توسعه مترو به شرط ساماندهی تاکسیرانی

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت، بر اساس آمار رسمی اعلام شده از سوی شهرداری تهران، سالانه حدود 30کیلومتر مترو در پایتخت ساخته می‌شود به طوری که در حال حاضر 152کیلومتر مترو با 90ایستگاه مورد استفاده پایتخت‌نشینان است. در کنار این مسئله آمار از وجود حدود 90هزار تاکسی در پایتخت حکایت دارد؛ تاکسی‌هایی که صاحبان‌شان معتقدند با گسترش خطوط مترو به‌ویژه در برخی مسیرها، میزان مسافران و در نتیجه درآمدهای آنان کاهش داشته است.

کامبیز مستوفی‌دربان، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی حمل‌ونقل  در پاسخ به این پرسش که آیا در دنیا الگوی مشخصی برای حمایت از شغل تاکسیرانی همزمان با گسترش خطوط مترو وجود دارد؟ اظهار کرد: سبک استفاده از تاکسی در کشورهای خارجی با ایران تفاوت دارد و در هیچ کشوری خطوط تاکسیرانی به شیوه ایران فعالیت نمی‌کنند و بیشتر به شیوه «در تا در» یعنی «از مبدا تا مقصد» فعالیت دارند، به همین دلیل در کشورهای خارجی، این تعداد تاکسی که در خیابان‌های ایران می‌بینید، وجود ندارد.
او با بیان اینکه با گسترش خطوط مترو ممکن است بخشی از تاکسی‌ها حذف شود، تاکید کرد: این مسئله بدان معنا نیست که از مشاغل موجود کاسته می‌شود زیرا مترو نیاز به بسیاری از مشاغل زیربنایی و روبنایی دارد. به اعتقاد این کارشناس با گسترش خطوط مترو، بهتر است تاکسی‌ها تغییر مسیر دهند.
مستوفی‌دربان افزود: در مدل جدید، تاکسی‌ها می‌توانند از ایستگاه‌های مترو به نقاط محلی بروند که مترو آن مکان‌ها را پوشش نمی‌دهد.
این کارشناس برنامه‌ریزی حمل‌ونقل معتقد است در یک نگاه دیگر با توجه به اینکه مترو به عنوان یک وسیله جابه‌جایی انبوه، در مسافت‌های بالای 10کیلومتر و تاکسی به‌طور معمول مسافت‌های زیر 10کیلومتر را پوشش می‌دهد و اینکه گسترش مترو تا چه اندازه در ایران باعث حذف تاکسی می‌شود، نیاز به مطالعه دقیق دارد.

