حضور خودروهای وارداتی در بازار؛ تنها راه رقابتی‌کردن صنعت خودرو کشور

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز؛ پیش‌فروش‌های متعدد خودروسازان امسال هم نتوانست مشکلات پرشمار بازار خودرو را حل‌کند و هنوز هم ‌دولت‌ ناراضی ‌است، هم مردم و هم‌ خودروسازان. طی‌سال‌جاری خودروسازان ۹ مرحله قرعه‌کشی برای پیش‌فروش خودروهای خود انجام دادند، اما منحنی قیمت خودرو همچنان صعودی است. نکته دیگر این‌که این افزایش قیمت با رکود در بازار همراه است و در هفته‌های اخیر هم مانند بسیاری دیگر از ایام امسال خرید و فروشی انجام نمی‌شود. پیش‌فروش خودرو نه‌تنها قیمت را برای مصرف‌کننده پایین نیاورده، بلکه گره‌ای از مشکل تامین مالی خودروسازان هم باز نکرده است.

عباس آرگون، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: «اگر قیمت ثابت نگه داشته شود، اما مواد اولیه و هزینه تولید و نیروی کار افزایش پیدا کند، هرچقدر هم برای خودروسازان تامین مالی انجام شود و تولید افزایش یابد، به‌جای این‌که خودروسازان سود کنند، زیانشان بیشتر می‌شود.»

 با وجود پیش‌فروش‌های متعدد خودرو در سال جاری توسط خودروسازان، همچنان قیمت خودرو رو به رشد است و درعین‌حال خودروسازان با مشکل تامین مالی و کمبود سرمایه در گردش روبه‌رو هستند. چرا سیاست پیش‌فروش خودرو موفق نبوده است؟

برای بررسی عدم‌تامین مالی و مشکلات خودروسازان نباید تنها بحث خودروسازی را در سال‌جاری معیار قرار داد. این مساله فرایندی است که طی چند سال خودروسازان با آن روبه‌رو بوده و هستند.

خودروسازان در تمام این سال‌ها هزینه‌های بالایی داشتند که از عهده تامین آن بر نمی‌آمدند، تا جایی که چند سال پیش به دلیل عدم توانایی فروش خودروسازان، وام‌هایی به مردم داده شد تا بتوانند خودرو بخرند.

مشکلات خودروسازان بیشتر به ساختار مالی، قیمت‌گذاری و موضوعات متعدد دیگری برمی‌گردد که به صرف تامین مالی خلاصه نمی‌شود. بر این اساس، مشکلات تامین مالی خودروسازان را باید از زوایای گوناگون بررسی کرد. بحث عدم‌ورود خودرو خارجی و همچنین تقاضای سنگینی که امسال برای خرید خودرو وجود داشت، ازجمله این مشکلات است که منحصر به امسال هم نیست.

اگر بحث تامین مالی در بازه بلندمدت بررسی نشود، علت‌های اساسی مشکلات آن‌ها بازگو نخواهد شد. در یک بازه زمانی که قیمت نهایی محصولات خودروسازان به دلیل قیمت‌گذاری دستوری بالاتر از نرخ فروششان بود، نتوانستند به‌صورت مناسب محصولات خود را بفروشند. این مساله موجب شد زیان‌هایی ببینند که ساختار مالی شرکت‌ها را بر هم زد.

چگونه می‌توان در جهت حل مشکلاتی که اشاره کردید حرکت کرد و راه بهتری از پیش‌فروش خودرو برای تامین مالی در پیش گرفت؟

بهترین حالت این است که در صنعت خودرو به سمت آزادسازی قیمت حرکت کنیم و از سوی دیگر به رقابت میان خودروسازان مجال دهیم. باید درهای بازار را به روی خودروهای خارجی هم باز کرد و حتی اگر امکان آزادسازی واردات خودرو به‌صورت CBU وجود ندارد، دستکم باید سهم واردات به‌صورت CKD توسط خودروسازان بخش خصوصی را افزایش داد تا فضا رقابتی شود.

در بستر چنین رقابتی است که خودروسازان داخلی هم می‌توانند رشد کنند و به جایگاه واقعی خود برسند و قیمت‌گذاری نیز بهتر انجام خواهد شد. قیمت‌گذاری دستوری در هیچ زمینه‌ای جواب نمی‌دهد، چه برای تثبیت قیمت، چه کاهش و چه افزایش آن. چراکه اگر بتوانیم قیمت فرآورده‌ها را هم تثبیت کنیم، همچنان هزینه‌ها را نمی‌توان تثبیت کرد. زیرا هزینه مواد اولیه، دستمزد و.. همواره رو به افزایش است. اما دولت سعی دارد قیمت را تثبیت کند. طبیعتا خودروساز با این شرایط راه به جایی نمی‌برد.

از سوی دیگر، باید کیفیت را هم در نظر گرفت و کالایی که خودروساز تولید می‌کند با نیازهای روز همخوانی داشته باشد و ذائقه مشتری برای تولید آن در گرفته شود تا نیازهای او را تامین کند و قیمت و کیفیت هم بتواند رقابتی باشد.

