دیروز، امروز و فردای صنعت موتورسیکلت ایران

عدم برخورد منصفانه و منطقی با صنعت موتورسیکلت‌
متاسفانه مسئولانی که امروز طرح‌های ضربتی را برای حل مسائل مربوط به خود اجرا می‌کنند و دم از تولید موتورسیکلت برقی می‌زنند، 10 سال پیش چیز دیگری می‌گفتند. در برنامه ثریا که در تاریخ 07/11/1394 از شبکه یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، نامه‌ای از سرکار خانم معصومه ابتکار در این برنامه نمایش داده شد که در تاریخ 05/11/1381 یعنی 10 سال پیش خطاب به آقای جمشید آرین اصل ریاست محترم هیات مدیره شرکت آرمین خودرو، اولین مخترع خودرو الکتریکی در ایران نوشته شده است که «در خصوص خودروهای الکتریکی به اطلاع می‌رساند که خودروهای الکتریکی به دلیل وزن زیاد باتری‌ها هیچ‌گونه آینده‌ای ندارد!» شاید اگر 13 سال پیش به طرح ایشان توجه می‌شد تا امروز مراحل لازم و نتیجه‌های آن کاملا هویدا می‌شد و صنعت موتورسیکلت نیز با الهام از آن به طور مناسب طی طریق می‌کرد و لذا امروز با اجرای طرح‌های شتابزده مواجه نمی‌شدیم.
به بهانه آلودگی هوا دوباره رقابت منفی در صنعت موتورسیکلت شروع شد‌
راه‌حل برخورد با مشکل آلودگی هوا، پاک‌کردن صورت مسئله نیست. برای هر مشکلی راه‌حل منطقی وجود دارد. لذا پاک‌کردن صورت مسئله، فرار از مشکلات و ساختن با مشکلات، راه‌حل‌های مناسبی نیستند. متاسفانه سالیان متمادی است که صنعت موتورسیکلت دچار دو مشکل اساسی است؛ یکی درون‌صنعتی است و دیگری برون‌صنعتی‌. هر چند که مشکلات درون‌صنعتی با تدبیر متولیان صنعت و تولید، قابل حل است و با تدوین یک استراتژی و دورنما برای هر صنعتی می‌توان علاوه بر رشد، آن صنعت را از گزند آسیب‌های وارده و همچنین آسیب‌های متقابل احتمالی صنعت بر دیگر امور جامعه برطرف کرد ولی به دلیل دیدگاه‌های غلط و غیرعلمی بر این صنعت همیشه شاهد معضلات مختلفی بوده‌ایم.
مشکلات درون‌صنعتی:
همانطور که اشاره شد، یکی از معضلات صنعت موتورسیکلت مسائل داخلی است که بزرگ‌ترین آن «رقابت‌های منفی و سیاسی» داخل صنعت موتورسیکلت است که هر از گاهی رخ می‌دهد. امروز نیز در خصوص موضوع موتورسیکلت‌های انژکتوری همین رقابت منفی را شاهد هستیم. در چند وقت گذشته مواردی در خبرگزاری‌ها و مطبوعات  از طرف برخی شرکت‌هایی که در چندسال گذشته تولید نداشته‌اند با تبلیغات و تحلیل‌های «درست و البته یک‌طرفه‌ای» مبنی بر اینکه باید  زودتر جلوی شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری گرفته شود، مطرح شد! قابل ذکر است که در حال حاضر  ممکن است در برخی از نقاط جهان محصولات انژکتوری وجود داشته باشد ولی واردات این محصولات  به ایران قطعا به صورت «فول سی‌کی‌دی» خواهد بود و قیمت تمام‌شده آن برای مصرف‌کننده بالا خواهد رفت. مگر اینکه آن شرکت‌های وارد‌کننده بدون سود و یا حتی ضرر بخواهند محصولات خود را عرضه کنند که البته چنین روشی در صنعت موتورسیکلت مرسوم بوده‌ و  حتی در سال 1381 به دلیل رقابت منفی پایه قیمت موتورسیکلت تا 60 و 70  درصد هم نزول پیدا کرد! همچنین با توجه به اینکه اکثر موتورسیکلت‌های تولیدی ایران از کشور چین تامین قطعات می‌شود، در این کشور هنوز موتورسیکلت انژکتوری برای حجم‌های مجاز داخل ایران به تولید انبوه نرسیده یا در حدود 95‌درصد تولیدکنندگان چینی هنوز طراحی نکرده‌اند.  از طرفی باید توجه داشته باشیم محصولات غیر از کشور چین معمولا به کشور ایران به بیشتر از یک نفر نمایندگی نمی‌دهد. شرکت هایی که در راه تامین موتورسیکلت های انژکتوری قدم گذاشته اند باید تلاش کنند تا جوابگوی ظرفیت 500 هزار دستگاهی بازار ایران باشند ، در غیر این صورت ورود یک شرکت به شبکه تامین موتورسیکلت های انژکتوری نمی تواند مشکلات موتورسیکلت های کاربراتوری را به پایان برساند یا آهنگ اصلاح بازار موتورسیکلت های کاربراتوری را به تاخیر می اندازد.
