آلوگی هوا نقض حقوق شهروندی است

به گزارش پدال نیوز به نقل از ایسنا ، این جا نفس هایم سنگین است ، رنگ آبی آسمانم خاکستری است، با هر دمی کلی سرب به ریه هایم وارد می‌شود، این جا آسمان آبی و هوای پاکم آروزست، حالا یک سوال، آیا این آرزو یا تقاضا زیاده خواهی است یا حق من است؟ یکی از حقوق مردم هر سرزمینی برخوردار شدن یکایک آن ها از محیط زیستی با کیفیت و شرایطی در خور زندگی سالم و پاک است .بهره مندی از هوا، آب، خاک و غذای سالم جزء بدیهیات حقوق شهروندی در هر کشور و دینی است حالا بماند که دین ما برترین دین است و حتی کوچکترین احکام آن برای سلامت و آرامش انسان‌ها وضع شده است اما مهمترین حق شهروندان که به نوعی در حیات آن‌ها نقش اساسی دارد به فراموشی سپرده شده، هوای پاک حق مسلم من، شما و فرزندان ماست، پس چرا آن را با جدیت از مسئولان مطالبه نمی‌کنیم؟
 
سالهاست در کلان شهرها به ویژه تهران سرب تنفس می‌کنیم، عمرمان کم شده و بر بار هزینه‌های اقتصادی خود، خانواده و جامعه افزوده ایم، اگر من و تو، ما شویم و این حق فراموش شده خود را مطالبه کنیم، شاید هوای پاک و آسمان آبی دیگر آرزو نباشد.
 
 *ردپای سبز محیط زیست در منشور حقوق شهروندی   
 
چندی پیش رئیس جمهور کشور با ارسال پیامکی به تمامی شهروندان ایرانی از تصویب منشور حقوق شهروندی و رونمایی از آن خبر داد، در سه بند و 6 ماده از این منشور به حق محیط‌ زیستی شهروندان پرداخته شده که این امر، مغفول ماندن منشور حقوق شهروندی در حوزه زیستی را نشان می‌دهد.
 
این حقوق از گذشته وجود داشته اما عمل نکردن به آن ها سبب ارائه و ابلاغ آن توسط رئیس جمهور شده تا حقوق مردم را به آن ها یادآور شود.
 
*بندی با حق هوای پاک در منشور حقوق شهروندی  
 
منشور حقوق شهروندی که به استناد اختیار حاصل از اصل‌های 113 - 121 و 134 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، توسط رئیس جمهور امضا شده، حاوی یک مقدمه، 22 بند و 120 ماده، به‌علاوه بخش سازوکار اجرا و نظارت برحسن اجرای حقوق شهروندی‌ است.
 
طرح مسئله محیط زیست در این منشور در واقع نشانگر وضعیت نابسامان محیط زیست کشور در حوزه‌های مختلف اعم از محیط انسانی و طبیعی است.  
 
معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در کانال تلگرامی خود درباره بندهای محیط زیستی منشور حقوق شهروندی این چنین نوشت:
 
الف - حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی
 
ماده 2 - شهروندان از حق زندگی شایسته و لوازم آن مانند آب بهداشتی، غذای مناسب، ارتقای سلامت، بهداشت محیط، درمان مناسب، دسترسی به دارو، تجهیزات، کالاها و خدمات پزشکی، درمانی و بهداشتی منطبق با معیارهای دانش روز و استانداردهای ملّی، شرایط محیط زیستی سالم و مطلوب برای ادامه زندگی برخوردارند.
 
ظ - حق آموزش و پژوهش
 
ماده 108- حق دانش‌آموزان است که از آموزش‌و پرورشی برخوردار باشند که منجر به شکوفایی شخصیت، استعدادها و توانائی‌های ذهنی و جسمی و احترام به والدین و حقوق دیگران، هویت فرهنگی، ارزش‌های دینی و ملی شود و آن‌ها را برای داشتن زندگی اخلاقی و مسئولانه توأم با تفاهم، مسالمت، مدارا و مروت، انصاف، نظم و انضباط، برابری و دوستی بین مردم و احترام به محیط‌زیست و میراث فرهنگی آماده کند.
 
