چشم‌های خـودرو

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پدال نیوز، طبق قوانین راهنمایی و رانندگی، هر اتومبیل باید مجهز به چراغ‌های کوچک جهت تشخیص عرض خودرو در تاریکی، چراغ‌ جلوی اصلی با دو حالت نور بالا و نور پایین، راهنما و فلاشر، چراغ ترمز و دنده عقب باشد. طراحی و تنظیمات چراغ‌ها باید به گونه‌ای صورت بگیرد که امکان مشاهده خودرو از فاصله معین برای اشخاص دیگر فراهم باشد. چراغ‌های اصلی نیز باید تا فاصله معینی که به صورت استاندارد تعیین شده، بتوانند امکان مشاهده اشیا را فراهم کنند. همچنین امروزه چراغ‌های مه‌شکن جزو تجهیزات اجباری خودروها در بسیاری از کشورها هستند.
 
چراغ‌‌های اصلی و مه‌شکن:
در تمامی خودروها، دو پله یا به عبارت بهتر دو کنتاکت چراغ اصلی وجود دارد که یکی متعلق به حالت نور پایین و دیگری نور بالاست. طبق تعریف، چراغ‌های اصلی جلو باید حد‌فاصل 70 الی 135 سانتی‌متری از سطح زمین در جلوی خودرو نصب شده باشند. تنظیم چراغ‌های اصلی باید به گونه‌ای باشد که در حالت نور پایین، تا 35 متری و در حالت نور بالا امکان مشاهده اشیا را تا 150 متر فراهم کند. در بسیاری از خودروها، یک لامپ مشترک با دو رشته سیم داخلی تحت عنوان H4 برای نور بالا و پایین موجود است که با فرمان دسته راهنما بین یکی از این دو حالت سوئیچ می‌کند. هر کنتاکت مجهز به فیوز مستقل در مدار است که در صورت سوختن، طبیعتا حالت مربوطه فعال نمی‌شود. در برخی دیگر از خودروها لامپ‌های مستقل برای نوربالا و پایین (H7) در نظر گرفته شده که به دلیل مستقل‌بودن، امکان روشنایی همزمان نوربالا و پایین را فراهم می‌کند (دوبل رفلکشن). از نظر الکتریکی، دسته راهنما فرمانده سیستم است و با درگیرشدن هر یک از کنتاکت‌ها توسط راننده، از طریق فیوز تغذیه خودش جریان برق را راهی مدار چراغ‌ها می‌کند. در برخی‌ خودروها برای چراغ‌ها رله مستقل در نظر گرفته شده که با دریافت جریان، تحریک شده و از طریق تغذیه مستقل چراغ‌ها را روشن می‌کند تا بدین ترتیب دسته راهنما و فیوز آن تحت فشار نباشد. خرابی و عیب‌یابی این سیستم عموما چندان پیچیده نیست. در صورت روشن نشدن تمامی چراغ‌ها، ممکن است فیوز دسته راهنما سوخته یا ارتباط سوکت دسته راهنما قطع شده باشد. اما اگر یکی از کنتاکت‌ها کار نمی‌کند، ممکن است ناشی از سوختن فیوز یا خرابی رله همان کنتاکت باشد. روشن نشدن هر لامپ، ناشی از خرابی همان لامپ است اما در نظر داشته باشید که برخی خودروها برای لامپ‌های چپ و راست فیوز مستقل دارند. مکانیسم سیستم مه‌شکن و عیب‌یابی آن نیز کاملا مشابه چراغ‌های اصلی است اما هر کنتاکت مه‌شکن به طور مستقل مه‌شکن‌های جلو و عقب را روشن می‌کند. در خودروهای مالتی پلکس، فرآیند عیب‌یابی توسط دستگاه عیب‌یاب انجام می‌شود اما کنترل فیوزها و تعویض آنها مانند خودروهای عادی است.
 
چراغ کوچک:
پله اول دسته راهنما در هر خودرویی، سیستم چراغ کوچک را فعال می‌کند. با فعال شدن این سیستم، چراغ‌های کوچک در طرفین خودرو روشن می‌شوند تا عرض خودرو را در تاریکی شب از فاصله 150 متری قابل رویت کنند. به طور همزمان، چراغ‌های صفحه کیلومتر و کلیدهای کابین نیز روشن می‌شوند و نور نمایشگرها جهت جلوگیری از خیرگی، کم می‌شود. فرآیند عیب‌یابی این سیستم نیز مشابه چراغ‌های اصلی است اما در نظر داشته باشید که این سیستم تک‌کنتاکت است. همچنین برخی خودروها 2 الی 3فیوز مستقل برای چراغ کوچک دارند که یکی از آنها جهت تغذیه نور کابین است.
 
