تغییر اولویت از تیراژ به توسعه

به گزارش پدال نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، در همین حال بسیاری از کارشناسان در شرایطی «تیراژمحوری» را بنا بر اخذ سود بیشتر از سوی تولیدکنندگان، یکی از آفت‌های این صنعت معرفی می‌کنند که طی سال‌های گذشته خودروسازان در راستای توسعه محصول اقدام جدی انجام نداده‌اند. اینکه چرا خودروسازان در کنار تیراژ، بحث توسعه محصول را در اولویت‌های تولید خودرو قرار ندادند، از جمله پرسش‌هایی است که کارشناسان پاسخ‌های متفاوتی برای آن ارائه می‌کنند؛ به‌طوری‌که برخی از آنها، توجه بسیار خودروسازان به بحث افزایش تیراژ را به جهش شاخص‌های اقتصادی و سودآوری شرکت‌های خودروساز مرتبط می‌دانند. موضوعی که خوشایند دولت و خودروسازان است بنابر این شاید براساس همین دیدگاه بوده که در سال‌های اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت بحث افزایش تیراژ خودرو را به‌عنوان مهم‌ترین برنامه خودروسازان معرفی می‌کند.
 
 
به این ترتیب خودروسازان همسو با استراتژی‌های تدوین شده وزارت صنعت افزایش تیراژ را به‌عنوان مهم‌ترین برنامه خود طی سال‌‌جاری مدنظر قرار دادند، حال آنکه برای برنامه توسعه محصول خود برنامه خاصی را مدنظر نداشتند. به اعتقاد برخی کارشناسان اگر توسعه محصول به اندازه تیراژ در صنعت خودروی کشور اهمیت پیدا می‌کرد شاید در شرایط کنونی مشتریان از بازار خودرو رویگردان نبودند و تیراژ نیز کاهش پیدا نمی‌کرد. حال این سوال مطرح است که چرا تیراژ در اولویت خودروسازان قرار گرفته است؟ در این زمینه برخی کارشناسان معتقدند عواملی چون سودآوری شرکت‌های خودروساز، انحصار بازار و تقاضای بسیار منجر به تیراژ محوری خودروسازان شده است. این کارشناسان بر این باورند که اگر بازار خودرو رقابتی بود و خودروهای متنوع و با قیمت مناسب در بازار وجود داشت، خود به خود تیراژ خودروسازان نیز افزایش پیدا می‌کرد. حال آنکه 90 درصد بازار خودرو دست دو خودروساز بزرگ کشور است بنابراین آنها نه تنها استراتژی توسعه محصول را پیگیری نکردند بلکه به‌دلیل به صرفه بودن تولید خودروهای قدیمی تنها استراتژی تیراژ را مدنظر قرار دادند. با این حال این کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که به دنبال قراردادهای خودرویی جدید این موضوع دچار تغییر و تحول خواهد شد زیرا بازار احساس نیاز بسیاری به محصولات جدید دارد بنابراین تولیدکنندگان باید به بازار تشنه خودرو در رده‌های مختلف قیمتی بپردازند. براین اساس هر چند کارشناسان توسعه محصول را یکی از موضوعات مهم خودروسازان برای ادامه حیات می‌دانند اما با توجه به زمان بر بودن اجرای قراردادهای خارجی به نظر می‌رسد که این موضوع در سال آینده محقق نخواهد شد بنابراین خودروسازان باید با پیگیری تیراژ تولید، سودآوری لازم برای تولیدات مشترک با خودروسازان خارجی در سال‌های بعدی را فراهم کنند.
 
