وضعیت صنعت خودرو در برنامه ششم

به گزارش پدال نیوز به نقل از دنیای خودرو؛ این روزها فصل بودجه‌نویسی و دولت سرگرم تدوین لایحه بودجه سالیانه است، این در حالی است که همزمان با این موضوع، لایحه برنامه ششم توسعه کشور نیز در حال تدوین شدن است. هم راستا با این موضوع یکی از مباحثی که در این زمینه مطرح شده، احکامی است که برای بخش‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود. یکی از این بخش‌های اصلی، بخش صنعت کشور و به دنبال آن صنعت خودروسازی است. بر اساس سند چشم‌انداز 20 ساله کشور در سال 1404 قرار است در پایان این سال میزان تولید خودروی کشور بالغ بر 3 میلیون دستگاه باشد، که در این بین دو میلیون دستگاه برای حضور در بازار داخل در نظرگرفته شده و یک میلیون دستگاه نیز به منظور صادرات هدفگذاری شده است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که دستیابی به چنین هدفی تا سال 1404 تقریبا غیر ممکن است، به‌خصوص آن یک میلیون خودرو برای صادرات. حال باید دید دست آخر آیا می‌توان به این هدف سند چشم‌انداز دست یافت یا خیر؟
 
بهرام شهریاری عضو سابق هیئت مدیره انجمن قطعه‌سازان
در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد، وقتی شما از توسعه و برنامه‌های توسعه‌ای صحبت می‌کنید، باید اول این امر را تعریف و مشخص کنید اهداف شما از این توسعه چیست. در مورد برنامه ششم توسعه و سند چشم انداز بیست ساله کشور باید گفت، اول شما باید به توسعه اعتقاد داشته باشید، بعد از آن سخن برانید. در مورد وضعیت صنعت خودرو سازی در برنامه ششم توسعه و سند چشم‌انداز بیست‌ساله توسعه کشور باید گفت، اول باید الزامات و پیش شرط‌های این امر را فراهم کرد و بعد انتظار درو داشت. بر اساس هدف تعیین شده در برنامه سند چشم‌انداز باید تولید خودرو در سال 1404 به بیش از سه میلیون دستگاه خودرو برسد. در این رابطه سوالات زیادی مطرح است که متاسفانه تاکنون به این سوالات پاسخ داده نشده است. به طور مثال برای این میزان خودرو تامین مواد اولیه، تامین مالی خودروسازان، بازارهای هدف و صادراتی و.... فکری شده است. آیا به این امر نیاز داریم تا خودروساز جدیدی ایجاد کنیم یا باید همین خودروسازان موجود را توسعه و ارتقا دهیم. همچنین باید اقدامات و کارهایی را صورت دهیم، به‌طور مثال باید در بحث تحقیق و توسعه گام‌های جدی برداشته شود، این در حالی است که خودروسازان کشورمان از داشتن واحد تحقیق و توسعه محروم هستند و عملا در این زمینه گام‌های موثر و جدی برداشته نشده است. از سوی دیگر در بحث طراحی خودرو هیچ گونه نوآوری مشاهده نمی‌شود که اگر در این زمینه اقدامات جدی انجام نشود، در آینده به مشکلات اساسی برخورد خواهیم کرد. همچنین باید به این نکته توجه داشت در سال 1404 بازار داخل کشش دو میلیون خودرو را دارد و اینکه آیا این یک میلیون خودرویی که برای صادرات در نظر گرفته شده، برای کدام اهداف صادراتی و بازارهای هدف درنظر گرفته شده است؟ در مورد این مباحثی که بنده مطرح کردم باید مطالعات جدی و عمیق صورت گیرد. همچنین باید به این نکته اذعان کرد امروزه صنعت قطعه‌سازی و خودروسازی هیچ کدام زیرساخت‌های لازم برای تولید سالانه سه میلیون دستگاه خودرو تا چشم‌انداز ۱۰ سال آینده را ندارند.  در انتها نیز باید گفت تولید سه میلیون دستگاه خودرو در سال 1404  در صورتی امکان دارد که برنامه ششم فقط به عمران پرداخته نشود و به شاخص‌های تولیدی هم پرداخته شود.
 
امر الله امینی استاد دانشگاه  
در مورد تهیه برنامه‌های توسعه‌ای در ایران حرف‌های بسیاری برای گفتن وجود دارد، اما باید در زمان و مکانی مناسب و به دور از هرگونه هیاهو به این مسائل پرداخته شود. در ابتدا باید گفت در صورتی‌که می‌توان به اهداف سند چشم‌انداز توسعه 20 ساله کشور در سال 1404 دست یاید که متوسط نرخ رشد اقتصادی در طی این  سال‌ها همواره بین 6 تا 8 درصد بوده باشد، در صورتی که چنین چیزی اصلا محقق نشد. در این سال‌ها و به جای آن‌ها همواره نرخ رشد اقتصادی منفی و صفر بوده است، با این اوصاف دست یابی به اهداف سند چشم‌انداز به‌سختی امکان پذیر خواهد بود. همچنین برای محقق کردن این اهداف سالیانه به 200 میلیارد دلار سرمایه نیاز است که در حال حاضر اقتصاد ایران ظرفیت برآورده کردن چنین سرمایه‌ای را ندارد.
این در حالی است که برنامه ششم توسعه به جز احکام چیز دیگری درون خود ندارد، به جای این احکام باید اهداف و برنامه‌های عملیاتی در این برنامه گنجانده شود و قیمت کالاها و محصولات اساسی و مهم از جمله نرخ ارز و نرخ فراورده‌های انرژی و همچنین نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم و نرخ بیکاری حتما ذکر شود.
 در مورد دستیابی صنعت خودرو به اهداف ترسیم شده برای آن در سند چشم‌انداز و وضعیت آن در برنامه ششم باید گفت با توجه به مشکلاتی که صنعت خودروسازی با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بعید به نظر می‌رسد بتوان به آن اهداف دست پیدا کرد.  در حال حاضر صنعت خودروسازی از دو دسته مشکلات رنح می‌برد، دسته اول مشکلات بیرونی است که به کل اقتصاد کشور مربوط می‌شود و آن مشکلات به رکود حاکم بر کل کشور مرتبط می‌شود و تا زمانی‌که این رکود اقتصادی به رونق تبدیل نشود، نباید انتطار معجزه داشت.
دسته دیگر، مشکلات داخلی صنعت خودروسازی است که این روز‌ها بر این صنعت مستولی است.  صنعت خودروسازی نیاز به یک تحول اساسی از درون دارد، تا زمانی که ساختار مدیریتی و اداره خودروسازان اصلاح نشود و آنها هزنیه‌های خود را کاهش ندهند و از سوی دیگر وضعیت کیفیت محصولات تولیدی خود را سامان ندهند، نمی‌توان کاری از پیش برد.