چراغ راهنما و فلاشر:
چراغ‌های راهنما، توسط قطعه‌ای به نام اتوماتیک راهنما فعال می‌شوند. اتوماتیک راهنما از دو قطعه مستقل دسته راهنما و کلید فلاشر فرمان می‌برد. ساختار اتوماتیک راهنما شامل یک مدار تایمر و یک رله است که با قرار گرفتن هر لامپی در مسیرش، به طور متناوب آن را خاموش و روشن می‌کند. در خودروهای قدیمی‌تر، اتوماتیک راهنما در واقع یک کنتاکت حرارتی است که با جریان برق گرم شده و مدام قطع و وصل می‌شود. با حرکت دسته راهنما برای فعال‌کردن هر جهت، چراغ‌های آن سمت از طریق دسته راهنما به اتوماتیک راهنما متصل شده و چشمک می‌زنند. کلید فلاشر نیز تمامی لامپ‌ها را به اتوماتیک متصل می‌کند و موجب چشمک زدن تمامی لامپ‌های راهنما می‌شود. نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که اتوماتیک راهنما به مقاومت مدار حساس است در نتیجه با سوختن هر یک از لامپ‌ها در طرفین، فرکانس چشمک زدن آن سریع‌تر می‌شود. اگر سیستم راهنما و فلاشر کلا کار نمی‌کند، ممکن است فیوز اتوماتیک یا خود اتوماتیک سوخته باشد اما کار نکردن هر سمت ناشی از سوختن فیوز آن سمت یا خرابی دسته راهنماست. گاهی خرابی اتوماتیک راهنما به صورت پیوسته روشن ماندن چراغ‌های راهنما بروز می‌کند. در خودروهای امروزی، اتوماتیک راهنما دیگر وجود نداشته و کنترل یونیت مرکزی تمامی این وظایف را بر عهده دارد و مشکلات آن با دستگاه عیب‌یاب قابل تشخیص است.
 
چراغ ترمز:
چراغ‌های ترمز دارای یک فیوز بوده و از سوئیچ پدال ترمز فرمان می‌گیرند. در صورتی که سوئیچ پدال از تنظیم خارج شود، چراغ‌‌های ترمز یا دائم روشن می‌مانند یا کلا روشن نمی‌شوند که در این صورت سوئیچ پدال باید تنظیم شود. در بسیاری از خودروها، لامپ‌های ترمز عقب دو کنتاکت هستند که یک کنتاکت آنها چراغ کوچک عقب و یک کنتاکت پدال ترمز است. گاهی به دلیل بد بستن کاسه چراغ و له‌شدن رشته سیم‌ها، دیده می‌شود که روشن شدن چراغ ترمز باعث روشن شدن بی‌دلیل چراغ کوچک یا مه‌شکن و علائم آن در صفحه کیلومتر می‌شود و یا فیوز لامپ‌ها مدام می‌سوزد.
 
چراغ دنده عقب:
چراغ دنده عقب فقط از فشنگی دنده عقب روی گیربکس فرمان می‌گیرد. خرابی این مجموعه نیز روشن‌نشدن چراغ است که از سه حالت بیشتر خارج نیست؛ یا فشنگی از تنظیم خارج شده یا سوکت آن قطع شده و یا فیوز لامپ‌ها سوخته است. روشن نشدن هر لامپ نیز عموما ناشی از خرابی همان لامپ است. لازم به ذکر است که برخی خودروها فقط یک چراغ دنده عقب دارند.
 
کاسه چراغ:
گذشته از مباحث مربوط به بخش‌های الکتریکی سیستم روشنایی، سلامت خود کاسه چراغ نیز اهمیت بالایی دارد. طلق یا شیشه چراغ‌ها باید همواره سالم و تمیز بوده و در صورت کدری باید سریعا مشکل آن را با سنباده نمره مناسب و پولیش برطرف کنید یا در صورت لزوم چراغ را تعویض کنید. در نظر داشته باشید که استفاده از لامپ‌های با توان بالاتر، ضمن اعمال فشار اضافی به برق خودرو، به دلیل حرارت تولیدی بیشتر کاسه چراغ و آیینه داخلی آن را زودتر از حد نرمال کدر می‌کنند. در صورتی که آب به صورت مرتب به داخل کاسه چراغ نفوذ می‌کند، حتما به دنبال وجود شکستگی یا خرابی واشر یا چسب اتصالات کاسه چراغ باشید. گاهی خرابی واشرهای سرپیچ لامپ‌ها نیز موجب بروز این مشکل می‌شوند. تنظیمات مربوط به کاسه چراغ را جدی گرفته و حتما در صورت باز شدن کاسه چراغ، نزد  یک متخصص اقدام به تنظیم دقیق کاسه چراغ کنید. بسیاری از خودروها مجهز به سیستم تنظیم ارتفاع کاسه چراغ هستند که بایستی حتما در موقع بارگیری و وجود وزن بیشتر در خودرو، ارتفاع مجموعه را به میزان مناسب تنظیم کنید تا برای رانندگان جلویی مشکل ایجاد نشود.
 
 
 

 
نویسنده: عارف منظری