رونق حمل و نقل با لغو تحریم

زیرساخت‌های بندری آماده است
حمل‌ونقل دریایی با توجه به نقشی که در تجارت و صادرات و واردات کشور دارد، از نخستین حوزه‌هایی است که مورد تحریم قرار گرفت. قرار گرفتن نام برخی مدیران دولتی و بخش خصوصی کشتیرانی در فهرست تحریم‌ها، ممنوعیت ورود کشتی‌های خارجی به آب‌های ایران و ممنوعیت تردد کشتی‌های ایرانی در آب‌های اروپا مهم‌ترین این تحریم‌ها بود. حالا با اجرای برجام و لغو تحریم، امیدواری‌ها برای گشایش و رونق در این حوزه افزایش یافته است.
محمد سعیدنژاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی درباره شرایط بعد از اجرایی شدن برجام گفت: ضروری است در حوزه دریایی کشور نیز یک برنامه برجام طراحی شود تا بر پایه آن، کشتی‌های بزرگ کالاهای موردنیاز ایران را به‌طور مستقیم به بندرهای کشور وارد کنند. به گفته او با لغو تحریم‌ها، باید همه کشتی‌های بزرگ، به جای تخلیه بار در دیگر بندرهای خلیج‌فارس، به طور مستقیم به ایران وارد شوند. همچنین شرایط فعلی فرصت مناسبی برای استفاده از ظرفیت حمل‌ونقل دریایی همسایه‌های شمالی است.
یکی دیگر از مسئولان حمل‌ونقل دریایی کشور معتقد است با توجه به اینکه بر اساس چشم‌انداز 1404، ایران باید کشور نخست منطقه باشد، اجرای برجام فرصت مناسبی است تا برای شکوفایی حمل‌ونقل دریایی تلاش کنیم که در این زمینه، با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و اصلاح رویه‌های مشارکت بخش خصوصی در بنادر با استفاده از توانمندی‌های بیرونی و اقتصاد بین‌المللی بر رکود فائق آییم. علی جهاندیده، عضو هیات عامل و معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان بنادر و دریانوردی  افزود: حدود 80درصد صادرات کشور از راه بنادر انجام می‌شود و به طور طبیعی اگر بخواهیم اقتصاد کشور را بر پایه واردات و صادرات رونق دهیم، باید توجه ویژه به بنادر کشور داشته باشیم و زیرساخت‌های لازم را برای بازگشت به شرایط پیش از تحریم و برآورده کردن نیازهای جدید مهیا کنیم.
جهاندیده با تاکید بر لزوم توسعه و بهبود وضعیت موجود در بنادر از نظر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، قوانین، آیین‌نامه‌ها و رویه‌ها تاکید کرد: اگر به همه این مسائل در کنار هم نگریسته شود، می‌توانیم زیرساخت‌های مناسبی در بنادر برای فرآیند صادرات و واردات داشته باشیم و اگر بخواهیم از فرصت پیش‌آمده، بیشترین استفاده را داشته باشیم، باید توانمندی‌های داخلی را که همان اقتصاد مقاومتی است، به ظرفیت‌های موجود در عرصه بین‌الملل گره بزنیم.
آنطور که او توضیح می‌دهد، سازمان بنادر و دریانوردی برای بهره بردن از فرصت لغو تحریم‌ها و کمک به حوزه‌های مختلف دریایی و به منظور آشنایی بیشتر بانک‌ها، جلساتی را بین بانک‌ها و بخش‌های مختلف دریایی و سرمایه‌گذاران برگزار کرده تا از این راه بتواند منابع بانکی را به سمت دریا جذب کند. وی یادآوری کرد: بنادر ایران آمادگی کامل پذیرش همه خطوط و کشتی‌ها را داشته و دارند اما لغو تحریم‌ها موانع را از سر راه سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به حوزه دریایی و بندری ایران برداشته و راه را برای آنها هموار کرده است.

