بررسی عیوب ناشی از آسیب دیدگی شاسی

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز، اگرچه شاسی خودرو از هر نوعی که باشد بسیار مهندسی شده و مستحکم طراحی و ساخته می‌شود اما از دیدگاه اهمیت، شاسی از مهم‌ترین ارکان تشکیل‌دهنده یک وسیله نقلیه به شمار می‌‌آید و از این رو ایرادها و آسیب‌های مربوط به آن نمود بارز و چشمگیری در عملکرد خودرو دارد و تاثیر خود را به سرعت نشان می‌دهد. مسائل بسیاری می‌تواند در آسیب‌دیدگی شاسی موثر باشد اما برخی از این آسیب‌دیدگی‌ها منشأ بارز و مشخص‌تری دارند که تشخیص آنها دور از انتظار و دشوار نیست. مواردی چون تصادف شدید، عبور از دست‌انداز‌های نامتعارف با سرعت بالا، افتادن با شدت زیاد در چاله و فرورفتگی، چرخاندن فرمان به هنگام گیرکردن چرخ‌ها، تصادف و واردآمدن ضربه شدید جانبی به محورها و... باعث آسیب‌دیدگی شاسی می‌شوند.
 
علائم شاسی آسیب‌دیده
در ادامه به بررسی برخی ایرادهای رایج در خودرو می‌پردازیم که از آسیب‌های وارده به شاسی نشأت می‌گیرند.
1- گیجی فرمان
انحراف دائمی خودرو به یک طرف چه کم و چه زیاد در مرحله اول باید از سیستم چرخ و فرمان مورد بررسی قرار بگیرد. زمانی که چرخ و فرمان و تمام زوایای حیاتی محورها سالم تشخیص داده شوند، آن موقع باید به سلامت شاسی شک کرد. تصادف شدید و یا وارد آمدن ضربه سنگین به محور می‌تواند تاثیر مستقیم در سرشاسی و یا ستون کمک‌فنر بگذارد که در نتیجه آن خودرو میل به کشیده شدن به یک سمت دارد. این مشکل با رها کردن فرمان و کشش خودرو به یک سو و یا نیاز به اعمال نیرو بر فرمان برای هدایت خودرو در خط مستقیم هنگام حرکت و همچنین لاستیک‌سایی در محور جلو (یا عقب وابسته به محل آسیب‌دیدگی) در درازمدت قابل تشخیص است که بسیاری از مواقع با تنظیم زوایای فرمان نیز بهبود نمی‌یابد.
 
2- صدا‌ و اصطکاک نامتعارف
بروز صداهای نامتعارف در جلوبندی خودرو، صداهایی که نشان از اصطکاک و یا برهم خوردگی قطعات و سایش غیرمعمول بوشینگ‌های جلوبندی بخصوص به صورت انحصاری در یک سمت خودرو است که نشان از آسیب‌دیدگی سرشاسی است. درصورت شدید بودن این ضایعه آسیب‌دیدگی بوشینگ‌ها و صداهای تولیدی هنگام حرکت خودرو با شدت بیشتری نمود پیدا می‌کند که تاثیر خود را در برهم زدن زوایای حیاتی چرخ و برهم خوردن هندسه فرمان نشان می‌دهد. همچنین تاثیر برهم خوردگی زوایای چرخ می‌تواند در چهارشاخ پولوس (در خودروهای محور جلو) و شکستگی آن و یا بریدن خود پولوس تحت فشار زیاد نمود پیدا کند.
 
