استاندارد سوخت، تولید دیزلی‌ها را به تاخیر انداخت

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت، ار طراحی و ساخت این موتورها در بهمن سال گذشته به وسیله شرکت ایران‌خودرو و با همکاری مشاوران آلمانی در مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو (ایپکو) آغاز شده و بنا به گفته کیوان وزیری، کارشناس طراحی پلتفرم شرکت ایران‌خودرو، در 3 ماه نخست سال 1395 به مرحله تولید نهایی و انبوه خواهد رسید که میزان سرمایه‌گذاری برای طراحی و ساخت این موتورها از 130 تا 250 میلیارد تومان است.
قابلیت نصب موتورهای دیزلی روی تمامی خودروها
موتور دیزلی یک موتور درون‌سوز است که به جای استفاده از سیکل احتراق بنزینی، از سیکل دیزلی برای حرکت، در آن استفاده می‌شود. تفاوت اصلی موتورهای دیزلی با موتورهای بنزینی این است که احتراق در این موتورها به شکل جرقه نیست بلکه در اثر فشار بالا و تراکم است. اجزای سنگین موتور دیزلی به گونه‌ای طراحی شده که تراکم و فشار بالا را تحمل می‌کنند. این موتورها در اثر تراکم بسیار بالا بدون جرقه زدن متراکم می‌شوند و عمل اصلی چرخه حرکت در آنها سیر تکامل پیدا می‌کند. مدیر طراحی پلتفرم شرکت ایران‌خودرو با اشاره به این مطلب با بیان اینکه ساختار موتورهای دیزلی در سیستم تنظیم سوخت با موتورهای بنزینی یا جرقه‌ای متفاوت است، در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: قطعاتی که در سیستم احتراق موتورهای بنزینی وجود دارد، در سیستم احتراق موتورهای دیزلی به‌کار نمی‌رود و این عامل یکی از مزیت‌های موتورهای دیزلی به شمار می‌رود. کیوان وزیری در ادامه تصریح کرد: از قطعاتی مانند پمپ انژکتور، لوله‌های انتقال سوخت و درنهایت انژکتورها در ساخت موتورهای دیزلی استفاده نمی‌شود.وی توضیح داد: موتورهای دیزلی براساس نحوه حرکت 4زمانه و 2زمانه هستند که در این میان سیکل موتورهای دیزلی شرکت ایران‌خودرو، 4زمانه است. مدیر طراحی پلتفرم شرکت ایران‌خودرو با بیان اینکه فاز مطالعاتی و اجرایی طراحی موتور دیزلی ایران‌خودرو در بهمن سال 1393 در مرکز تحقیقات ایران‌خودرو به‌طور رسمی آغاز شده، تصریح کرد: کار طراحی موتور دیزلی با انتخاب مشاور از یک شرکت آلمانی آغاز شده و در 3 ماه نخست سال 1395 این موتورهای دیزلی با جدول زمان‌بندی به مرحله تولید نهایی و انبوه خواهند رسید.وزیری به میزان سرمایه‌گذاری اختصاص‌یافته به طراحی و تولید موتور دیزلی شرکت ایران‌خودرو اشاره کرد و گفت: سرمایه‌گذاری که روی موتور دیزلی انجام می‌شود، بستگی به فرآیند تکوین و طراحی محصول دارد و به هر میزان که حساسیت این طراحی بیشتر بوده و مراحل بازرسی و نظارت هم دقیق‌تر باشد، باید هزینه‌های بیشتری پرداخت شود زیرا در طراحی و ساخت این موتور باید هم هزینه‌های آموزشی و هم هزینه‌های ساخت را درنظر گرفت؛ ولی به‌طور کلی از 130 تا 250 میلیارد تومان سرمایه به طراحی و ساخت این موتور اختصاص پیدا می‌کند. وی استاندارد سوخت گازوییل را عامل اصلی در به تاخیر افتادن طراحی و ساخت موتورهای دیزلی دانست و افزود: سوخت موتورهای دیزلی گازوییل است. این درحالی است که متاسفانه هم‌اکنون در کشور سوخت‌های گازوییلی استاندارد لازم را برای استفاده در موتورهای دیزلی طراحی شده ندارند زیرا موتورهای دیزلی براساس استاندارد مصوب یورو 4 و یورو 5 تولید می‌شوند ولی سوخت گازوییل فعلی استاندارد لازم و مطابق با این موتورها را ندارد. موتورهای دیزلی روی هر خودرویی قابلیت نصب دارند و با نصب این موتور تغییری در ساختار خودرو به وجود نمی‌آید. مدیر طراحی پلتفرم شرکت ایران‌خودرو ادامه داد: امید است زمانی که موتورهای دیزلی وارد بازار شوند، سوخت گازوییل استاندارد در داخل وجود داشته باشد زیرا موتورهای دیزلی در صورت نبود سوخت گازوییلی قابل استاندارد، با مشکل مواجه می‌شوند.