 
اولویت توسعه محصول یا تیراژ؟
 
بازار‌ها در حالی به انتظار رونق نشسته‌اند که رویگردانی مشتریان خودرو از بازار، افت تولید خودروسازان طی سال جاری را رقم زده است. موضوعی که موجب شد، خودروسازان نتوانند پیش‌بینی تولید یک میلیون و 400هزار دستگاهی وزارت صنعت، معدن و تجارت را جامه عمل بپوشانند. به گفته کارشناسان یکی از موضوعات مهمی که موجب شد تا خودروسازان تیراژ را در اولویت برنامه کاری خود قرار دهند، بحث تقاضای موجود در بازار برای خرید خودروهای داخلی بود. تقاضایی که در سال جاری سیر نزولی پیدا کرد و موجب شد تا خودروسازان از برنامه تولید خود عقب بمانند. از سوی دیگر، کارشناسان رشد تولید خودرو در سال 93 را به‌دلیل انباشت تقاضا می‌دانند و معتقدند که به‌دلیل امیدواری مشتریان به از سرگیری دوباره روابط با خودروسازان خارجی، تیراژ تولید در سال 94 دستخوش افت شد. بنابراین هر چند در شرایط گذشته تقاضای موجود در بازار یکی از عوامل اصلی افزایش تیراژ بود اما در سال‌های آینده که حضور خودروسازان خارجی منجر به ورود خودروهای جدید به بازار می‌شود، در صورتی تیراژ به‌عنوان یکی از گزینه‌های سودآوری شرکت‌های خودروساز محقق می‌شود که خودروسازان بتوانند به توسعه محصولات خود بپردازند و خودروهای جدید را به بازار عرضه کنند زیرا بازار تعیین‌کننده افت و خیز تیراژ خودرو است بنابراین خودروسازان باید توسعه محصول را در اولویت قرار دهند تا بتوانند تیراژ مدنظر خود را محقق کنند. زیرا یکی از خواسته‌های اصلی مشتریان در شرایط کنونی تنوع خودروهای تولیدی در بازار است، بنابراین در بازار آینده که تحریم‌های صنعت خودرو رفع شده است، خودروسازان باید توسعه محصول را در محور مرکزی برنامه خود قرار دهند تا از این طریق بتوانند به رشد تقاضا، تولید و فروش خود کمک جدی کنند. با این وجود خودروسازان در برنامه سال‌ آینده خود مجبور هستند که برنامه تیراژ را دنبال کنند.
 
براین اساس برخی از کارشناسان برداشته شدن تحریم‌ها را موجب بهبود وضعیت صنعت خودرو در سال جدید می‌دانند و معتقدند که به دنبال این موضوع در سال‌های آتی شاهد عملیاتی شدن برنامه‌های توسعه صنعت خودرو خواهیم بود. در همین حال به نظر می‌رسد که تولیدکنندگان در شرایطی می‌توانند به توسعه محصول امیدوار باشند که در بحث تولیدات مشترک بحث تنوع را مدنظر قرار دهند زیرا به‌دلیل قدیمی بودن خودروهای تولیدی در کشور بازار نیاز به خودروهای جدید و مدرن را احساس می‌کند، بنابراین تا زمانی که این موضوع مدنظر قرار نگیرد خودروسازان نمی‌توانند به افزایش تیراژ خود امیدی داشته باشند. در همین زمینه، بهاره عریانی پژوهشگر صنعت خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: خودروسازان باید استراتژی توسعه محصول را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند تا از این طریق بتوانند، مشتریان را با بازار خودرو آشتی دهند.
 
عریانی با اشاره به اینکه افت تولید خودرو در سال جاری به‌دلیل قهر مشتریان با بازار خودرو بوده است، می‌گوید: یکی از خواسته‌های اصلی مشتریان ورود خودروهای جدید با قیمت مناسب است بنابراین تقاضا در بازار خودروی کشور در صورتی بار دیگر افزایش پیدا می‌کند که محصولات جدید خودروسازان به بازار کشور وارد شود. وی رشد تیراژ تولید در بازار آینده را منوط به تنوع محصول می‌داند و معتقد است از آنجا که پیگیری استراتژی توسعه محصول نیازمند اجرایی شدن قراردادهای تولید مشترک با خودروسازان خارجی است بنابراین تولیدکنندگان باید در یک برنامه‌ریزی میان‌مدت به این هدف دست پیدا کنند. وی می‌افزاید: به‌دلیل زمان‌بر بودن این موضوع خودروسازان در سال 95 باید به بحث کیفیت و توسعه زیرساخت‌ها توجه کنند تا با ورود خودروهای جدید در سال 96 بتوانند تیراژ خود را به واسطه تقاضای موجود در بازار افزایش دهند.
 
در این میان اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی که قرادادهای خودروسازان داخلی با شرکای خارجیشان در حال نهایی شدن است، بنابراین خودروسازان باید استراتژی تیراژ تولید را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند زیرا در صورت انعقاد قراردادهای خودرویی، اجرایی شدن استراتژی تنوع محصول مقدور نخواهد بود و این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی یکساله است. در همین زمینه، ساسان قربانی سخنگوی شورای سیاست‌گذاری خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با توجه به توان خرید مشتریان و وضعیت اقتصادی که بر کشور حاکم است، خودروسازان باید برنامه‌های خود را شکل دهند. از آنجا که بحث تولید خودروهای جدید یکی از خواسته‌های مشتریان است این موضوع باید به‌طور حتم دنبال شود. وی معتقد است که تنوع محصول به انعقاد قرارداد با خودروسازان خارجی بستگی دارد و این موضوع در سال 95 عملیاتی نمی‌شود بنابراین استراتژی تیراژ تولید براساس مقیاس اقتصادی باید دنبال شود زیرا بدون در نظر گرفتن مقیاس اقتصادی، تولید کارآمد نیست.
 