تحمیل آشفتگی ترافیکی به خیابان‌ها از آثار منفی تعدد تاکسی در خیابان‌هاست. مستوفی دربان با اشاره به این موضوع و با تاکید بر کاهش ایمنی سطح معابر با افزایش شمار تاکسی‌های موجود در خیابان، افزود: حجم زیادی از ترافیک خیابان‌ها مربوط به تاکسی‌هاست، این در حالی است که بسیاری از خیابان‌ها به حد اشباع رسیده است.
به گفته او، کاهش آشفتگی شهر و کاستن از بار ترافیکی خیابان‌ها یکی از مهم‌ترین اهداف مهندسی حمل‌ونقل است که در این زمینه توسعه مترو می‌تواند موثر باشد.
او اضافه کرد: مشکل ترافیک را در بسیاری از کلانشهرهای دنیا داریم اما در ایران یک مشکل دیگر نیز داریم که همان آشفتگی ترافیکی است؛ معضلی که در دنیا وجود ندارد زیرا قوانین حمل‌ونقلی دقیقی حاکم است و همه مردم از آن پیروی می‌کنند اما به نظر می‌رسد در ایران برخی قوانین نیاز به بازنگری دارد.
مستوفی دربان با اشاره به لزوم توسعه مترو با توجه به مسائل بیان شده گفت: برنامه‌ریزی شهری باید به سمتی حرکت کند که در بستر یکپارچه فعالیت کرده و از الگوی مشخص بهره گیرد. او به کاهش خطوط تاکسیرانی همزمان با توسعه مترو نیز اشاره کرد: برای حل مسئله بیکاری راننده‌های تاکسی، دولت و سیاستگذاران باید برنامه‌ریزی کنند اما در این زمینه برنامه‌ریزی شهری می‌تواند خطوط تاکسیرانی را به گونه‌ای طراحی کند که در درجه نخست، تاکسی‌های غیرخطی یعنی گردشی به شیوه «در تا در» حرکت کرده و توقف بین راهی نداشته باشند و دارای مقصد و مبدا مشخص شوند.
او ادامه داد: از سوی دیگر تاکسی‌های خطی باید بعد از بازنگری، به طور منسجم و اصولی طراحی شده و موازی خطوط انبوه‌بر مانند مترو حرکت نکنند.
در واقع بستر فعالیت تاکسی‌ها باید هماهنگ و یکپارچه باشد. آنطور که او تاکید می‌کند، این مسئله نیاز به مطالعات بازنگری و یکپارچه‌سازی خطوط تاکسیرانی دارد و در کنار آن، باید مباحث مربوط به اشتغالزایی و حمایت از اشتغال بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل، در دستور کار قرار گرفته و برنامه‌ریزی مشخصی برای آن انجام شود.
توسعه مترو؛ هدفمندی تاکسی‌ها
نظر یکی دیگر از کارشناسان حمل‌ونقل را نیز در این باره جویا شدیم. علی کرمی، کارشناس ارشد حمل‌ونقل عمومی نیز نظری مشابه مستوفی دربان دارد.
او نیز همچون مستوفی معتقد است توسعه خطوط مترو در شهر، روند کار تاکسی‌ها را هدفمند کرده و مانع گردش‌های بی‌دلیل آنها در شهر می‌شود. به گفته وی، همزمان با توسعه مترو، روند کار تاکسی‌ها باید محدود به مسافرگیری در پایانه‌ها شود.
کرمی با بیان اینکه با توسعه خطوط مترو، تاکسی جایگاه واقعی خود را در حمل‌ونقل عمومی خواهد یافت، افزود: کاهش ترافیک و سردرگمی مسافران ازجمله مزیت‌های منسجم‌شدن خطوط تاکسیرانی
است.
آنطور که این کارشناس حمل‌ونقل عمومی می‌گوید، در بیشتر کشورها، همزمان با توسعه مترو، با راه‌اندازی ایستگاه‌های تاکسی و اتوبوس در ورودی و خروجی ایستگاه‌های مترو، از تراکم اتوبوس و تاکسی در سطح شهر می‌کاهند و به ترافیک نظم می‌دهند.
بر اساس آنچه در این گزارش بیان شد و با توجه به ارزان و سریع بودن مترو، کلانشهرها گریزی از توسعه آن ندارند، به ویژه اینکه کاهش ترافیک و کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا و نیز کاهش تلفات ناشی از تصادف‌ها، از دیگر مزایای گسترش خطوط مترو است که مورد توجه دولتمردان است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد تاکسیرانی به عنوان یک شیوه رایج حمل‌ونقل عمومی در ایران، تحت تاثیر توسعه خطوط مترو است و دولتمردان باید فکری برای بیکاری احتمال تاکسیرانان کنند.
براساس پیشنهاد کارشناسان تغییر مسیر تاکسی‌ها متناسب با توسعه مترو، حذف تاکسی‌های گردشی و تمرکز بر شیوه تاکسیرانی «در تا در» در این زمینه بسیار موثر خواهد بود. از سوی دیگر با توجه به اشتغالزایی مترو در بحث زیربنایی و روبنایی می‌توان از بخشی از نیروی انسانی تاکسیرانی، در مترو استفاده کرد.