ضرورت کاهش ناخالصی در سوخت دیزلی‌ها
موتورهای پیستونی درون‌سوز به 2 دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دسته اول موتورهای سیکل اوتو یا موتورهای جرقه‌ای بوده و دسته دیگر موتورهای سیکل دیزل یا موتورهای تراکمی هستند. در دسته نخست مخلوط سوخت و هوا به وسیله جرقه محترق می‌شود و در دسته دوم عامل احتراق سوخت، دمای بالای هوا در محفظه احتراق، به علت نسبت تراکم بالای موتور است که موتورهای بنزینی جزو دسته اول و موتورهای دیزلی جزو دسته دوم هستند. کارشناس تحقیقات خودرو پارس‌خودرو با اشاره به اینکه نسبت تراکم بالای موتورهای دیزلی اصلی‌ترین تفاوت این موتورها با موتورهای بنزینی است، در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: نسبت تراکم موتورهای بنزینی در مقایسه با موتورهای دیزلی پایین است و به همین دلیل این موتورها با فشار پایین‌تر کار می‌کنند. در این موتورها از سوخت‌هایی که از قابلیت احتراق بالا و چگالی پایین برخوردارند، مثل سوخت‌های مایع سبک همچون بنزین یا الکل، یا گازهایی مانند متان «سی‌ان‌جی» یا پروپان «ال‌پی‌جی»، استفاده می‌شود، به همین دلیل این موتورها نسبت به موتورهای دیزلی سبک‌تر، ساده‌تر و ارزان‌تر هستند.
امیرحسین مومن در ادامه خاطرنشان کرد: مخلوط سوخت و هوا در موتورهای دیزلی به وسیله تراکم منفجر می‌شود، یعنی در این موتورها دمای هوای محبوس شده در محفظه احتراق، بر اثر فشار تراکم ایجاد شده به‌وسیله پیستون به اندازه‌ای بالا می‌رود که سوخت تزریق شده در محفظه احتراق بلافاصله محترق می‌شود و این تفاوت اصلی موتورهای بنزینی و دیزلی است. وی افزود: تراکم و دمای بالا سبب مزیت اصلی موتورهای دیزل نسبت به موتورهای بنزینی، یعنی مصرف پایین سوخت می‌شود، به‌طوری‌که موتورهای دیزلی در شرایط مشابه به علت بازدهی حرارتی بالاتر، دارای مصرف سوخت 30 تا 40 درصد کمتر بوده و به همین میزان نیز تولید آلاینده 2CO کمتر است. مومن ادامه داد: مزیت دیگر موتورهای دیزلی، تولید قدرت و گشتاور بالاتر در دورهای پایین‌تر نسبت به موتورهای بنزینی است که باعث استهلاک کمتر و دوام بیشتر این موتورها می‌شود. وی با بیان اینکه بکارگیری موتورهای دیزل در کشور مشروط به ملاحظاتی است، تصریح کرد: سوخت موتورهای دیزلی از برش‌های سنگین نفتی با میزان تولید بالاتر و هزینه به نسبت کمتر است و این موتورها بدون تغییرات ساختاری قابلیت استفاده از بیودیزل (سوخت‌های با منشأ گیاهی) به عنوان سوخت‌های پاک و سبز را نیز دارند ولی فناوری و قطعات سیستم تزریق سوخت در موتورهای دیزلی نسبت به موتورهای بنزینی بسیار پیچیده و گران است. مومن تاکید کرد: وجود آلودگی، ناخالصی‌ها به‌ویژه آب در سوخت دیزل کنونی کشور، سبب آسیب زدن جدی به موتورهای دیزلی نسل جدید به‌ویژه در خودروهای سواری می‌شود. به‌طوری‌که علاوه بر تحمیل هزینه بالای تعویض قطعات به کاربر، با آسیب وارد شدن به مکانیزم سیستم تزریق سوخت، آلایندگی خودرو نیز پس از مدتی کوتاه افزایش پیدا می‌کند.