هوشمندسازی حمل‌ونقل تبریز

درباره مهم‌ترین چالش‌های پیش روی حمل‌ونقل عمومی تبریز توضیح دهید.
حمل‌ونقل عمومی تبریز هم مانند سایر کلانشهرهای ایران مشکلاتی دارد که بخش زیادی از آنها به زیرساخت‌ها مربوط است. به‌عنوان نمونه تکمیل شبکه ریلی از جمله مشکلاتی است که هنوز در کلانشهرها برطرف نشده است. شبکه‌های ریلی مانند مترو، تراموا و ترن، راهکار بسیار خوبی برای رفع مشکلات ترافیکی شهرهاست. با این حال متاسفانه از چند سال قبل که بحث مترو در کلانشهرها آغاز شده، سرعت پیشرفت کار به‌دلیل محدودیت اعتبارات خوب نیست، به طوری که فاز یک خط یک مترو تبریز به‌تازگی به بهره‌برداری رسیده و امیدواریم فازهای 2 و 3 تا پایان سال96 به پایان برسد. ساخت خط2 نیز با 10درصد پیشرفت فیزیکی ادامه دارد و برای خط3 در حال مذاکره با بخش خصوصی هستیم. برای خط4 نیز برنامه، راه‌اندازی تراموا با منابع مالی شهرداری است زیرا هزینه کمتری نسبت به مترو خواهد داشت.

وضعیت ناوگان اتوبوسرانی تبریز چطور است؟
در حال حاضر هزار اتوبوس در ناوگان اتوبوسرانی تبریز فعالیت می‌کند. که کمتر از 50 درصد آنها دارای استانداردهای زیست‌محیطی است بر این اساس لازم است در امسال و سال آینده، حدود 400دستگاه اتوبوس به ناوگان افزوده شود که اعتبار لازم برای بخشی از آن تامین شده است. در امسال نیز حدود 150 دستگاه اتوبوس خریداری کرده‌ایم و 100دستگاه اتوبوس نیز بازسازی شده است. برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی، منابع شهرداری محدود است و برای تامین ناوگان استاندارد، نیاز به حمایت دولت وجود دارد.

وضعیت ناوگان تاکسیرانی تبریز چگونه است؟
12هزار تاکسی در حال حاضر در تبریز تردد می‌کند. در سال‌های گذشته از محل تبصره13 قانون بودجه اقدامات خوبی برای نوسازی تاکسی‌های درون شهری تبریز و بخش زیادی از نوسازی، با استفاده از تولیدات ایران‌خودرو و سایپا انجام شد. در سال‌های گذشته، تبریز صاحب جوان‌ترین ناوگان تاکسیرانی بود اما با توجه به اینکه در چند سال گذشته نوسازی همراه با مشکلاتی بوده، در حال حاضر حدود 3600 تا 4هزار خودرو بالای 10سال در ناوگان تاکسیرانی داریم، در حالی که با توجه به لایحه مبارزه با آلودگی هوا تاکسی‌های بالای 10سال نمی‌توانند در ناوگان فعالیت کنند و باید هرچه سریع‌تر از ناوگان خارج شوند. این مسئله در حال پیگیری است و در این زمینه برخی شرکت‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند. همچنین برنامه این است که حدود200 تاکسی ساخت خارج به شکل خدمات ویژه راه‌اندازی کنیم که به نظر می‌رسد اقدام خوبی برای استفاده از تاکسی‌های استاندارد در ناوگان تاکسیرانی باشد.

حمل‌ونقل عمومی تبریز در کاهش استفاده از خودرو شخصی موثر بوده است؟
ایجاد محدودیت برای حمل‌ونقل خودروهای شخصی یکی از چالش‌های موجود در شهرداری تبریز است. با وجود اینکه حدود 8سال است محدوده ترافیک تبریز تصویب شده اما به‌دلیل برخی مشکلات همچون بحث سهمیه‌بندی بنزین و بحث یارانه‌ها و مسائل بودجه، اجرا نشده است. البته پیگیر عملیاتی شدن این طرح هستیم و استاندار هم به عنوان رییس شورای ترافیک استان همراه با شهردار، به دنبال این کار هستند اما موانع زیادی وجود دارد که یکی از آنها، تمرکز واحدهای تجاری، اداری، خدماتی در محدوده مرکزی شهر است که ایجاد محدودیت تردد برای این محدوده را سخت می‌کند. همچنین بحث کنترل مکانیزه این محدوده را در دستور کار داریم. شهرداری آمادگی اجرای این محدوده را دارد اما باید شورا، استاندار، فرماندار، پلیس و همه، در این زمینه یکدل باشند تا از تبعات اقتصادی و اجتماعی آن کاسته شود. از سوی دیگر بحث آلودگی هوا، مصرف سوخت، مصرف انرژی و بحث مشکلات ترافیکی در هسته‌های مرکزی شهر ایجاب می‌کند که این طرح اجرا شده تا توان و بهره‌وری ناوگان حمل‌ونقل عمومی بیشتر شود. به همین منظور خطوط اتوبوس تندرو و خطوط اچ‌اووی (تاکسی پرسرعت) را در تبریز طراحی کردیم که هرچند اچ‌اووی هنوز عملیاتی نشده اما نخستین خط اتوبوس تندرو تبریز به طول 18کیلومتر راه‌اندازی شده است.

