معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست علت آلودگی هوای امسال را گردوغبار و استخراج آلایندها و صنایع های آلاینده شهری دانست. تا 2 سال گذشته سوخت پتروشیمی یکی از چالش های زیست محیطی بود که به گفته ابتکار توزیع بنزین پتروشیمی یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا بود که با اقدامات انجام شده و دریافت مجوز از دولت برای واردات کمبود بنزین، این نوع سوخت از چرخه تولید و توزیع حذف شد.
بنزین پتروشیمیها بر اساس سنجش سازمان و گزارش های وزیر نیرو، از اوایل سال 93 از جایگاه های سوخت کشور به صورت مرحله به مرحله در کلانشهرهای کشور حذف شد. بنزینی با بنزن بالا که سرطانزای قطعی بود. به گفته ابتکار«حذف و کاهش شاخص های بسیار خطرناکی همچون بنزن و آروماتیک ها از بنزین توزیعی در کشور و توزیع بنزین یورو 4 منجر به ارتقاء وضعیت کیفی هوا شده است و مخاطرات بسیاری از آلاینده های خطرناک حذف شده یا کاهش پیدا کرده اند.» ابتکار همچنین گفت: بر اثر اقدامات سالهای اخیر دولت، وضعیت بهتری در هوا داریم و برنامه ما برای آلودگی هوا 15 ساله است.
آلودگی امسال را ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون رقم زده است. ذراتی که ناشی از احتراق ناقص است و برای کاهش آن لازم است سطح تکنولوژی در خودروها بالاتر برود. به همین دلیل ابتکار از کندی در بخش معاینه فنی گله دارد« در بخش معاینه فنی برای کاهش آلودگی هوا فعالیتها به کندی انجام می شود که با همکاری وزارت کشور و راهور ناجا و شهرداریها امیدواریم بتوانیم نظام یکپارچه معاینه فنی خودروها را ساماندهی کنیم.»
ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون
این ذرات دارای قطر دو و نیم میکرون و یا کمتر می باشند که تقریبا 1.30 قطر موی انسان است و به ذرات ریز (fine) نیز شناخته می شوند. ترکیب شیمیایی ذرات بستگی به محل، زمان و آب و هوا متفاوت بوده و منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت های احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب، و غیره) و فرایندهای صنعتی خاص می باشد. این نوع آلودگی ذرات هم به طور مستقیم ساطع شده و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می گیرد. مطالعات بهداشتی، ارتباط معنی داری بین قرار گرفتن در معرض ذرات ریز و مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی و ریوی نشان داده اند.
ذرات ریز می تواند بیماری های قلب و ریه را تشدید و به اثرات مانند ارتباط داده شده است: علائم قلبی و عروقی. آریتمی های قلبی. حملات قلبی. علائم تنفسی. حملات آسم. و برونشیت. این اثرات می تواند در افزایش پذیرش بیمارستانی، اتاق اورژانس، غیبت از مدرسه یا محل کار، و روز فعالیت منجر به محدودیت شود. افرادی که ممکن است به خصوص به قرار گرفتن در معرض ذرات ریز حساس باشندمثل افراد مبتلا به بیماری ای قلبی و ریوی، سالمندان، و کودکان.
با نگاهی به آمارهای آلودگی از 15آذر تا 4دی ماه سال های گذشته نشان می دهد که با توجه به اینکه وارونگی هوا معمولا از دی ماه شروع می شده، اما به استثنای سال 93، آذر ماه از نظر آلودگی هوا وضعیت خوبی ندارد؛
وضعیت آلودگی در بازه زمانی مشخص سال 90 نشان می دهد که از 19روز هیچ روزی سالم نبوده است. و تهرانی ها از 15آذر تا 4دی هوای آلوده و ناسالم برای گروه های حساس را استنشاق کردند. حتی در دو روز هوا به مرز شرایط هشدار هم رسید؛
سال 91 نسبت به سال قبل وضعیت بهتری پیدا می کند. به طوری که از 19روز تهرانی ها 9روز سالم، 8روز نا سالم برای گروه های حساس و 2روز ناسالم در حالت هشدار را تجربه کردند. روزهای سالم متوالی هم مربوط به اواخر آذر ماه می شود؛
سال 92 که از نظر آلودگی هوا نسبت به سال های قبل از خود وضعیت بدتری داشته در این بازه زمانی علاوه بر یک روز پاک 10روز سالم هم داشته است. از طرفی هر چه به سمت دی ماه نزدیک تر می شویم وضعیت آلودگی بدتر می شود. پایتخت نشینان علاوه بر اینکه 5روز ناسالم برای گروه های حساس را تجربه کردند 3روز آغازین دی ماه را با وضعیت هشدار سپری کردند؛
سال 93 را می توان جزو سالم ترین سال های چند سال اخیر به حساب آورد. تعداد روزهای پاک و سالم این سال به طور محسوسی از سال های قبل از خود بالاتر رفت تا جایی که هیچوقت مرحله هشدار را هم تجربه نکرد. از 15آذر تا 4دی ماه این سال تهرانی ها 7روز سالم و 12روز ناسالم برای گروه های حساس را تجربه کردند؛
امسال که به نظر می رسید می تواند ادامه دهنده راه سال گذشته باشد اما از اواسط آذر ماه معادلات به هم ریخت. سرمای بی سابقه امسال که زودتر به سراغ تهرانی ها آمد وارونگی هوا را تشدید کرد.امسال در بازه زمانی مشخص هوای تهران 4روز سالم ،15روز ناسالم برای گروه های حساس و یک روز ناسالم در حالت هشدار را وارد ریه های پایتخت نشینان کرد.