نگاهی به روند تاسیس شرکت های خودروسازی در ایران

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز، آغاز صنعت خودروسازی در کره به مرداد 1334 خورشیدی بازمی گردد در آن زمان بازرگانی کره ای به نام کوی موسیونگ به همراه دو برادرش با استفاده از موتور جیب های کهنه آمریکایی اتومبیلی به نام سیبال ساختند در حقیقت موتور و سیستم تعلیق متعلق به جیب های آسیب دیده ارتش بود و بدنه آن کاملا با دست ساخته می شد.

ژانرال پارک چونهی رییس جمهور کره جنوبی از زمانی که با کودتا در کره به قدرت رسید برنامه دقیقی برای رشد اقتصادی ریخته بود و قصد داشت خیلی سریع کشورش را از نظر اقتصادی به زاپن نزدیک کند. او در زمینه آزادی های اجتماعی و سیاسی بسته عمل می کرد اما تلاش خود را برای کارآمد کردن نظام اداری ، افزایش بهره وری و توجه صنایع مادر گذاشته بود.

او توجه ویژه ای به خودروسازی داشت و تولید خودروی سیبال نخستین قدم کره جنوبی در این زمینه محسوب می شد.

کیم هئونگ سیک سردبیر مجله کره ای تاکید می کند در اوایل دهه 60 اتومبیل زیادی در کره وجود نداشت و تنها طبقات خاص مردم مانند مسئولان دولتی یا ثروتمندان از اتومبیل استفاده می کردند
البته شرکت کیا که نخستین شرکت خودروسازی در کره است 10 سال قبل با نام صنایع دقیق کیونگ سانگ تاسیس شده بود اما در آن زمان فعالیت خود به دوچرخه و مفتول های فلزی محدود شده بود.

 4 سال بعد در سال 1338 بازرگانی ایرانی به نا جعفر اخوان توانست موافقت شرکت آمریکایی جیپ را برای مونتاژ جیپ ویلیز در ایران جلب کند. این خودرو که در جریان جنگ جهانی دوم برای ارتش آمریکا ساخته شده بود قابلیت های کاربردی و دوام بالایی داشت.

جعفر اخوان برای تولید این محصول شرکتی به نام شرکت سهامی جیپ را ثبت کرد و کارخانه ای در کیلومتر 9 جاده مخصوص کرج ساخت. او نام این اتومبیل را به جیپ شهباز تغییر داد . در همان سال شرکت سهامی جیپ مونتاژ یک وانت از محصولات جیپ به نام واگنر را هم آغاز کرد که نام وانت سیمرغ را برای آن گذاشته بود. انتخاب این محصولات برای بازار آن دوران ایران انتخابی هوشمندانه بود چرا ک با توجه به راه های ایران اتومبیل دو دیفرانسیل شاسی بلند از بهترین اتومبیل های ممکن برای رفت و آمد در ایران بودند.

در ابتدای دهه 40 شمسی دولت کره جنوبی سیاست های ارتقای صنعت خودروسازی را تصویب و ابلاغ کرد. بر اساس این سیاست واردات خودرو برای 25 سال ممنوع شد اما واردات قطعات منفصله و مونتاژ در کره جنوبی آزاد بود . بر اساس این قانون فعالیت مستقل شرکت های خارجی در کره ممنوع شد و ادامه فعالیت آن ها در این کشور تنها در چارچوب همکاری با شرکت های کره ای برای مونتاژ خودرو اکانپذیر بود.

در حقیقت دولت کره جنوبی با تصویب این قانون و پرداخست تسهیلات به شرکت های خودروسازی جدید به دنبال وارد کردن فناوری ژاپنی و آمریکایی به داخل کشور بود و در عمل سنگ بنای خودروسازی کره با این قوانین شکل گرفت.

نخستین شرکتی که پس از ابلاغ این سیاست ها در کره تاسیس شد شرکت شین جین موتور بود که مونتاژ چند محصول از شرکت تویوتا را با همکاری این شرکت ژاپنی آغاز کرد. مهم ترین هدف این همکاری قوی سازی صنعت قطعه بود اما هیچ فناوری از ژاپن وارد نشد بلکه شین جین کل قطعات را از ژاپن وارد می کرد.

شاید مهم ترین تفاوت خودروسازی ایران و کره از همین سیاست ها آغاز شد زیرا در شرایطی که کره جنوبی برنامه 25 ساله برای ارتقای صنعت خودرو اجرا کرد در ایران با این که حکومت پهلوی پیش از انقلاب علاقه زیادی به خودرو داشت اما برنامه و سیاستی برای ارتقای این صنعت وجود نداشت. خودروهای داخل ایران از طریق واردات تامین می شد به طوری که در سال 1340 حدود 10 درصد از کل واردات ایران را خودرو تشکیل می داد. در آن زمان قانونی برای جذب و حمایت سرمایه های خارجی به کشور به تصویب رسیده بود که جدا از آن اعطای وام اگر خودرو به صورت قطعات منفصله وارد و در کشور مونتاژ می شد از حقوق گمرکی و مالیات معاف بود اما این سیاست با منع واردات و حمایت از قطعه سازان برای داخلی سازی خودروهای مونتاژی همراه نشد مانند چیزی که در کره جنوبی اتفاق افتاد.

معافیت مالیاتی و وام حمایت از تولید که دولت ایران در اختیار شرکت های مونتاژ کننده خودرو قرار می داد باعث شد تا برخی از شرکت هایی که تا پیش از این وارکننده خودرو بودند به دنبال مونتاژ خودروهای خارجی در ایران بروند.

در سال 1338 شرکت سهامی ایران خلیج شروع به مونتاژ یک وانت سه چرخ از تولیدات شرکت ژاپنی مزدا در ایران کرد. پس از آن برادران کاشانچی با تاسیس شرکت سایپا مونتاژ یکی از تولیدات شرکت ایتالیایی فیات به نام فیات 1100 را آغاز کردند. کارخانه تولید فیات 1100، در اردیبهشت 1340 توسط مدیرعامل شرکت فیات در ابتدای جاده آبعلی تهران افتتاح شد.

یک سال بعد در سال 1341 شرکت مرتب مونتاژ خودروی انگلیسی لندروور را در ایران آغاز کرد. مونتاژ این خودرو در ایران با استقبال خوبی از سوی وزارت خانه های آب، برق و بهداری مواجه شد و بیشتر این خودروها در بخش های دولتی ایران به کار گرفته شد.

در مهرماه همان سال دو برادر مشهدی به نام احمد و محمد خیامی شرکت ایران ناسیونال را برای تولید اتوبوس تاسیس کردند. آن ها زمینی در جاده مخصوص کرج با قیمت متری 10 ریال خریداری و کار ساخت کارخانه را آغاز کردند.

این شرکت در پایان سال 1342 کار تولید اتوبوس را آغاز کرد. خیامی شاسی و موتور اتوبوس را از آلمان وارد می کرد و بر روی آن اتاق ساخت ایران ناسیونال را سوار می کرد. این کارخانه در ابتدای فعالیت هفته ای یک اتوبوس OP تولید می کرد. همزمان با تاسیس شرکت ایران ناسیونال در ایران شرکت دوچرخه سازی ابزار دقیق کیون سانگ در کره جنوبی کار خودروسازی را آغاز کرد این شرکت نام خود را به کیا تغییر داد و نخستین محصول خود وانت سه چرخ که متعلق به مزدا بود را به بازار عرضه کرد.

خودروکار