3- جهت‌گیری گشتاوری
جهت‌گیری گشتاوری یا انحراف تحت اعمال گشتاور و یا Torque Steer به حالتی گفته می‌شود که هنگام شتابگیری سریع و پرگاز خودرو میل به انحراف دارد و به یکسو کشیده می‌شود. جهت‌گیری گشتاوری پدیده بسیار رایجی است و هنگام شتابگیری سریع در خودروهای قدرتمند و دارای گشتاور بالا و بخصوص خودروهای قدرتمند متحرک جلو به فراوانی حس می‌شود. اما آنچه باعث می‌شود هنگام جهت‌گیری گشتاوری به سلامت شاسی شک کرد، جهت‌گیری همیشگی خودرو به یک سوی مشخص هنگام هربار شتابگیری است. اگر خودرو سالم باشد هنگام شتابگیری سریع ممکن است به راست و یا چپ منحرف شود و انحراف آن قابل پیش‌بینی نیست اما اگر یک طرف شاسی آسیب‌دیده باشد و این آسیب‌دیدگی موجب برهم‌خوردن زوایای چرخ شود، این تغییر زاویه موجب ایجاد اصطکاک بیشتر در قطعات متحرک شده و در نتیجه طرف سالم‌تر نیروی پیشرانشی بیشتری ایجاد می‌کند و از این رو خودرو میل به انحراف ثابت به یک سوی مشخص پیدا می‌کند.
 
4- پوسیدگی شدید شاسی
شاسی خودرو به دلیل پوشیده‌شدن با مواد ضد‌زنگ معمولا مدت زمان بسیار زیادی را در سلامت به سر می‌برد اما هرگز نمی‌توان امکان پوسیدگی آن را رد کرد. شاسی خودرو به دلیل پیچیدگی طراحی و استفاده از آلیاژهای خاص قطعه یکپارچه و منحصر‌به‌فردی به حساب می‌آید. زمانی که شاسی دچار پوسیدگی شدید باشد می‌تواند به دلیل خستگی و از دست دادن استقامت در نواحی حساس دچار تنش و تغییر زاویه شود. تعمیرات شاسی پوسیده هرگز به سادگی تعمیرات پوسیدگی در اتاق خودرو نخواهد بود و هزینه و دشواری‌های بسیار زیادی به همراه خواهد داشت؛ به اندازه‌ای که در مواجهه با شاسی پوسیده در خودروهای قدیمی اولین پیشنهاد تعویض کامل شاسی (در خودروهای شاسی‌دار) است و نه تعمیر آن.
 
تعمیرات شاسی
مشهورترین روش تعمیر شاسی آسیب‌دیده عملی با نام شاسی‌کشی است. شاسی خودرویی که آسیب دیده است دچار انحنا و خمش و یا حتی شکستگی و پارگی می‌شود. زمانی که آسیب‌دیدگی به اندازه‌ای شدید است که منجر به تاب‌برداشتن و ایجاد انحنا در شاسی شود، باید به کمک دستگاه‌های مکانیزه شاسی‌کشی و یا تیفورهای مخصوص این کار اقدام به بازسازی جهت و انحنای شاسی آسیب‌دیده‌ کرد. در بسیاری از موارد جزئی‌تر شاسی دچار ترک‌خوردگی می‌شود که تعمیر آن با جوشکاری مخصوص انجام شده و این ترک‌خوردگی درصورتی که به سرعت ترمیم شود، تاثیری منفی از خود به جا نمی‌‌گذارد اما درصورت گسترش وسعت آسیب‌دیدگی می‌تواند خستگی و پارگی شدیدتری را در شاسی به وجود آورد. نکته بسیار مهم در تعمیر شاسی آسیب‌دیده آن است که امر مهم شاسی‌کشی نیازمند داشتن علم در کنار داشتن بهترین دستگاه شاسی‌کشی است و هیچ یک از این دو به‌تنهایی نمی‌تواند شاسی آسیب‌دیده را ترمیم کند. ترمیم آسیب‌دیدگی شاسی در انواع شاسی مستقل به‌مراتب ساده‌تر و ممکن‌تر است تا در خودروهای دارای شاسی فضایی و یا نوع مونوکوک و یونی بادی. به‌صورت خلاصه آسیب‌دیدگی شدید شاسی در نمونه‌های مونوکوک هرگز بسان روز اول ترمیم نخواهد شد.
نویسنده: مصطفی انیسی