نتیجه همه این‌ها رشد صنعت خودرو و حل اصولی مشکل تامین مالی است. استنباط من این است که مهم‌ترین بحث؛ حرکت خودرو ساز به سمت افزایش کیفیت است تا بتواند رقابت کند. مقایسه خودروسازی ایران با کشورهای پیشرفته نشانگر این الزامات است.

 در چند ماه اخیر سهم شرکت‌های خودروسازی در بازار سهام رشد بسیار بالایی داشته است. خودروسازان چگونه می‌توانند از طریق بورس تامین مالی کنند؟

از بازار سرمایه هم می‌توان با روش‌هایی تامین مالی کرد، به شرط آن‌که فرآیندهایی که پیش‌نیاز آن است رعایت شود. این روش تامین مالی در کنار سایر فرآیندهای مرتبط به‌صورت یک زنجیره کامل هستند که باید همخوانی داشته باشند. اگر خودروساز از طریق بازار سرمایه تامین مالی کند، اما ناچار باشد با قیمت‌گذرای دستوری، فرآورده خود را زیر قیمت پایان‌یافته بفروشد، این نوع تامین مالی هم پاسخگوی نیازها و هزینه‌های خودروساز نیست.

در اقتصاد باید بازار به‌نوعی باشد که مکانیزم داد و خواست یا همان عرضه و تقاضا قیمت را تامین کند. ازسوی دیگر انحصار در بازار هم باید بشکند؛ هم خودرو داخلی توسط کارخانه‌های گوناگون تولید شود و هم خودرو خارجی به‌صورت قطعات منفصله یا نیمه‌منفصله با تیراژ قابل توجهی وارد کشور شود. در چنین بازاری است که خودساز می‌تواند خود را نشان دهد.

اگر انحصار دست خودروساز داخلی باشد و مشتری حق انتخاب نداشته باشد، به نظر من خودروساز هم رشد نمی‌کند. چراکه خودروساز بازار همیشگی را دارد و انگیزه رشد او کم خواهد بود. همان‌طور که می‌بینید در هر دوره پیش‌فروش، شمار اندکی خودرو عرضه می‌شود، اما تقاضای خریداران چند برابر عرضه است. یک بخشی از استقبال همیشگی خریداران به خاطر این است که ارزش پول خود را حفظ کنند. چون قیمت، پایین است. پس وقتی بحث تامین مالی خودروسازان مطرح است، حتی عواملی چون بحث ارزش پول را هم باید لحاظ کرد. هم این موارد پارامترهای متعددی است که مفصل باید به آن پرداخت.

 آیا در شرایط فعلی تزریق پول توسط دولت یا فروش اموال خودروسازان می‌تواند به تامین مالی آن ها کمک کند؟

مهم ترین بحث این است که بنگاه باید سود عملیاتی دهد. آیا خودروسازان درحال‌حاضر سود عملیاتی دارند؟ ابتدا باید این مساله حل شود، سپس به بحث تامین مالی رسیدگی شود. مشخص است که تولید باید سود بدهد و سود عملیاتی بنگاه پذیرفتنی باشد.

اگر قیمت ثابت نگه داشته شود و به هیچ وجه اجازه افزایش ندهیم اما مواد اولیه و هزینه تولید و نیروی کار افزایش پیدا کند، هر چقدر هم بیشتر برای خودروسازان تامین مالی انجام شود و تولید افزایش یابد، به‌جای این‌که سود کنند، زیانشان بیشتر می‌شود. پس ابتدا باید بحث سود عملیاتی و قیمت‌گذاری اعمال شود. آن هم در فرایندی که هم خودرو خارجی اجازه ورود داشته باشد، هم محصولات داخلی متنوع باشند، وگرنه در شرایط دستوری همه این‌ها بی‌معنی است.

 شما به مشکلات خودروسازان اشاره کردید. اما همچنان با وجود قیمت‌گذاری دستوری و چند مرحله پیش‌فروش، قیمت خودرو برای خریدار هم راضی کننده نیست. علت این مساله چیست؟

توجه داشته باشید در همین شرایط قیمتی هم خودروساز سود نمی‌کند. با همین قیمت که مصرف‌کننده هم ناراضی است، خودروسازان در حال زیان‌دادن هستند. نکته دیگر این است که عمده نارضایتی به قیمت بر نمی‌گردد.

بسیاری از افراد خودروهای خارجی را بالاتر از قیمت‌های متعارف می‌خرند، ولی راضی هستند. چراکه کیفیت خودرو رضایتشان را جلب می‌کند. برای جلب رضایت مشتری خودروساز باید کیفیت را افزایش دهد و نیاز مشتری را تامین کند و بتواند آپشن جدید اضافه کند. در این شرایط علاوه بر رضایت مصرف‌کننده داخلی حتی صادرات هم امکان‌پذیر می‌شود. البته بحث تحریم هم در افت کیفیت خودروسازی و عدم صادرات موثر بوده است.// دنیای خودرو