در زمینه نظارت هوشمند بر ترافیک چه اقداماتی در تبریز انجام شده است؟
بحث آی‌تی‌اس و هوشمندسازی نظارت بر حمل‌ونقل جزو راهبردهای مدنظر شهرداری تبریز است اما این مسئله از نظر سخت‌افزار و نرم‌افراز، هزینه‌بر بوده و نیازمند هزینه‌های ارزی است زیرا بسیاری از تجهیزات این حوزه، ساخت خارج بوده و مشکل ما در این میان، بودجه است. یکی از مشکلات این است که باوجود پیش‌بینی در ماده 23قانون جرایم رانندگی مبنی بر پرداخت سهم شهرداری از این جرایم، این سهم هنوز پرداخت نشده است. به‌عنوان نمونه در سال 93 این سهم در 6ماه دوم پرداخت نشد. در 7ماه گذشته از امسال نیز هنوز سهم ما از جرایم رانندگی پرداخت نشده، این در حالی است که برای تامین ناوگان و هوشمندسازی، قرارداد بسته و زیر بار تعهد رفته‌ایم و پیمانکاران از ما مطالباتی دارند و برای تامین بخشی از هزینه‌ها، نیاز به بحث جرایم داریم.

بودجه لازم برای مجهز کردن تبریز به دوربین‌های کنترل ترافیک چقدر است؟
برای نصب دوربین‌های کنترل سرعت و هوشمندسازی، حداقل نیاز به 20میلیارد تومان اعتبار داریم که بخشی از سوی شهرداری تامین می‌شود و در نظر داشتیم بخشی را نیز از محل جرایم تامین کنیم که درحال‌حاضر پرداخت نشده و تبدیل به چالشی پیش روی ما شده است. در تبریز از چند سال پیش مرکز کنترل ترافیک راه‌اندازی شده اما لازم است همه مقاطع و معابر تبریز را زیرپوشش دوربین‌ها قرار دهیم. در حال حاضر حدود 60درصد کار انجام شده و بقیه نیازمند تامین اعتبار است.

از وضعیت خودروهای شخصی تبریز آماری دارید؟
هم‌اکنون حدود 550 تا 600هزار خودرو، به جز خودروهای عمومی در تبریز تردد می‌کند. در بخش حمل‌ونقل عمومی نیز حدود هزار دستگاه اتوبوس و 12هزار تاکسی در این شهر تردد می‌کنند. مهم‌تر از بحث خودروهای شخصی، یک چالش موجود در حمل‌ونقل تبریز، تغییر نگرش از حمل‌ونقل خودرومحور به انسان محور است. این مسئله در شورای شهر تبریز مطرح شده و معتقدیم نباید بیشتر هزینه‌ها را بر حرکت خودروها متمرکز کنیم و پی‌درپی خیابان بسازیم زیرا هر چه خیابان بسازیم به‌وسیله خودروها اشغال خواهد شد. لازم است تغییر نگرش دهیم و روی حمل‌ونقل عمومی و آی‌تی‌اس تمرکز کنیم. باید به جای حرکت خودروها، روی جابه‌جایی انسان‌ها تمرکز کنیم و بدانیم با داشتن حمل‌ونقل عمومی ایمن، سالم و پاک می‌توانیم این جابه‌جایی را انجام دهیم. سهم جابه‌جایی انسان‌ها در شبکه حمل‌ونقل عمومی باید محترم شناخته شود و در این زمینه ابتدا باید این تغییر نگرش روی دهد؛ یعنی بحث خودرو محور به انسان‌محور. نگاه جدی به این بحث از سال جاری در شورای شهر تبریز آغاز شده و در نظر داریم سال آینده کمتر به سمت توسعه زیرساخت‌های شبکه‌ای برویم و بیشتر بر مدیریت هوشمند ترافیک تمرکز کنیم. البته در زمینه اجرای طرح‌ها و قوانین و مقررات، نیازمند ایجاد هماهنگی بیشتر میان دستگاه‌های مسئول هستیم.