جابه‌جایی برند‌ها در طبقات اجتماعی ایران

پدال نیوز// وجود تحریم‌ها در چند سال اخیر باعث شد که خبری از حضور برندهایی نظیر کره‌یی، ژاپنی و اروپایی در خطوط تولید ایران نباشد، برند‌هایی که در دهه 80 و اوایل 90 پاسخگوی نیاز طبقه متوسط جامعه ایران بود.
 
 اما برخی برند‌های چینی در غیبت برندهای ژاپنی و کره‌یی از شکاف ایجادشده نهایت بهره را برده و به بیانی می‌توان گفت که کشف فرصت کرده و در بازار ایران به‌خصوص در بازار طبقه متوسط با حجم وسیعی از فروش ورود پیدا کردند. استراتژی کشور چین ورود به بخشی بسیار جذاب در کشور ایران به نام طبقه متوسط بود. طبقه متوسط جامعه از نظر تاریخی به عنوان طبقه‌یی از جامعه در نظر گرفته می‌شود که بالاتر از کارگر و دهقان و پایین‌تر از طبقه اشراف بوده است. در گذشته فرض بر این بود که این طبقه الگوی رفتاری متفاوتی با سطح بالاتر و پایین‌تر از خود دارد. در جامعه امروز نیز طبقه متوسط به عنوان بخشی از جامعه که مابین طبقه فقیر و غنی واقع شده است، تعریف می‌شود. افراد طبقه متوسط، پول کافی برای رفع تمامی نیازهای اصلی خود مانند خوراک و مسکن را دارند. پس می‌توان گفت که پول اضافی برای بهره‌گیری از دیگر کالاها و خدمات مورد نیاز خود را دارند و به بیانی بهتر قادرند برای بخشی از نیازهای غیرضروری خود نیز هزینه کنند. طبقه متوسط به شکل فعلی تا اوایل قرن بیستم وجود نداشت و 2نقطه از جهان که برای نخستین‌بار طبقه متوسط در آنها ظهور پیدا کرد، اروپا و ایالات متحده امریکا بود. احتمال دارد افرادی که روزی فقیر بوده و سال‌ها بعد کاملا ثروتمند شوند اما پیش از آنکه ثروتمند تلقی شوند، مدتی جزو طبقه متوسط جامعه بوده‌اند. یک اتومبیل انعکاس‌دهنده تصویری است که مالک آن از خود مجسم کرده است؛ همه دوست دارند، هنگامی که با خودرو خود مشغول رانندگی هستند، دیده شوند و دیگران شاهد موفقیت آنها باشند. به بیانی بهتر می‌توان گفت؛ فردی که در قشر متوسط قرار می‌گیرد رفتارش در مصرف با قشر فقیر جامعه تفاوت دارد.
 
این نکته‌یی که خودروسازان هوشمند داخلی به آن توجه کرده‌اند و متعاقب آن شاهد ورود خودروهای شاسی‌بلند با حدود قیمت 60میلیون تومان در بازار هستیم. اما شرایط سیاسی اخیر می‌تواند اثر قابل توجهی بر بازار این خودروها داشته باشد، چراکه با ورود مجدد برند‌های فرانسوی، ژاپنی، آلمانی، کره‌یی و دیگر برندهای کلاس متوسط جهانی به خطوط تولیدی کشور از یک‌سو و افزایش نسبی سرانه درآمد از سوی دیگر، جایگاه این خودروی‌های چینی در کشور جابه‌جا شده و شاید تبدیل به خودروهای اقشاری شود که کم‌درآمد‌تر بوده‌اند. البته این پدیده را در خودروهای وارداتی نیز می‌توان متصور بود؛ به‌طور مثال اگر ورود خودروهای با حجم موتور بالای 2500سی‌سی یا برند‌های خاص امریکایی و اروپایی به کشور با مکانیسمی همانند ورود این خودروها به مناطق آزاد کشور (ارس، اروند و انزلی) انجام شود، شاید توجه به برند‌هایی همانند تویوتا، هیوندایی و کیا در میان ثروتمندان بسیار کمرنگ شده و اقشار متوسط از این خودروها استفاده کنند.
 
 * پژوهشگر و مدرس دانشگاه