بوی نفت در صنعت قطعه‌سازی به مشام می‌رسد

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت، کشوری که همزمان با ایران بحث برنامه‌ریزی‌های بلندمدت را آغاز کرد اما ما هنوز در خم برنامه‌های 5 سال و 10سال گیر کرده‌ایم و آنها با برنامه‌ریزی‌های نیم قرنی و یک قرنی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
 
گفته می‌شود در مدارس چشم‌بادامی‌ها، از همان ابتدا به سرمایه‌های انسانی خود اعلام می‌کنند که کشور ما منابعی در اختیار ندارد جز آنچه به همت و تلاش شما به وجود آید. این شرایط دقیقا برعکس آن چیزی است که در مدارس ایران به دانش‌آموزان آموخته می‌شود. زیرا از همان ابتدا ذخایر معدنی و زیرزمینی و برخورداری از نعمت‌های خدادادی ایران مدنظر قرار می‌گیرد. ایران کشوری نفت‌خیز و دارای ذخایر عظیم گازی و... است اما وقتی بزرگ می‌شوی، می‌بینی که همچنان پای طلای سیاه در میان است. به قول بسیاری از کارشناسان اقتصادی تا زمانی که ذخایر زیرزمینی ایران پر از نفت و گاز باشد توسعه اقتصادی توهمی بیش نخواهد بود. موضوعی که یکی از کارشناسان صنعت قطعه‌سازی نیز در این گزارش به آن اشاره کرده است.
 
 
طبقه‌بندی کالاها ذیل 97 فصل
برای پاسخ به چراهایی که درباره تعرفه‌های گمرکی قطعات داشت ابتدا به سراغ سید محمود بهشتیان، مشاور رییس کل گمرک رفتیم و درباره نقش کارشناسان گمرک در تعیین تعرفه‌های گمرکی به‌ویژه در صنعت قطعه جویای مسئله شدیم. وی در این باره گفت: تعیین تعرفه به دو صورت کاملا جداگانه بررسی و تعیین می‌شود. در ابتدا کالاها طبقه‌بندی می‌شوند و در این امر ایران از کنوانسیون سیستم هماهنگ شده که سازمان جهانی گمرک نوشته، پیروی می‌کند. وی توضیح داد: کالاها، ذیل 97 فصل طبقه‌بندی شده و به هر کالایی یک کد تعلق گرفته که این کدها بین‌المللی هستند. بنابراین دخالت کارشناسان گمرک در تعیین تعرفه‌های کالایی به این معنی است که کالاها در سطح بین‌المللی طبقه‌بندی شده و به دو زبان انگلیسی و فرانسه در اختیار گمرک‌داران سایر کشورها قرار می‌گیرد. بهشتیان در ادامه به نقش کارشناسان گمرک داخلی در تعیین تعرفه‌ها اشاره کرد و گفت: در ماده یک آیین‌نامه اجرایی مقررات صادرات و واردات پیش‌بینی شده که تعرفه کالاها بر اساس سیاست‌های داخلی متشکل از 10 سازمان ازجمله گمرک انجام می‌شود. بنابراین کارشناسان این نهاد نیز در این کمیته حضور دارند و نظر کارشناسی خود را ارائه می‌دهند. وی درباره تعرفه‌های تعیین شده در قطعات وارداتی خودرو افزود: این تعرفه‌ها با هدف حمایت از تولید داخل تعریف شده و به وسیله کمیته مربوط تعیین و توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به تصویب می‌رسد و در نهایت یک تصمیم مشخص اتخاذ می‌شود. مشاور رییس کل گمرک به تجربه در میان کارشناسان گمرکی اشاره کرد و گفت: کارشناسان گمرک به این دلیل که خود از نزدیک با این موضوع درگیر هستند از باقی کارشناسان سازمان‌های مربوط مطلع‌تر هستند و می‌دانند تصمیم‌های گرفته شده در عمل و اجرا با چه مشکلاتی مواجه بوده‌اند. وی افزود: تعداد تعرفه‌ها در قطعات خودرو زیاد است و بیشتر در 8708 طبقه‌بندی می‌شوند.
 
 
فصل 98 صنعت خودرو کشور
سازمان جهانی گمرک فصولی تعیین کرده و فصول 98 و 99 را خالی گذاشته که هر کشور به‌دلیل شرایط ویژه‌ای که برای بعضی کالاها تعیین می‌کنند، این فصل‌ها را تکمیل کنند که در ایران فصل 98 مربوط به واحدهای تولیدکننده خودرو و ماشین‌آلات راهسازی است که بنابر گفته بهشتیان، قطعاتی که به صورت کامل (فول سی‌کی‌دی) وارد می‌شوند در آن طبقه‌بندی شده و بر اساس عمق ساخت داخل، تعرفه‌ها تعیین خواهند شد.  او گفت: به‌طور مثال اگر 86 درصد قطعات یک خودرو وارد شود باید حقوق و عوارض کامل آن پرداخت شود و هراندازه عمق ساخت داخل افزایش یابد، نرخ‌ها نیز تغییر می‌کند.
 
