آتش نهضت داخلی سازی قطعات خودرو خاموش شد؟

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز؛ ۱۵ ماه از آغاز نهضت داخلی‌سازی قطعات خودرو می‌گذرد؛ این در شرایطی است که فعالیت این نهضت که قرار بود انقلابی در داخلی‌سازی قطعات ایجاد کند ظاهرا در تعلیق مانده است؛ به‌طوری‌که نه خبری از برگزاری میزهای داخلی‌سازی است و نه دیگر اظهارنظرهای آتشین در این زمینه می‌شود. ظاهرا رضا رحمانی وزیر پیشین صمت که این طرح را دنبال می‌کرد با رفتن از وزارتخانه، آبی نیز بر آتش نهضت داخلی‌سازی ریخت. وی با توجه به شرایط دشوار تامین قطعات خودرو در روزگار تحریم، با راه‌اندازی نهضت داخلی‌سازی اعتبار زیادی برای خود فراهم کرد با این حال بسیاری از قطعه‌سازان معتبر از همان ابتدا به دلیل نبود زیرساخت‌ها و همچنین عدم حمایت‌های مالی دولت نسبت به تداوم آن شبهاتی را مطرح کردند. اما لزوم ایجاد نهضتی برای داخلی‌سازی قطعاتی که می‌توانست در دوران غیرتحریمی با شرایط بهتری تولید شود اما قطعه‌سازان زیر بار آن نمی‌رفتند چه بود؟

آنچه مشخص است یکی از دلایلی که نهضت داخلی‌سازی راه‌اندازی شد انباشت خودروهای دپویی در پارکینگ خودروسازان بود؛ به‌طوری‌که در تابستان سال گذشته نزدیک به ۲۰۰ هزار خودرو در کف پارکینگ دو خودروساز بزرگ کشور به دلیل نبود قطعه زمینگیر شدند. به این ترتیب مدیر ارشد وزارت صمت به‌دنبال انباشت خودروهای دپویی چاره را در راه‌اندازی نهضت داخلی‌سازی دید تا از این مسیر علاوه بر رفع چالش تولید خودروی ناقص، تیراژ شرکت‌های خودروساز را نیز افزایش دهد. بنابراین در دوران وزیر پیشین صمت بدون توجه به زیرساخت‌ها و توان مالی و تکنولوژیک زنجیره خودروسازی، فرمان آغاز نهضت داخلی‌سازی صادر شد.از زمانی که رضا رحمانی چراغ این نهضت را روشن کرد تا زمانی‌که مجبور به ترک صندلی وزارت شد، سه میز داخلی‌سازی برای قطعات خودرو برگزار کرد.

مجموع قراردادهای منعقده طی سه میزی که در دوران وزیر پیشین صمت برگزار شد ۲۷۵ میلیون یورو برآورد می‌شود. اما بعد از گذشت ۹‌ماه از برگزاری آخرین میز داخلی‌سازی مشخص نشد زمانی که رحمانی ساختمان وزارت صمت را ترک می‌کرد چه میزان از این ۲۷۵ میلیون یورو قرار داد منعقد شده به مرحله تولید انبوه رسید. بعد از ترک وزارت صمت توسط رحمانی، حسین مدرس‌خیابانی به‌عنوان سرپرست وزارت صمت منصوب شد.مدرس‌خیابانی نیز تا حدودی به میراث رحمانی وفادار ماند و در دوره سه ماهه سرپرستی خود، میز چهارم داخلی‌سازی را برگزار کرد. در این بین تکلیف به افزایش داخلی‌سازی قطعات به مدیران خودروساز در روزهای پایانی سرپرستی وی، نشان می‌دهد که سرپرست پیشین وزارت صمت نیز بدون توجه به توان قطعه‌سازی کشور و توان مالی خودروسازان تنها خواهان حفظ این نهضت بود.مدرس‌خیابانی به مدیران خودروساز تکلیف کرد تا سطح داخلی‌سازی ۳۰۰ میلیون یورویی (سهم هر خودروساز از داخلی‌سازی ۱۵۰ میلیون یورو در نظر گرفته شده است) که پیش‌تر مصوب شده بود را تا سقف ۶۰۰میلیون دلار (سهم هریک از دو خودروساز بزرگ کشور ۳۰۰ میلیون دلار) تا پایان سال‌جاری افزایش دهند.

