شده این خودرو، احتمالا به‌زودی شاهد خروج آن از خط تولید خواهیم بود تا این بازه قیمتی در انحصار ایران‌خودرو و سایپا باقی بماند.

30 تا 40 میلیون تومان

به‌ جرأت می‌توان گفت که در این بازه قیمتی ایران‌خودرو یکه‌تاز بازار است و توانسته سایپا و دیگر خودروسازان را شکست دهد. بخش عمده‌ای از تولیدات پرتیراژ ایران‌خودرو در این بازه قیمتی قرار دارند و همچنین بازار دست‌دوم این بازه قیمتی هم به دلایل مختلف همیشه داغ است. با این بودجه می‌توان از شرکت ایران‌خودرو محصولات خانواده سمند و سورن، خانواده پژو پارس و پژو 206، رانا و تندر90 را خریداری کرد و در سوی دیگر همچنین پارس‌خودرو هم در این بازه قیمتی برلیانس H220 و H230 دستی و تندر90 را ارائه می‌کند. در این بین شرکت مدیران‌خودرو هم MVM110S را در دو تیپ کامفورت و لاکچری به بازار عرضه می‌کند. پارس‌خودرو با عرضه 32,255 دستگاه خودرو در 6ماهه سال جاری، 39.32 درصد از تولیدات خودش را در این بازه عرضه می‌کند. همچنین شرکت خودروسازان راین هم در این بازه قیمتی محصول V5‌ را تولید می‌کند که البته در نیمه ماه اول امسال این خودرو به بازار عرضه نشده است.
همان‌طور که در بالا هم گفته شد، در این بازه قیمتی ایران‌خودرو تقریباً بی‌رقیب است به‌طوری‌که 65.4 درصد از تولیداتش در این بازه قیمت‌گذاری شده‌اند. همچنین مدیران‌خودرو هم 34.4 درصد از بازار محصولات خود را به این بازه قیمتی اختصاص داده است. درمجموع اختیار بازار در این بازه قیمتی با 81.8 درصد سهم بازار در اختیار ایران‌خودرو است و بافاصله زیاد پارس‌خودرو و مدیران‌خودرو به ترتیب 14 و 3.7 درصد از سهم بازار این بازه قیمتی را به خود اختصاص می‌دهند.

40 تا 50 میلیون تومان

در این بازه قیمتی می‌توان محصولاتی چون دنا و H30Cross را از ایران‌خودرو، آریو 1.5 دستی را از سایپا، ساندرو (اتوماتیک و دنده‌ا‌ی) و ساندرو استپ‌وی دستی، برلیانس H220 و H230 اتوماتیک و H320 و H330 دنده‌ای را از پارس‌خودرو، لیفان X50دستی را از کرمان‌موتور و محصولاتی همچون MVM 530 ،MVM315 را از مدیران‌خودرو خریداری کرد. در این بازه ورود خودروهای چینی به بازار کاملا‌ مشهود است. شروع قیمتی خودروهای چینی که به‌تازگی محبوبیت نسبی در بازار ایران پیداکرده‌اند، از حدود 45 میلیون تومان آغاز می‌شود. شاید بتوان این بازه قیمتی را مهجورترین بازه قیمتی ازنظر توجه بازار دانست. خودروهایی که در این بازه قیمتی تولید می‌شوند محدود هستند و به همین جهت بازار رقابتی چندانی در این بازه وجود ندارد. البته این مسئله را می‌توان به دو صورت کاملا مجزا تحلیل کرد؛ یکی بر این مبنا که این بازه قیمتی درواقع مرز میان خودروهای ایرانی و چینی است و بنابراین در این میان تمایلی به رقابت بین ایران و چین وجود ندارد و دیگر اینکه با توجه به کم محصول بودن این بازه قیمتی اگر هرکدام از خودروسازان بتوانند خودرویی با این قیمت ولی با شرایط فروش وسوسه‌کننده تولید و عرضه کنند، احتمالا صاحب این بازه قیمتی خواهند شد.
ایران‌خودرو سهمی معادل 4 درصد از تولیدات خود را در این بازه قیمت‌گذاری کرده است. همچنین پارس‌خودرو، مدیران‌خودرو و کرمان‌موتور به ترتیب 11.8، 26.1 و 13.1 درصد از تولیداتشان را در بازه 40 تا 50 میلیون تومان قیمت‌گذاری کرده‌اند.
بر اساس سهم تولید، کلیه خودروهایی که در این بازه قیمتی تا شهریور امسال تولیدشده‌اند 29,009 دستگاه خودرو است که از این ‌بین 38.8 درصد ایران‌خودرو، 33.3 درصد پارس‌خودرو، 21.3 درصد مدیران‌خودرو و 7 درصد کرمان‌موتور سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند.