 
پیگیری هر دو استراتژی
 
تنوع نداشتن یکی از موضوعاتی بود که در سال‌جاری گلایه مشتریان از قدیمی و بی‌کیفیت بودن خودروهای داخلی را موجب شد. براین اساس بسیاری از کارشناسان پیگیری سیاست توسعه محصول را یکی از موضوعات مهم صنعت خودرو کشور در قراردادهای جدید خودرویی دانستند. از آنجا که این موضوع در تغییر و تحولات بازار خودرو از اهمیت بسیاری برخوردار است بنابراین باید برنامه‌ها به گونه‌ای پیش برود که خودروسازان بتوانند از این طریق مشتریان بالقوه را به مشتریان بالفعل تبدیل کنند. اهمیت این استراتژی به حدی است که به گفته کارشناسان در شرایط کنونی بازار ایران، تنوع تعیین‌کننده میزان تیراژ خواهد بود؛ بنابراین چون خودروسازان داخلی نمی‌توانند در سال 95 تنوع محصولات خود را افزایش دهند و تولید خودروهای جدید در سال 96 اجرایی خواهد شد، بنابراین استراتژی تیراژ تولید نیز محقق نخواهد شد، زیرا تقاضای موجود در بازار خودرو به دنبال نیازهای جدید خود است که این نیازها در خودروهای قدیمی دیده نمی‌شود. بنابراین خودروسازان چاره‌ای جز این ندارند که هر دو این سیاست‌ها را با هم دنبال کنند. در این زمینه، حسن کریمی سنجری، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: تنوع محصول اهمیت بسیاری در جذب تقاضا دارد. از آنجا که تنوع محصول یکی از نیازهای بازار کنونی است بنابراین بدون این موضوع خودروسازان نمی‌توانند به آینده توسعه صنعت خودرو امیدوار باشند. وی با اشاره به اینکه تیراژ تولید نیز توسط بازار تعیین می‌شود، می‌گوید: از آنجا که تنوع و تیراژ را بازار تعیین می‌کند بنابراین خودروساز باید با پیگیری هر دو سیاست بتواند تقاضا در بازار داخل و مقاصد صادراتی را تحریک کند زیرا غیر از این راهی وجود ندارد.
 
 
اولویت سودآوری از طریق بازارسازی
 
در این میان اما برخی از کارشناسان نظر دیگری دارند. به اعتقاد آنها هیچ‌یک از دو موضوع مطرح شده اولویت ندارند زیرا در شرایط کنونی که صنعت خودرو در آن قرار دارد، موضوع مهم «سودآور» بودن است، بنابراین بنگاه‌های اقتصادی باید از همه ابزارها استفاده کنند تا بتوانند به سودآوری برسند. در این میان گزینه‌های بسیاری وجود دارد از جمله ایجاد رضایتمندی کیفی، تنوع محصول، خدمات پس از فروش و.... که به سودآوری شرکت‌های خودروساز کمک جدی می‌کند؛ در صورتی که این مهم محقق نشود استراتژی‌های دیگر صنعت خودرو از جمله تنوع محصول و افزایش تیراژ تولید نیز صورت نمی‌گیرد.
 
در این میان اما موضوع مهم آن است که خودروسازان توانایی افزایش تنوع محصولات خود را به تنهایی ندارند و در این زمینه نیازمند تولید مشترک با خودروسازان خارجی هستند بنابراین تا زمانی که قراردادهای خارجی منعقد و اجرایی نشود، این گزینه از میان استراتژی‌های صنعت خودرو در سال آینده حذف خواهد شد. در همین زمینه، فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه هیچ‌یک از این دو استراتژی نمی‌تواند به صنعت خودروی کشور کمک کند و می‌گوید: اولویت خودروسازان باید «سودآوری» باشد که یکی از موضوعات اساسی هر بنگاه اقتصادی است. وی با اشاره به اینکه افزایش عرضه نیازمند بازارسازی است، عنوان می‌کند: چون قراردادهای خودروسازان به‌زودی عملیاتی نمی‌شود و شرایط بازار و تقاضا در سال 95 نیز همانند 94 خواهد بود بنابراین خودروسازان باید در سال جدید به توسعه بازار خود بپردازند تا بتوانند سهم بیشتری کسب کنند، در غیر این صورت صنعت خودرو با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد.