نسخه‌های جدید بر بازار خودرو مؤثرند؟

به گزارش پدال نیوز به نقل از همشهری‌آنلاین، طرح ساماندهی صنعت خودرو مصوب مجلس دهم بود که شورای نگهبان به ماده 4 آن ایراد گرفت. این موضوع در جلسه کمیسیون صنایع مجلس بررسی و ایرادات آن رفع شد.

این موضوع از آنجا مهم است که بازار خودرو در ایران نیز همانند بازارهایی مانند مسکن، طلا و ارز همواره، با تاثیرپذیری از عواملی مانند تورم، افزایش یا کاهش قیمت دلار و همچنین تحریم، دچار صعود و نزول‌های قیمتی به عنوان یک کالای سرمایه‌ای می‌شود اما مجلس شورای اسلامی معتقد است که فروش خودرو در بورس کالا، با حذف دلالان آن را از کالایی سرمایه‌ای به کالایی مصرفی تبدیل خواهد کرد و در نهایت می‌تواند بازار آن را نیز تا حد زیادی کنترل کند و با رساندن مستقیم خودرو به مصرف‌کنندگان، کالا را با قیمتی مناسب‌تر به آنها برساند و هم زیان خودروسازان را  نیز کاهش دهد.

سه‌شنبه هفته گذشته، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی عنوان کرد که با اصلاح طرح ساماندهی صنعت خودرو، خودروهای تولیدشده داخلی در بورس عرضه می‌شوند.

سازمان حمایت به جای شورای رقابت
به گفته حجت‌الله فیروزی، در جلسه سه‌شنبه هفته گذشته کمیسیون صنایع، ماده 4 طرح ساماندهی صنعت خودرو اعاده‌شده از شورای نگهبان با حضور نماینده شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت و اصلاح شد. بر اساس این اصلاح مقرر شد خودروهای تولیدشده داخلی در بورس عرضه شوند.

وی افزود: در این ماده قیمت پایه عرضه خودرو در بورس توسط سازمان حمایت از مصرف‌کننده تعیین شده و سازوکار تحقق این مهم باید در بورس مهیا شود.

وی درباره طرح تحول بازار و صنعت خودروی سبک که در کمیسیون صنایع مجلس یازدهم تدوین شده، گفت: کلیات این طرح در کمیسیون صنایع و معادن تصویب شده و جزئیات آن در دست بررسی است و کمیسیون پس از بررسی بودجه به آن رسیدگی خواهد کرد؛ همچنین علاوه بر عرضه خودرو در بورس، مسائلی مانند کیفیت، بومی‌سازی، قطعه‌سازان، خدمات پس از فروش و… نیز در آن بررسی شده است.

بر اساس یکی از مهم‌ترین بندهای این طرح «تغییر روش قیمت‌گذاری و عرضه خودرو در بورس» بود که طبق پیش‌بینی مجلسی‌ها این بند موجب کاهش زیان خودروسازان خواهد شد و با ممانعت از قیمت‌سازی در بازار، خودرو را از یک کالای سرمایه‌ای به یک کالای مصرفی تبدیل می‌کند تا مصرف‌کننده واقعی به راحتی به خودرو دسترسی پیدا کند و از سویی دیگر همین امر موجبات خروج دلالان از بازار را نیز فراهم خواهد کرد.

اما یکی از مهم‌ترین نکات در گفته‌های فیروزی حذف شورای رقابت از فرایند قیمت‌گذاری خودرو و جایگزین کردن سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به جای آن برای تعیین قیمت پایه خودرو برای عرضه در بورس است. در حالی که پیش از این در جریان بررسی این طرح، قرار بر حضور شورای رقابت برای قیمت‌گذاری خودرو برای ورود به بازار بورس بود. اما به نظر می‌رسد با مخالفت سیاست‌گذار خودرو، بالاخره این شورای رقابت به حاشیه رانده شد و تولیدکنندگان خودرو نیز عرضه خودرو در بورس را بدون حضور شورای رقابت، به فال نیک گرفتند.

خریداران تا سه سال حق فروش ندارند
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، پس ار آن در گفت‌وگو با ایرنا، اطلاعات بیشتری در این خصوص ارائه کرد. فیروزی به محدودیت‌های اعمال‌شده برای خرید خودرو از طریق بورس اشاره کرد و افزود: محدودیت‌هایی برای خرید خودرو از طریق بورس وجود دارد، بدین صورت که افرادی که اقدام به خودرو از طریق بورس می‌کنند تا سه سال امکان فروش ندارند و در صورت فروش باید تا 30 درصد از قیمت خودرو را به عنوان عوارض پرداخت کنند.