50 تا 60 میلیون تومان

در این بازه قیمتی حضور چینی‌ها بیشتر از قبل احساس می‌شود و بازار خودروهای چینی بسیار گسترده‌تر از محصولات داخلی است.با این بودجه می‌توان در بین محصولات داخلی از سایپا آریو 1.6 اتوماتیک، از پارس‌خودرو برلیانس H320 و H330 دنده‌ای و رنو ساندرو استپ‌وی اتوماتیک، از کرمان‌موتور لیفان X50 و جک J5 اتوماتیک و از مدیران‌خودرو MVM 550 اتوماتیک معمولی را خریداری کرد. همچنین گروه خودروسازی راین هم دو خودرو ولیکس C30 (دنده‌ای و اتوماتیک) و D60 را ارائه می‌کند که این خودرو‌ها به‌جز مدل اتوماتیک ولیکس C30 در 6 ماه نخست امسال به بازار عرضه نشده‌اند.
ایران‌خودرو و سایپا در این بازه قیمتی کاملاً عرصه را به رقبای چینی واگذار کرده‌اند و ازاین‌رو شرکت‌های کرمان‌موتور و مدیران‌خودرو به ترتیب 30 و 45 درصد از تولیدات خود را در این بازه قیمتی به بازار عرضه می‌کنند و می‌توان گفت که در این قیمت کاملاً بی‌رقیب هستند. شرکت خودروسازان راین نیز در ‌‌6‌ماهه ابتدایی سال جاری 100 درصد تولید خود را در این بازه قیمتی متمرکز کرده است که البته به واسطه تیراژ کم تولید، نتوانسته در آمارها جایگاه مناسبی کسب کند.

جمع‌بندی

از مجموع 461,033 دستگاه خودرو تولیدی در کل بازه‌های قیمتی مورد بررسی، سهم تولید و فروش به نسبت بالا رفتن قیمت به‌صورت صعودی پایین می‌آیند که البته با توجه به توان عمومی خرید در بازار ایران امری طبیعی به نظر می‌رسد. بر اساس آمار موجود بازه زیر 30میلیون تومان 48 درصد و بازه 30 تا 40 میلیون تومان 44 درصد از کل تولید خودروهای زیر 60 میلیون تومان را به خود اختصاص می‌دهند. این در صورتی است که بازه 40 تا 50 میلیون تومان 6درصد و 50 تا 60 میلیون تومان تنها 2 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص می‌دهند. با بررسی این موضوع می‌توان به این مسئله پی برد که حضور کم‌رنگ خودروسازان داخلی در بازه قیمتی 40 تا 60 میلیون تومان تصمیمی نه از سر بی‌دقتی بلکه بسیار هوشمندانه بوده است، زیرا سهم بازار در این بازه قیمتی بسیار اندک است و سرمایه‌گذاری در این قسمت احتمال شکست را دوچندان می‌کند. البته لازم به ذکر است که با توجه به مهجور بودن این بازه قیمتی، اگر هر خودروسازی بتواند خودرویی را با شرایط فروش ایده‌آل در این بازه قیمتی به بازار عرضه کند، می‌تواند اختیار بازار را به‌دست بگیرد.درنهایت با استناد به اعداد و ارقام می‌توان گفت بازه قیمتی زیر 40 میلیون تومان، بیشترین میزان تقاضا را در بازار دارد و اگر خودروسازی بخواهد خودرویی تولید کند، برای فروش بهتر آن باید قیمتی در این بازه برای آن خودرو تعریف کند تا بتواند در بازار رقابت کند هرچند در مقابل با توجه به رقبای حاضر در این بخش و البته لزوم داخلی‌سازی بالا برای رسیدن به چنین قیمتی، حضور رقبای جدید در این بخش بسیار دشوار است و با این حساب شاید بازار خودرو ایران باید به خودروهای فعلی در این بازه قیمتی عادت کند و بدتر آنکه با خروج آنها از خط، شاید شاهد عدم عرضه جایگزین برایشان باشیم.