همیشه پای نفت در میان است
در همین باره برای اینکه مطلع شویم قطعه‌سازان تا چه اندازه از تعرفه‌های تعیین شده رضایت دارند به سراغ علی جهان‌افروز، یک فعال صنعت قطعه رفتیم. او در پاسخ گفت: هرچند تعرفه‌ها نوعی حمایت محسوب می‌شوند، اما به‌طور قطع حمایت مناسبی نیستند. زیرا اگر تعرفه‌های گمرکی افزایش یابد تمایل به قاچاق افزایش می‌یابد و دلالان از همان مبادی گمرک راه‌های دیگری برای سوددهی پیدا می‌کنند. وی معتقد است: راهی که بخواهد از تولید داخل حمایت کند کنترل ارز است، به گونه‌ای که تولید داخلی به صرفه‌تر از واردات باشد. جهان‌افروز در موشکافی این مبحث افزود: صنعت در تمام دنیا مطابق با عرضه و تقاضاست اما در کشور ما عرضه ارز تابع قدرت اقتصاد ملی و صادرات کالا نیست بلکه تابع فروش نفت است. ماده‌ای که برای تولید آن کاری انجام نمی‌دهیم و یک نعمت خدادادی است. این کارشناس صنعت قطعه ادامه داد: اگر نفت از اقتصاد کشور حذف شود و مبادلات بر اساس کار و تولید انجام شود، مجبور بودیم در قبال کالایی که می‌خواهیم وارد کنیم محصولی تولید کنیم. وی ادامه داد: در نتیجه دیگر به دنبال این نبودیم کالایی که خود می‌سازیم را وارد کنیم و ارز محدود خود را که در قبال فروش کالا به‌دست می‌آوردیم صرف کالاهای واجب می‌کردیم. جهان‌افروز در این فرآیند به بحث اشتغال‌زایی این امر پرداخت و گفت: همچنین از نظر مکانیزم اقتصادی تراز ایجاد می‌شود یعنی به ازای کالایی که وارد می‌شود، کالایی صادر می‌کنید که محصول کار مردم است. در نتیجه به ازای تمام واردات خود ناگزیر به داشتن اشتغال‌زایی خواهید بود.
 
 
تعیین درست قیمت ارز راهکاری برای حمایت از تولید
قیمت ارز همچون نفت به نوعی تبدیل به «پیراهن عثمان» شده است، بالا برود صدای عده‌ای بلند می‌شود و پایین بیاید اعتراض‌های عده‌ای دیگر خودنمایی می‌کند. چالش‌های اقتصادی کشور همچون کلاف پیچیده‌ای است که سر آن گم شده است. این فعال در صنعت قطعه‌سازی در ادامه اظهارات خود تاکید کرد: اگر قیمت ارز درست تنظیم شود کفه به سمت تولید داخل سنگین‌تر خواهد شد و در حالی که قیمت دستمزدها و انرژی افزایش زیادی داشته حدود 4 سالی می‌شود که قیمت ارز ثابت مانده است. او توضیح داد: اگر کالای خارجی با توجه به تورم 2 تا 3درصدی تنها همین مقدار افزایش هزینه داشته باشد برای کالای ایرانی 90درصد بوده است. حال با این شرایط چگونه توان رقابت وجود دارد؟
جهان‌افروز در ادامه عنوان کرد: از سویی نمی‌توان تعرفه گمرکی را بیشتر از سقف آن (20 تا 25درصد) بالا برد، زیرا سازمان تجارت جهانی این اجازه را نمی‌دهد. بنابراین بهترین راه ممکن تعیین درست نرخ ارز است به گونه‌ای که تهیه کالای ایرانی نسبت به کالای خارجی صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.
 
 
همترازی کالاهای با کیفیت پایین و کیفیت بالا
این فعال صنعت قطعه‌سازی به همترازی کالاهای با کیفیت پایین و بالا اشاره کرد و گفت: در حال حاضر گلایه‌هایی که به تولیدات داخلی وارد می‌شود، مربوط به قیمت و کیفیت آنهاست. این دو باید با یکدیگر تراز شوند تا مردم بپذیرند. در واقع پایین بودن کیفیت با ارزانی آنها جبران می‌شود. در حالی که کالاهای تولید داخل به قدری گران شد که تنه به کالای خارجی زد. در نتیجه مردم ترجیح می‌دهند با اختلاف کم، محصول خارجی تهیه کنند.