هواپیماها در راهند
ناتوانی شرکت‌های هواپیمایی در نوسازی ناوگان و در نتیجه، افزایش تاخیرهای پروازی و ایجاد نارضایتی در مسافران، از یک سو و تحمیل هزینه‌های گزاف بر شرکت‌ها برای تامین قطعات از سوی دیگر، از جمله مهم‌ترین آثار منفی تحریم در حمل‌ونقل هوایی در سال‌های گذشته بوده و حالا با اجرایی شدن برجام، نخستین نشانه‌ها در راستای بهبود وضعیت به چشم می‌خورد زیرا در روزهای گذشته وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که توافق با ایرباس برای واردات 114هواپیما به ناوگان هما انجام شده است. همچنین خبر رسیده که ورود این هواپیماها به کشور، از تیر سال آینده آغاز خواهد شد.
علیرضا منظری، کارشناس حمل‌ونقل هوایی معتقد است حالا که با اجرای برجام، زنجیرهای تحریم از پای اقتصاد صنعت هوایی برداشته شده، ضروری است با برنامه‌ریزی صحیح و اجرایی در راستای نوسازی ناوگان هوایی و بازسازی رویه‌های مدیریتی، استفاده از دانش فنی روز دنیا و مشاوران زبده خارجی و داخلی، تغییر مقررات به منظور تجاری‌سازی و اصلاح ساختار با استفاده از تجربه کشورهای توسعه‌یافته اقدام شود.
منظری  افزود: اگرچه تامین ناوگان هوایی مناسب، ضروری است و با لغو تحریم‌ها، دستیابی به ناوگان مناسب ممکن می‌شود اما تا زمانی که شیوه اداره صنعت تغییر نکند، نمی‌توان انتظار بهبود در این حوزه داشت. منظری معتقد است برای استفاده بهینه از فرصت لغو تحریم در صنعت هوانوردی، باید با استفاده از تجربه نخبگان صنعت، نقشه راهی ترسیم و نسبت به اجرای برنامه‌ها به طور هماهنگ اقدام کرد تا بهترین استفاده ممکن را از تسهیلات موجود کرد. از سوی دیگر باید تلاش کرد مقررات دست و پا گیر، مانع ایجاد امکانات رفاهی برای مردم نشود. این کارشناس اظهار کرد: باید با اولویت استفاده از امکانات و سرمایه داخلی پیش رویم و ضروری است از سرمایه و دانش فنی خارجی در چارچوب معین بهره‌برداری کنیم تا زمینه انتقال دانش فنی نیز فراهم شود.

تسهیل در تجارت خارجی زمینی
اگرچه تاثیر مستقیم اجرای برجام و لغو تحریم در حمل‌ونقل جاده‌ای نسبت به سایر بخش‌های حمل‌ونقل کمتر قابل مشاهده است با این حال، نباید از تاثیر لغو تحریم سوئیفت و تسهیل در مبادلات تجاری و نقل و انتقال پول در این زمینه غافل شد؛ مسئله‌ای که موجب رونق تجارت زمینی ایران با سایر کشورها می‌شود.
این نظر محمدجواد عطرچیان، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای است. وی   افزود: با تسهیل در نقل و انتقال پول، تغییراتی در شرایط استفاده اهالی حمل‌ونقل جاده‌ای از محصولات خودروسازی پیش می‌آید و رانندگان از میان نشان‌های مختلف و مرغوب، حق انتخاب خواهند داشت.
به گفته این مقام مسئول در راهداری، در شرایط تحریم، استفاده از نشان‌های محدودی ممکن بود و حالا با اجرایی شدن برجام و تسهیل در تبادلات مالی، استفاده حمل‌ونقل جاده‌ای از نشان‌های نامرغوب کمتر خواهد شد.

پیوند توان داخلی و خارجی در بخش ریلی
تاثیر تحریم در حمل‌ونقل ریلی نیز همچون حمل‌ونقل جاده‌ای، اگرچه مشهود نبوده اما در این حوزه نیز مشکلات انتقال دانش و فناوری خارجی، مانع توسعه مطلوب شده است. محمدجواد فخاری، مدیرعامل ریل ترابر صبا در پاسخ  در این زمینه گفت: با توجه به اینکه صنعت ریلی کشور، سختی‌های دوران تحریم مانند رکود در بازار و سختی تولید را متحمل شده، اگر قرار باشد درخت برجام به بار بنشیند، نباید اجازه داد میوه آن را خارجی‌ها بچینند و با تکیه بر توان مهندسی، تجهیزات و نیروی انسانی داخلی، باید به طور کامل برای توسعه صنعت ریلی از دوران پسابرجام بهره گرفت. فخاری معتقد است باید بتوانیم در این دوران از سرمایه و توان فنی خارجی استفاده کنیم به شرط اینکه به قیمت تعطیل شدن همه صنایع کشور تمام نشود؛ زیرا در حال حاضر 5واگن‌ساز بزرگ داریم که به دلیل رکود و نبود سفارش بیکار هستند. به گفته وی، در فرصت پسابرجام باید تلاش شود این صنایع به راه بیفتند. تامین وام ارزان‌قیمت برای راه‌اندازی حمل‌ونقل ریلی و حذف عوارض گمرکی برای واردات قطعات مورد نیاز، از پیشنهادهای این کارشناس برای بهره‌گیری بهتر از فرصت لغو تحریم‌ها در رونق دادن به حمل‌ونقل ریلی است. فخاری معتقد است از دوران جدید می‌توان برای توسعه قطارهای پرسرعت در کشور نیز بهره برد. او گفت: در حال حاضر حداکثر سرعت قطارهای ایران، 140کیلومتر در ساعت است اما در مسیرهای پرمسافر، باید زمینه تردد قطارهای پرسرعت با شتاب 350کیلومتر در ساعت را فراهم کنیم.