به گفته سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، هدف از ایجاد محدودیت این است که مصرف‌کنندگان واقعی اقدام به خرید از طریق بورس کنند.

عرضه در بورس فقط در زمان نوسان بازار
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی خاطرنشان‌کرد:‌ نکته مهم دیگر این است که عرضه خودرو در بورس برای شرایطی است که وضعیت بازار دارای نوسان است و تقاضا بیشتر از عرضه باشد، به محض اینکه بازار خودرو به وضعیت متعادل برسد، خودروسازان خرید و فروش را به شیوه عادی انجام می‌دهند.

فیروزی اظهار کرد: در طرح کنونی که مربوط به شورای نگهبان است عرضه خودرو در بورس فقط برای خودروهای داخلی است، اما در طرحی که در کمیسیون مجلس  در حال بررسی است موضوعات دیگری در زمینه بومی‌سازی، کیفی‌سازی، قطعه‌سازان و خودروهای خارجی در مجلس مطرح است.

سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس افزود:‌ قیمت‌گذاری دستوری همان‌طور که از جنس آن مشخص است، باید به صورت دستوری اعلام شود که این محصول در بورس با قیمتی مشخص فروخته شود، در حالی که در خودرو این اتفاق رخ نمی‌دهد. در خودرو با قیمت تمام‌شده محصول مواجه هستیم که با شرایط و معیارهایی مشخص شده و سود معقولی هم داریم که با شیوه‌ای مشخص معین می‌شود.

فیروزی تاکید کرد:‌ قیمتی که قرار است برای خودرو تعیین شود به گونه‌ای است که برای سایر کالاها در بورس انجام می‌شود، یعنی قیمت پایه مشخص می‌شود و در انتها رقابت قیمت فروش را تعیین می‌کند.

به گفته سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، به هیچ عنوان با قیمت‌گذاری دستوری برای خودرو در بورس مواجه نخواهیم بود.

وی اظهار کرد: ‌عرضه خودرو در بورس کالا موجب ایجاد تعادل در قیمت خودرو خواهد شد و از طرف دیگر افرادی اقدام به خرید می‌کنند که مصرف‌کننده واقعی بوده و در نهایت خودرو از حالت یک کالای سرمایه‌ای خارج می‌شود.

مخالفان بورسی شدن خودرو
با وجود مزایای زیادی که برای عرضه خودرو در بورس از سوی مجلس نشینان عنوان می شود، برخی کارشناسان معتقدند که ورود خودرو به بورس نمی تواند مشکل این بازار را حل کند و حتی ممکن است همین موضوع نیز به رانت بینجامد. آنها معتقدند در شرایط تحریمی کنونی، بسیاری از قطعه های مورد نیاز خودرو سازان به سختی و با قیمت های بسیار بالاتر از قبل وارد می شود و به همین دلیل نمی توان انتظار داشت که راه حل هایی اینچنینی، منجر به کاهش قیمت خودرو شوند.

فربد زاوه، کارشناس بازار خودرو، در ارتباط با عرضه خودرو در بورس به صدای بورس گفت: برای حل مشکل مقطعی نباید قانون کشور را تغییر داد. بهترین راه حل مدیریت بازار خودرو، آزاد سازی قیمت‌هاست. اگر قرار است در بورس کالا قیمت گذاری دستوری انجام شود که همین الان هم شورای قیمت گذاری این کار را انجام می‌دهد و نیازی به بورس کالا نیست. چرا که با قیمت گذاری دستوری عملا بورس کالا  کارویژه خود را از دست می دهد. اگر قرار است که در بورس قیمت به بازار آزاد نزدیک بشود نیز نیازی به  عرضه خودرو در بورس کالا نیست و با آزادسازی قیمتی، مشکل حل می‌شود.

وزارت صمت هم مخالف است!
اما مهم‌ترین مخالف این طرح، وزارت صمت است، وزیر صنعت، معدن و تجارت اواخر آذرماه امسال در حاشیه مراسم رونمایی از محصول جدید ایران‌خودرو با نام «تارا» با بیان اینکه کمیته خودرو منطقی نبودن عرضه خودروهای داخلی در بورس کالا را پذیرفته است، اظهار کرد: عرضه خودرو در بورس، نظر برخی نمایندگان مجلس بود اما در کمیته خودرو با حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که بازار خودرو باید خود به خود تنظیم شود و عرضه محصولات خودروسازان در بورس کالا منطقی نیست. کمیته خودرو نیز این موضوع را پذیرفته است.

با وجود مخالفت وزارت صمت، مجلس به دنبال عملی کردن این طرح است و حالا باید منتظر ماند دید که آیا این طرح در مجلس نهایی می شود و در صورت نهایی شدن، اجرای آن تا چه اندازه بر بازار خودرو موثر خواهد بود؟