کارشناس تحقیقات خودرو پارس‌خودرو عنوان کرد: فشار تراکم و دمای بسیار بالای کارکرد موتور دیزل فعلی سبب ایجاد آلاینده‌های اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق و دوده به میزان بالاتر نسبت به موتورهای بنزینی می‌شود که برای کنترل آنها در موتورهای دیزل نسل جدید از کاتالیزور و فیلترهای خاص در مسیر خروجی دود خودرو استفاده می‌شود.
 
کاهش تولید این آلاینده‌ها و کارکرد صحیح تجهیزات
کاهش آلایندگی یادشده (کاتالیزور و فیلتر) مستلزم استفاده از سوخت دیزل پاک با میزان گوگرد و ذرات معلق حداکثر 10 تا 15 «پی‌پی‌ام» است که این میزان در سوخت دیزل که اکنون در جایگاه‌های سوخت کشور عرضه می‌شود، بین 800 تا 1000 «پی‌پی‌ام» است. به عبارت دیگر با استفاده از سوخت دیزل کنونی عرضه شده در کشور، خودروهای دیزلی امکان کسب استاندارد آلایندگی مجاز کشور برای خودروهای سواری (یورو 4 و 5) را ندارند. به گفته مومن در کنار قیمت بالاتر موتورهای دیزل (حداقل 1000 دلار) نسل نوین این موتورها به علت فناوری پیشرفته ساخت از نظر ابعاد و وزن نزدیک به موتورهای بنزینی بوده و قابلیت بکارگیری در خودروهای داخلی را دارند. کارشناس تحقیقات خودرو پارس‌خودرو معتقد است، هرچند در شرایط حاضر این مشکلات سبب تاخیر ورود خودروهای نوین دیزلی سواری به کشور شده، اما باید توجه داشت که موتورهای دیزلی نوین به نوعی آینده صنعت خودرو جهان را رقم می‌زنند و در صورت ایجاد زیرساخت مناسب آن در کشور، خودروسازان و مصرف‌کنندگان نیز آمادگی و تمایل بالا برای بکارگیری این فناوری نوین را
دارند. براساس این گزارش شرکت ایران‌خودرو کار طراحی و تولید موتورهای دیزلی را با بهره‌گیری از مشاوران آلمانی در 3 ماه نخست سال 1395 به مرحله تولید انبوه می‌رساند و به اعتقاد این شرکت، تنها عاملی که تولید این موتورها را تاکنون با روند روبه کاهشی مواجه کرده، نبود استانداردهای لازم در سوخت گازوییل به منظور استفاده از آن در موتورهای دیزلی است. دراین میان بنا به گفته کارشناسان در طراحی و ساخت موتورهای دیزلی از فناوری‌های پیشرفته‌تری نسبت به موتورهای بنزینی استفاده می‌شود، بنابراین این موتورها از قیمت بالاتری برخوردار هستند. با این حال جای خالی این موتورهای نه‌چندان نوپا در خودروسازی جهان و در صنعت و بازار خودرو ایران حس می‌شود.