ع - حق محیط‌زیست سالم و توسعه پایدار
 
ماده 112- حفاظت از محیط‌زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه‌ای همگانی است، از این ‌رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن‌که با آلودگی محیط‌زیست یا تخریب غیرقابل‌جبران آن همراه باشد، ممنوع است. حفاظت، بهسازی و زیباسازی محیط ‌زیست و گسترش فرهنگ حمایت از محیط ‌زیست حق شهروندان است و دولت این حق را در برنامه‌ها، تصمیمات و اقدام‌های توسعه‌ای، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی مدنظر قرار می‌دهد و با آلودگی و تخریب محیط ‌زیست مقابله می‌کند.
 
ماده 113- هر شهروند حق بهره‌مندی از محیط‌زیست سالم، پاک و عاری از انواع آلودگی، از جمله آلودگی هوا، آب و آلودگی‌های ناشی از امواج و تشعشعات مضر و آگاهی از میزان و تبعات آلاینده‌‌های محیط ‌زیست را دارد، دستگاه‌های اجرایی برای کاهش آلاینده‌های زیست ‌محیطی به‌ویژه در شهرهای بزرگ، تدابیر لازم را اتخاذ می‌کنند.
 
ماده 114- هرگونه اقدام به‌ منظور توسعه زیربنایی و صنعتی مانند احداث سدها و راه‌ها و صنایع استخراجی، پتروشیمی یا هسته‌ای و مانند آن باید پس از ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی انجام شود، اجرای طرح‌های توسعه‌ای منوط به رعایت دقیق ملاحظات زیست‌محیطی خواهد بود.
 
ماده 115- دولت با ایفای نقش بین‌ المللی مؤثر از طریق همکاری‌های اقتصادی، تبادل اطلاعات، انتقال دانش فنی و مبادله فرهنگی برای تحقق توسعه پایدار همه‌جانبه و متوازن و رفع موانع بین‌المللی اقدام خواهد نمود، حق شهروندان است که از مزایا و منافع فن‌آوری‌های نو در تمامی زمینه‌ها از جمله بهداشتی، پزشکی، دارویی، غذایی، اقتصادی و تجاری بهره‌مند شوند.  
 
امید است، اجرای این منشور، در کنار امور دیگر، در حوزه محیط زیست نیز با فراهم آوردن فضای مناسب برای فعالیت گروه‌های داوطلب، گره‌گشای مشکلات متعدد شود.
 
*آلودگی هوا،نقض حقوق شهروندی است
 
عدم توجه به ملاحظات زیست محیطی سبب افت کیفیت زندگی مردمی می شود که در آن کشور زندگی می کنند و آلودگی هوا دقیقا نتیجه همین بی توجهی به شاخص های اصلی زندگی است.
 
مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اظهار داشت: آلودگی هوا در ایران آشکارا، پارادوکس اصل 50 قانون اساسی است، چراکه این قانون تأکید کرده حفظ محیط زیست لازمه حیات رو به رشد مردم ایران است .
 
وی ادامه داد: اگر آب، خاک، هوا و مواد غذایی ما آلوده باشد یا به عبارتی سالم نباشد، آشکارا حقوق شهروندی دچار ضایعه شده است.
 
*مردم مطالبه گر هوای پاک باشند
 
مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر مطالبه مردم برای تحقق هوای پاک، افزود: مردم از طریق رسانه ها و تریبون ها می توانند یا ایجاد حساسیت حق هوای پاک را مطالبه کنند، البته در دانشگاه این حق با طنین بهتری مطالبه می‌شود .
 
*بی توجهی نمایندگان مردم برای تحقق هوای پاک
 
درویش با اشاره به نقش نمایندگان مردم در مجلس و شورای شهر گفت: نمایندگان مردم در مجلس و شورای شهر می توانند بهره مندی از هوای پاک را به عنوان اولویت و حق جدی مطالبه کنند اما متاسفانه این طور نیست، چرا که  نمایندگان مجلس در حال حاضر به بررسی لایحه هوای پاک به عنوان اولویت جدی نمی پردازند و بیش از سه سال می‌شود که این لایحه هنوز نتوانسته اولویت رسیدگی در صحن علنی مجلس را پیدا کند.
 
وی بیان داشت: اگر شعار محیط زیست می دهیم، باید در عمل نشان دهیم که چقدر محیط زیست اهمیت دارد، آن موقع است که لایحه بسیار مهمی مثل هوای پاک می تواند دو فوریتی گرفته و مورد رسیدگی قرار گیرد.
 
مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: اگر هوای پاک و حق بودن آن برای مردم در اولویت باشد، نمایندگان مردم باید چند روز مرخصی خود را لغو کنند یا  چند ساعتی بیشتر در بهارستان بمانند و این لایحه را بررسی کنند.
 
*قصورکنندگان در دستیابی به هوای پاک مشخص می شوند
 
درویش بیان داشت: لایحه هوای پاک برای اولین بار تکلیف 16 وزارتخانه و سازمان را در مدیریت بحث آلودگی هوا  مشخص می کند، بنابراین در این زمان است که مردم می توانند مطالبه کنند و بدانند کدام بخش در ماجرای آلودگی هوا وظایف خود را خوب انجام و کدامیک قصور کرده اند.  
 
*افزایش  روزهای سالم  
 
مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: با بررسی آمارها در طول چند سال گذشته، یعنی از سال 90 تاکنون، تعدا روز های ناسالم کاهش و تعداد روزهای سالم در حال افزایش است، اما ما با استانداردهای قابل قبول جهانی فاصله داریم.
 
*اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم
 
درویش بیان داشت: در سطح مدارس، دانشگاه ها و رسانه ها باید بیشتر به موضوع آلودگی هوا پرداخته شود تا مردم نسبت به اینکه هوای پاک حق مستلزم آن‌ها است، آگاه شوند.
 
*برای گوشت، وزیر بازخواست می کنند اما برای هوا نه!
 
وی افزود: همه دیدید وقتی قیمت گوشت افرایش یافت، چندین نماینده مجلس وزیر را بازخواست کردند که چرا این وضعیت رخ داده، در مورد مرغ و تخم مرغ هم دقیقا شاهد همین اتفاق بودیم ،اما این حساسیت ها درباره ملاحظات زیست محیطی دیده نشده یا کمتر دیده می شود.
 
درویش تأکید کرد: در حقیقت رسانه ها باید کمک کنند تا آلودگی هوا و حق شهروندان برای تنفس هوای پاک در اولویت قرار گیرد.  
 
* مبلمان شهری باید انسان محور شود  
 
برای رفع آلودگی هوا در تهران و سایر کلان شهر ها باید از تجربه دیگر کشورها استفاده کنیم تا مجبور به تجربه کردن مجدد آن‌ها نباشیم، امروزه کشورهایی مثل آلمان، بریتانیا، هلند، دانمارک و نروژ فقط به دنبال ارتقا کیفیت سوخت و خودروها نیستند، در آلمان در سال 10 هزار نفر بر اثر آلودگی ناشی از خودرو دیزل دچار مرگ زودرس می‌شوند، آن هم  دیزلی که استاندارد آن ها یورو 6 است، پس وضعیت کشورهای جهان سوم مثل ما مشخص است، در بهترین حالت تنها 20 درصد از خودروهایی که در تهران تردد می‌کنند، استاندارد یورو 4 دارند.
 
مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست درباره راه حل کاهش آلودگی هوا گفت: ما باید به سمت تغییر مبلمان شهری براساس انسان محوری باشیم و به جای ساخت تونل ها، پل، اتوبان، بزرگراه‌ها و پارکینگ طبقاتی بیشتر که چراغ سبزی به تردد روزافزون خودروها نشان دهیم، به سمت گسترش حمل و نقل عمومی و ارتقا کیفیت آن‌ها باشیم، مسیرهای ایمن دوچرخه سواری و پیاده راه ایجاد کنیم تا موجب کاهش آلودگی هوا و صوتی شویم.
 
درویش با انتقاد از نحوه تبلیغاتی کشور افزود: متأسفانه یک شهردار فکر می‌کند که هرچه در بیلان کاری خود ساخت اتوبان، پل، بلوار و مصرف آسفالت و سیمان بیشتری به ثبت برساند موفق و خوب بودن خود را نشان داده است.  
 
وی در پایان گفت: برای تغییر این نظام ارزشی، رسانه ها، آموزش و پرورش، وزارت علوم، صدا و سیما و وزارت ارشاد نقش چشمگیری دارند.