طراحی «بومی» ضرورت ارتباط صنعت و دانشگاه

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت ، دانشگاه‌های بسیاری در رشته مهندسی خودرو در کشور فعالیت دارند و مقاله‌های بسیاری در سطح بین‌المللی تدوین می‌شود که تنها به عنوان منبعی برای دیگران در بحث‌های پژوهشی هستند و از این مطالعات در صنعت خودرو هیچ بهره‌برداری نمی‌شود، شاید بتوان گفت پویایی که در صنعت داخل به حالت ایستا می‌رسد. اما اولویت ارتباط بین صنعت و دانشگاه در صنعت خودرو با کدام بخش است، با خودروسازان یا قطعه‌سازان؟
چالش طراحی صنعتی خودرو
بهروز مشهدی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت در این‌باره اظهار کرد: این موضوع ریشه‌دار است و کارشناسان زیادی درباره آن اقدام به اظهارنظر کرده‌اند. بارها اشاره شده باید در بحث ارتباط صنعت و دانشگاه نیاز وجود داشته باشد، تا اتفاقی رخ دهد چراکه صنعت کشور مبتنی و متکی بر تحقیق و توسعه نیست تا به سمت مراجعی نظیر دانشگاه که پژوهشی هستند، بروند، بنیان صنعت ما بر مونتاژ بنا شده و به طور معمول پایه خودروهای تولید داخل، غیربومی است و با تغییرات جزئی در کشور ساخته می‌شود.
وی افزود: بنابراین به پژوهش‌های پایه‌ای نیازی نمی‌شود، از این رو ارتباط بین صنعت و دانشگاه اتفاق نیفتاده و با روند فعلی در آینده نیز اتفاق نخواهد افتاد زیرا نیازی در این زمینه احساس نمی‌شود.
این استاد مهندسی خودرو در پاسخ به این پرسش که با راه‌اندازی مراکز تحقیق و توسعه (R&D) در خودروسازی و قطعه‌سازی آیا نمی‌توان در ارتباط با صنعت و دانشگاه فناوری‌های وارد شده را ارتقا بخشید و به دانشی نو در این زمینه دست یافت، گفت: در حال حاضر چرخه معیوبی در حال فعالیت است که باعث می‌شود تبدیل شدن به طراح، دور از ذهن به نظر برسد زیرا همیشه محصولی را دراختیار می‌گیریم که از فناوری داخل بالاتر است و تا قطعه‌سازان و در نهایت خودروسازان با تولید این نوع فناوری به طور کامل آشنا شوند حدود یک دهه گذشته و فناوری‌ها نیز توسعه یافته بنابراین دوباره باید منتظر باشیم تا آنها فناوری جدیدی را در اختیار ما قرار دهند، اتفاقی که بارها در صنعت خودرو رخ داده و مسئله‌ای تازه نیست.
 
 
 
 
فرصت کوتاه
مشهدی در پاسخ به این پرسش که برای برون‌رفت از این فضا چه راهکارهایی از سوی دانشگاه پیشنهاد می‌شود، گفت: زمانی می‌توان به این نقطه رسید و فناوری بومی و داخلی داشت که فرصت کافی برای پژوهش در کشور وجود داشته باشد. بی‌شک دستیابی به فناوری و دانش در مدت یک تا 2 سال به‌دست می‌آید که لازم است برنامه‌ای 10 ساله تدوین شود تا همکاری‌های خوبی اتفاق افتاده و نتایج مطلوبی حاصل شود. عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه این مسئله در ظرفیت مدیران صنعت خودرو کشور وجود ندارد، تصریح کرد: مدیرانی که قرار است 2 تا 4 سال در سمتی باشند هیچگاه آینده بلندی را نمی‌بینند و در این مدت کوتاهی که سمت مدیریتی دارند به دنبال این هستند تا با شتاب، محصولی را تولید و ارائه کنند تا پیشینه خوبی از خود به جا بگذارند.
وی ادامه داد: در اختیار داشتن فناوری بومی مسئله‌ای درازمدت است و برای داشتن صنعتی داخلی باید فرصت لازم برای تحقیق و توسعه به آن اختصاص داده شود.
فرهنگ ضعیف کار
بارها اشاره شد که صنعت قطعه باید خود را از زیر لوای خودروسازان بیرون بکشد تا بتواند میدانی برای رقابت داشته باشد؛ مشهدی در این‌باره که در صورت ورود صنعت قطعه به طور مستقل ارتباط آن با دانشگاه می‌تواند راهگشایی در بحث صادرات باشد، اظهار کرد: این موضوع پیچیده است زیرا بحث داعیه فناوری قطعات به میان می‌آید و با وجود بحث‌های سیاسی که حکمفرماست مشخص نیست که فضایی برای صادرات فراهم می‌شود. ضمن آنکه قیمت تمام شده در امر صادرات مسئله بعدی است که باید موردارزیابی قرار گیرد. مشهدی همچنین درباره قیمت تمام شده بالای قطعات نیز توضیح داد: اکنون عملکرد کار پایین و فرهنگ کار در کشور ضعیف است. خارجی‌ها هم‌اکنون در 8 ساعت کاری، 7 ساعت کار مفید بدون وقفه و فعالیت دارند. بنابراین آمار عملکرد کار در ایران پایین است و نتیجه این امر کاهش تولید در کشور خواهد بود.
 