تکلیفی که حکایت از نگاه غیر‌واقعی مدرس‌خیابانی به سطح توانایی‌ها داشت. بعد از مدرس‌خیابانی که نتوانست از مجلس برای تصدی پست وزارت صمت رای‌اعتماد بگیرد، جعفر سرقینی به‌عنوان سرپرست وزارت صمت منصوب شد. در دوره‌ای که سرقینی وظیفه سرپرستی وزارت صمت را بر عهده داشت، خبری از برگزاری میزهای داخلی‌سازی قطعات خودرو نبود. هرچند دوره سرپرستی سرقینی در قامت وزیر صمت کوتاه بود اما وی ترجیح داد که در همین دوره، بیشتر سر و سامانی به طرح‌های فروش خودروسازان دهد تا میز دیگری از داخلی‌سازی برگزار کند. اما با گذشت ۱۵‌ماه از برگزاری نهضت داخلی‌سازی توقع بر این بود که لااقل از میزان خودروهای ناقص دپویی در پارکینگ خودروسازان کاسته شود؛ این در شرایطی است که طبق آمارهای موجود هم‌اکنون بیش از ۱۱۰‌هزار خودروی ناقص امکان عرضه به بازار را ندارند.

  دست‌انداز داخلی‌سازی

اما نهضت داخلی سازی برای تداوم نیاز به برآورده شدن چه الزاماتی دارد؟

اما نگرانی فعالان قطعه‌ساز در این زمینه چیست؟

  نهضتی بدون استراتژی

آنچه مشخص است نگاه تکلیفی به نهضت داخلی‌سازی قطعات خودرو بیش از هر چیز آینده این نهضت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد چنانچه سیاست‌گذار خودرویی به‌دنبال تداوم نهضت داخلی‌سازی است باید این نگاه تکلیفی را کنار گذاشته و به سمت تعریف یک استراتژی حرکت کند.این مساله مورد توجه حسن کریمی سنجری کارشناس خودرو نیز قرار دارد.

کریمی سنجری به «دنیای اقتصاد» می‌گوید در حال حاضر سیاست‌گذار خودرویی نگاه تکلیفی در این زمینه دارد.این کارشناس خودرو ادامه می‌دهد هدف‌گذاری عددی برای بحث داخلی‌سازی بیش از اینکه نشانگر دیدگاه منطقی سیاست‌گذار خودرویی باشد نشان‌دهنده نگاه هیجانی مدیران ارشد وزارت صمت در گذشته بوده است.کریمی سنجری معتقد است برای اینکه دیدگاه منطقی را جایگزین نگاه هیجانی کنیم باید ابتدا برای نهضت داخلی‌سازی یک استراتژی داشته باشیم.

این کارشناس خودرو ادامه می‌دهد: در این استراتژی باید مشخص کنیم که چه نگاهی به بحث داخلی‌سازی داریم؟ آیا تنها به‌دنبال گذر از شرایط تحریم هستیم یا برنامه ریزی بلند‌مدت تری داریم و می‌خواهیم این نهضت را بعد از رفع تحریم‌ها نیز ادامه دهیم؟ کریمی سنجری معتقد است باید هر دو دیدگاه در استراتژی مورد نظر مورد توجه باشد، زیرا در حال حاضر برخی از قطعات وجود دارند که امکان تامین آنها در شرایط تحریمی وجود ندارد بنابراین زنجیره خودروسازی باید به هر قیمتی آنها را داخلی‌سازی کند تا خطوط تولید خودروسازان متوقف نشود.این کارشناس خودرو برای تعریف این استراتژی، پیشنهاد می‌کند به جای سیاست‌گذار خودرویی، کمیته‌ای در زنجیره خودروسازی تشکیل شود و مدیران خودروساز و فعالان قطعه‌ساز در کنار یکدیگر نشسته و با توجه به نیازها و توانمندی‌های موجود این استراتژی و همچنین قطعاتی که امکان داخلی‌سازی دارد را مشخص کنند.یک فعال صنعت قطعه نیز در این ارتباط به خبرنگار ما می‌گوید نفس داخلی‌سازی قطعه، در شرایطی که سایه سنگین تحریم‌ها بر سر زنجیره خودروسازی افتاده، اقدام بجایی است.

این قطعه‌ساز ادامه می‌دهد اما نباید در این شرایط با عینک هیجانی به داخلی‌سازی نگاه کنیم و باید تلاش کنیم داخلی‌سازی را با شرایط و توان موجود در زنجیره خودروسازی منطبق کنیم. بحث کیفیت و مطابق بودن قطعات داخلی‌سازی شده با استانداردهای موجود نیز مورد توجه این قطعه‌ساز قرار دارد.او معتقد است چنانچه به مباحث کیفی توجه نشود این امر می‌تواند تبعات به مراتب سنگین‌تری نه تنها برای خودروسازان که برای کل جامعه در پی داشته باشد.این قطعه‌ساز می‌گوید در حال حاضر ۴ میز داخلی‌سازی برگزار شده اما تمام قراردادهای منعقد شده امکان عملیاتی شدن پیدا نکردند، بنابراین باید پیش از برگزاری میز پنجم به عارضه‌یابی چالش‌های موجود در مسیر محقق نشدن اهداف ۴ میز گذشته پرداخت و با رفع چالش‌های موجود، برگزاری میزهای بعدی را در دستور کار قرار داد.//دنیای اقتصاد