  مشکلات برون‌صنعتی
یکی از اساسی‌ترین مشکلات برون‌صنعتی اجرای طرح‌های ضربتی در خصوص صنایع تولیدی است و جای تعجب دارد که در دولت یازدهم که شعار کارآفرینی و اشتغال‌زایی داده می‌شود و این همه جشنواره و سمینارها در خصوص کارآفرینی ارائه می‌شود و حتی در خصوص کارآفرینی رشته‌های دانشگاهی ایجاد شده و مراکز کارآفرینی در دانشگاه‌ها شکل گرفته است، شاهد اجرای طرح‌های بدون مطالعه دقیق هستیم. حال با طرح چند سوال به این موضوع می‌پردازم: اگر قرار است کارگروه ملی مقابله با آلودگی هوا تشکیل شود آیا نباید از کارشناسان، مسئولان و دست‌اندرکاران صنعت موتورسیکلت نظرخواهی کنند و بررسی‌های تکمیلی را انجام دهند؟! آیا از کارخانه‌ها سوال کردند موجودی داخل انبار آنها و سفارش‌های در راهشان چقدر است و با توجه به رکود حاکم در کشور می‌توانند همه محصولات خود را تا مهر‌ماه عرضه کنند یا نه؟ آیا دولت محترم جوابگوی بیکاری‌های احتمالی پرسنل این صنعت و صنایع وابسته خواهد بود؟ آیا راهنمایی و  رانندگی،  شهرداری و سازمان‌های مربوطه با کاهش تولید موتورسیکلت جوابگوی تردد و جابه‌جایی‌ها خواهند بود؟
آیا اگر تولید موتورسیکلت به کل تعطیل بشود یا کم بشود واقعا پلیس راهنمایی و رانندگی مشکل ترافیکش حل خواهد شد یا بیشتر می‌شود؟
آیا با حذف موتورسیکلت و مانع‌تراشی تولید موتورسیکلت، مشکل آلودگی هوا برطرف می‌شود و دیگر سازمان محیط زیست و کارگروه ملی مقابله با آلودگی هوا با مشکلات دیگر مواجه نخواهند بود؟
آیا در این چندین سالی که سازمان‌های ذیربط صحبت از موتورسیکلت‌های برقی می‌کنند، حداقل جای شارژ موتورسیکلت‌های برقی را در سطح شهر آماده کرده‌اند؟ آیا بستر سازی‌های مناسب ایجاد شد؟ اگر همه مسائل مطروحه توسط سازمان‌های ذیربط درست کارشناسی شده و پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته است، دیگر بحثی نیست. ‌در نهایت ذکر این نکته ضروری است که ماهیت تبدیل موتورسیکلت های کاربراتوری به انزکتوری کاری بسیار پسندیده و قابل قبول برای بازار ایران استاما مشکل تنها مربوط به طرح ضربتی توقف تولید موتورسیکلت های کاربراتوری در مهر 1395 است.
  وضعیت بازار موتورسیکلت ایران‌
در کنار تاثیر تحریم‌ها و سوء‌مدیریت‌ها در 10سال گذشته و همچنین با توجه به اینکه از سال 1391 به بعد با افزایش قیمت‌ها به دلیل گران‌شدن ارز مواجه شدیم، لذا وضعیت اقتصادی مردم با مشکلاتی مواجه شد که تاثیرات آن در همه صنایع آشکار است. حال با توجه به اینکه سطح درآمدها نسبت به هزینه‌ها رشد مناسب و درخور توجهی نداشته، این امر باعث شد که مصرف‌کنندگان از کالاهای در اختیار خود نهایت استفاده را ببرند و با استدلال اینکه با رفع تحریم‌ها قیمت‌ها ارزان می‌شود، سعی کردند یکجور با کالاهای حتی مشکل‌دار خود روزگار را سپری کنند تا ببینند در آینده چه تقدیری‌ رقم خواهد خورد. موتورسیکلت یک کالای مصرفی است که عمر مفید آن بین 5 تا 10سال منوط به سطح کیفیت آن است. در گذشته معمولا به دلیل ارزان‌بودن موتورسیکلت مصرف‌کننده به محض خرج افتادن موتورسیکلت آن را می‌فروخت و یک موتورسیکلت نو تهیه می‌کرد. لذا سطح تولید بالاتر از امروز بود و معمولا در شب عید مصرف‌کننده نهایی موتورسیکلت را در سبد خرید شب عید خود قرار می‌داد ولی امروز با توجه به توضیحات ارائه شده در شب عید حدود 80درصد خرید و فروش بین شرکت‌ها و توزیع‌کنندگان و همکاران انجام می‌شود. حال برای بالا بردن سطح کیفی راه‌حلی که هم برای مصرف‌کننده مفید باشد و هم برای افزایش تولید، کارآفرینی و اشتغال‌زایی ثمره داشته باشد، جدی شدن معاینه فنی موتورسیکلت‌هاست چرا‌که بسیاری از موتورسیکلت‌های در حال تردد در کشور فاقد استاندارد حرکت هستند. در سال آینده با توجه به عدم کاهش قیمت ارز و افزایش هزینه‌های معمول، کاهش قیمتی را در صنعت موتورسیکلت شاهد نخواهیم بود و پیش‌بینی می‌شود با توجه به اینکه خیال مصرف‌کنندگان دیگر راحت می‌شود که ارزانی در کار نخواهد بود و همچنین با توجه به کاهش تولید 1394 نسبت به 1393 که نشان‌دهنده آن است که موتورسیکلت‌هایی که وقت تعویض آن با یک محصول نو رسیده بوده و به خاطر مسائل ذکر شده تعویض نشده حال در سال 1395 این جایگزینی تا ‌حداقل 60 درصد صورت خواهد گرفت و برآیند این مسائل در صورت عدم اتفاق حوادث غیر‌مترقبه از جمله عدم توقف تولید به خاطر طرح‌های ضربتی مراجع ذیربط، افزایش تولید 1395 نسبت به 1394 تضمین شده است.