 
 
 
طرح‌ها محرمانه نمی‌ماند
حمیدرضا صمدی، فعال صنعت قطعه نیز در ارتباط بین صنعت و دانشگاه عنوان کرد: متاسفانه ارتباط بین صنعت و دانشگاه همانطور که بارها اشاره شده ضعیف است و ارتباط واقعی بین این دو قشر به وجود نیامده زیرا دانشگاه‌ها روی طرح‌های خاصی کار می‌کنند که بخشی از آنها تبدیل به مقاله‌های علمی می‌شود اما متاسفانه نیاز صنعت قطعه به مشکل کار و پروژه به دانشگاهیان سفارش داده نمی‌شود و برخلاف ارتباطات تنگاتنگ صنعت و دانشگاه در کشورهای فعال در این امر، نیازها به صورت پروژه برای دانشگاه‌ها تعریف می‌شود که باعث می‌شود این همکاری و مشارکت در ایران بسیار ضعیف باشد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بخشی از مشکلات مربوط در این زمینه به ضعف قانونی برمی‌گردد، ادامه داد: مشکل قطعه‌سازان برای فناوری و اقدامات جدید، امنیت قانونی اطلاعات و بحث محرمانه بودن قراردادها است زیرا اعتماد لازم وجود ندارد که پروژه سفارش داده شده به دانشگاه محرمانه باقی بماند، از این‌رو طرح باز و عمومی می‌شود و بنابراین قابلیت ثبت و پیگیری با توجه به قوانین کشور بسیار ضعیف می‌شود. در نتیجه ترجیح قطعه‌ساز این است که هزینه و فناوری را از خارج وارد کند چون به این موضوع آگاه است که در قرارداد رسمی با خارجی‌ها کار امنیت لازم را خواهد داشت. وی افزود: این مسئله یکی از موانع اصلی ارتباط صنعت و دانشگاه حداقل در بحث صنعت قطعه است چرا که حفظ اطلاعات و محرمانه نگه‌داشتن آن در فضای دانشگاهی وجود ندارد.
دانشگاه باید پیشگام ارتباط باشد
برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه در دنیای امروز ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و صمدی برای تحقق این امر پیشنهاد ایجاد قسمت بازاریابی در دانشگاه را مطرح و اظهار کرد: از سوی دیگر لازم است دولت با ارائه مشوق‌های قانونی قطعه‌سازان را تشویق به همکاری کند. به طور نمونه با همکاری با دانشگاهیان و اختصاص بودجه‌ای برای این امر، درصدی از مالیات آنها کاهش پیدا می‌کند.
این فعال صنعت قطعه افزود: استاد دانشگاه باید به جای نشستن پشت میز دنبال بازاریابی علم خود باشد که متاسفانه در حال حاضر این روند در دانشگاه‌های کشور دیده نمی‌شود. بنابراین باید به دنبال پروژه‌های جدید جدا از پروژه‌های دانشگاهی در سطح پایان‌نامه و رساله باشند؛ پروژه‌هایی که قابلیت تبدیل در کشور و عملیاتی شدن را دارند. این استاد دانشگاه ادامه داد: سطح علمی کشور بالاست و آماری که از مقاله‌های ISI ارائه شده بیانگر این امر است اما درصدی از این نوشته‌ها که تبدیل به پروژه‌های تولیدی شده‌اند، بسیار ناچیز است زیرا نیاز به اجرای بسیاری از آنها در کشور وجود ندارد و بیشتر استفاده‌کنندگان این پژوهش‌ها صنعتگران خارجی هستند.
وی اظهار کرد: باید حرکت عمده برای برقراری این ارتباط از سوی دانشگاه و دانشگاهیان وجود داشته باشد تا نتایج مطلوبی برای صنعت کشور رقم بخورد.